Bệnh tăng huyết áp ppt

Bµi 1

T¨NG HUYÕT ¸P

MôC TIªU

1. Nªu ®−îc ®Þnh nghÜa vµ nh÷ng yÕu tè dÞch tÔ häc cña bÖnh t¨ng

huyÕt ¸p.

2. Tr×nh bµy ®−îc nguyªn nh©n vµ c¬ chÕ sinh bÖnh t¨ng huyÕt ¸p theo

lý luËn y häc cæ truyÒn.

3. ChÈn ®o¸n ®−îc 3 thÓ l©m sµng t¨ng huyÕt ¸p theo y häc cæ truyÒn.

4. Tr×nh bµy ®−îc nh÷ng nguyªn t¾c ®iÒu trÞ t¨ng huyÕt ¸p theo y häc

hiÖn ®¹i vµ y häc cæ truyÒn.

5. Tr×nh bµy ®−îc ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ t¨ng huyÕt ¸p (dïng thuèc vµ

kh«ng dïng thuèc cña y häc cæ truyÒn).

6. Gi¶i thÝch ®−îc c¬ së lý luËn cña viÖc ®iÒu trÞ t¨ng huyÕt ¸p b»ng y

häc cæ truyÒn.

1. §¹I C−¬NG

1.1. §Þnh nghÜa

− T¨ng huyÕt ¸p lµ mét héi chøng l©m sµng do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c

nhau g©y nªn, nãi lªn t×nh tr¹ng gia t¨ng ¸p lùc m¸u trong c¸c ®éng

m¹ch cña ®¹i tuÇn hoµn.

− Theo OMS, ë ng−êi lín cã huyÕt ¸p (HA) b×nh th−êng, nÕu huyÕt ¸p ®éng

m¹ch tèi ®a < 140 mmHg (18,7 kpa) vµ huyÕt ¸p ®éng m¹ch tèi thiÓu <

90 mmHg (12 kpa). T¨ng huyÕt ¸p khi huyÕt ¸p ®éng m¹ch tèi ®a ≥ 160

mmHg (21,3 kpa) vµ huyÕt ¸p ®éng m¹ch tèi thiÓu ≥ 95 mmHg (12 kpa).

HuyÕt ¸p ®éng m¹ch tèi ®a cßn gäi lµ huyÕt ¸p t©m thu, huyÕt ¸p ®éng

m¹ch tèi thiÓu cßn gäi lµ huyÕt ¸p t©m tr−¬ng.

1.2. Ph©n lo¹i

1.2.1. Dùa theo ®Þnh nghÜa

− T¨ng huyÕt ¸p giíi h¹n khi trÞ sè huyÕt ¸p trong kho¶ng 140/90 < PA <

160/95 mmHg

9

− T¨ng huyÕt ¸p t©m thu khi huyÕt ¸p ®éng m¹ch tèi ®a (PAs) lín h¬n 160

mmHg vµ huyÕt ¸p ®éng m¹ch tèi thiÓu (PAd) nhá h¬n 90 mmHg.

− T¨ng huyÕt ¸p t©m tr−¬ng khi huyÕt ¸p ®éng m¹ch tèi ®a (PAs) thÊp h¬n 140

mmHg vµ huyÕt ¸p ®éng m¹ch tèi thiÓu (PAd) cao h¬n 95 mmHg.

1.2.2. Dùa vµo t×nh tr¹ng biÕn thiªn cña trÞ sè huyÕt ¸p

− T¨ng huyÕt ¸p th−êng xuyªn, cã thÓ ph©n thµnh t¨ng huyÕt ¸p ¸c tÝnh vµ

t¨ng huyÕt ¸p lµnh tÝnh

− T¨ng huyÕt ¸p c¬n: trªn c¬ së huyÕt ¸p b×nh th−êng hoÆc gÇn b×nh th−êng,

bÖnh xuÊt hiÖn víi nh÷ng c¬n cao vät, nh÷ng lóc nµy th−êng cã tai biÕn.

− T¨ng huyÕt ¸p dao ®éng: con sè huyÕt ¸p cã thÓ lóc t¨ng, lóc kh«ng t¨ng

(OMS khuyªn kh«ng nªn dïng thuËt ng÷ nµy vµ nªn xÕp vµo lo¹i giíi

h¹n v× tÊt c¶ c¸c tr−êng hîp t¨ng huyÕt ¸p ®Òu Ýt nhiÒu dao ®éng).

1.2.3. Dùa vµo nguyªn nh©n

− T¨ng huyÕt ¸p nguyªn ph¸t (kh«ng cã nguyªn nh©n), ë ng−êi cao tuæi.

− T¨ng huyÕt ¸p thø ph¸t (cã nguyªn nh©n), phÇn lín ë trÎ em vµ ng−êi trÎ

tuæi.

1.3. §Æc ®iÓm dÞch tÔ häc

ë ch©u ¢u vµ B¾c Mü tû lÖ ng−êi lín m¾c bÖnh tõ 15 - 20%. Theo mét c«ng

tr×nh cña Tcherdakoff th× tû lÖ nµy lµ 10-20%. ë ViÖt Nam tû lÖ ng−êi lín m¾c

bÖnh t¨ng huyÕt ¸p lµ 6 - 12%.

BÖnh t¨ng huyÕt ¸p nguyªn ph¸t lµ bÖnh cña “thêi ®¹i v¨n minh”. Cã lÏ

t¨ng huyÕt ¸p nguyªn ph¸t chØ gÆp ë loµi ng−êi.

− BÖnh nµy cã liªn quan ®Õn:

+ Tuæi: tuæi cµng cao th× cµng nhiÒu ng−êi bÖnh huyÕt ¸p cao. NÕu ë løa

tuæi trÎ sè ng−êi cã bÖnh huyÕt ¸p cao chiÕm tû lÖ 1-2% th× ë ng−êi cao

tuæi tû lÖ m¾c bÖnh t¨ng ®Õn 18,2-38% (thËm chÝ ®Õn 50,2%). Trªn 40

tuæi sè ng−êi huyÕt ¸p cao gÊp 10 lÇn so víi khi d−íi 40 tuæi.

+ Sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp: ë ®« thÞ vµ n¬i cã nhÞp sèng c¨ng th¼ng, tû

lÖ m¾c bÖnh t¨ng huyÕt ¸p cao h¬n. T−¬ng tù, ë c¸c n−íc ph¸t triÓn cã

møc sèng cao vµ ë thµnh thÞ tû lÖ m¾c bÖnh t¨ng huyÕt ¸p nhiÒu h¬n ë

n«ng th«n.

− T¨ng huyÕt ¸p lµ bÖnh g©y nhiÒu tai biÕn:

+ Trong ®é tuæi tõ 50-60 tuæi: víi huyÕt ¸p t©m tr−¬ng 85mmHg, tû lÖ tö

vong lµ 6,3%. Víi huyÕt ¸p t©m tr−¬ng lín h¬n 104 mmHg, tû lÖ tö

vong lµ 15,3%.

10