Biến đổi khí hậu cần có tầm nhìn và kế hoạch chiến lược

i n l oat dong cua nganh - ITnh vu'c

BIEN DOI KHI HAU

can CO tam nhiii va ke hoach chien liroc

O GS. NGUYEN LAN DUNG

De Ufng pho vai bien doi

l(hi tiau, tat ca cac quoc gia

deu ptiai ttiam gia l(y l(et vao

Nghj djnli Xhti Kyoto nh^m

giam tliai klii ntia l(inti cong

ngtiiep, giam tliai Idii ttiai cua

cac phuong tien giao thong,

tich cure trdng rimg voi cac

loai cay co kha nang hap thu

nhieu khi CO2...

Trai dat dang bj "ham nong"

Theo To chdc Dd bao khi tdpng

the gidi (WMQ) thude Lien hiep qude,

thdi tiet va khi hau the gidi 6 thdng dau

nam 2007 dat ky luc ve sd khac

nghiet. Theo dd, nhiet dp tren be mat

Trai Dat ddpc xem Id ndng nha't ke td

nam 1880. Theo Oy ban lien Chfnh

phu ve bien dd'i khf hau cua Lien hiep

qude thi nhiet dp be mat Trdi Da't da

tang 0,8°C trong vdng 100 nam qua.

WMQ khang dinh rang viec nhiet dp

Trai Dat ndng len la do con ngddi gay

ra. Trddc nhdng didn bien bat thddng

cua thdi tiet, WMQ dang cung co quan

khi tdpng thuy van eua 188 qud'c gia

thanh vien, cac td chdc cua Lien hiep

qude vd cdc dd'i tac xuc tien ke hoach

thanh lap he thdng canh bao sdm

thien tai tren todn cau.

Vien canh lac quan nhat Id ldpng

khi thai nhd kinh trong khf quyen ddpc

duy tri d mdc nam 2000 - ddi hdi phai

eat giam manh me ldpng khi CO2

nhieu hdn so vdi mdc trong Nghj dinh

thd Kyoto. Ngay ca trong trddng hop

nay, nhiet dp todn eau vdn se tiep tuc

tang them 0,4 - 0,6''C trong the ky tdi,

ngang bang vdi nhiet dp gia tang trong

sudt the ky XX. Tang hieu dng nha

kfnh la nguyen nhan ehu yeu lam gia

tang nhiet dp Trai Dat, Hieu dng nhd

kinh khi quyen, dd dodn id do tdc ddng

eua loai ngddi gdy ra ddpc gpi la hieu

dng nhd kinh nhdn loai, Td khoang

100 nam nay con ngddi da tdc ddng

manh vdd sd can bang gida hieu dng

nhd kfnh td nhien va tia bdc xa cua

mat trdi, Sd thay dd'i ndng dp eua cdc

khi nha kinh trong vdng 100 nam lai

day (CO2 tang 20%, CH4 tang 90%) da

lam tang nhiet dp len 2°C.

Nhiet dp tang se lam mda tang va

bang tan dan td hai cdc, gdy lut ldi

khap ndi va lam eho tdi nguyen ven

bien bj tdn that nang ne. Neu vdo nam

2100, mdc nddc bien d My tang 50em,

se lam mat di 5,000 miles (1miles^=

2,59 km^) vung dat can va 4,000 miles^

vung dat ddt, Nhiet dp tang eao dai

ngdy se lam tang sd ngddi chet va Idm

gia tang sd ngddi mac cae benh truyen

nhiem, Rdng se chay khap ndi, Tinh

da dang sinh hpc se bi tdn that nghiem

trpng. GS. Matt Walpole (Trung tam

Gidm sat Bao tdn The gidi thude

Chddng trinh Mdi trddng Lien hiep

qudc) cho rang: "The gidi dang thdc

tinh vdi Sd that la viec tan phd mdi

trddng vd sd tuyet chung cua cdc loai

sinh vat se thdc sd dan tdi sd pha huy

cudc sdng cua con ngddi. Muc tieu

thien nien ky hddng tdi viec giam thieu

tdn that cua da dang sinh hpc the hien

rd rdng nhdn thdc cua the gidi rang

cdng cudc xod ddi giam ngheo va

quan ly mdi trddng phai ludn ludn di

ddi vdi nhau". Ndng nghiep td lau da

phu thude rd't nhieu vao kha nang thich

nghi cua cdc loai cdy trdng vdi dieu

kien bien ddi cua mdi trddng. Neu

khdng ed sd thich nghi da dang nay thi

ndng nghiep khdng the phdt trien

ddpc. Nhung sd bien dd'i khf hau cung

vdi hdnh ddng cua eon ngddi dang dat

da dang vao mdi nguy cd bj xdm hai

thdng qua viee tan phd mdi trddng

sd'ng cua chung va dda vao eae loai

ngoai lai, nhat la d nhdng noi sd da

dang sinh hpc dang dac biet nguy cap

nhd cdc nddc nhiet ddi dang phat

trien. Nganh chan nudi cung gdp phan

kha Idn vdo viee Idm gia tang sd ldpng

cdc khi nhd kinh nhd CO2, N2O, CH4...

Nam 2001, loai ngddi tieu thu 229 trieu

tan thjt. Nhung tdi nam 2050, theo dd

doan cua FAO, con sd nay se tang

gap ddi, dat 465 trieu tan. Ldpng sda

tieu thu cung se tang td 580 trieu tan

len 1.043 trieu tan trong cung thdi ky,

Khi NH3 thai ra td chan nudi lai la

nguyen nhan chinh gay ra cae tran

mda axit,,. Ldpng khf CH4 thoat ra td

eae canh ddng lua ngap nddc cung

gdp phan khdng nhd vao viee Idm gia

tang khi nha kfnh.

(Xem tiep trang 22)

2 0 | Tdi nguyen v d Mdi tradng | Ky 1-Thang 8/2010