Bệnh Lou Gehrig hay bệnh newron vận động

tri, lac quan, tinh quyd't tfim vfi

khd nang hoat ddng xa hdi. Nhilu

ngddi thdnh dat khdng phdi Id

ngddi cd IQ cao nha't ma cd EQ

cao nhd^t. Tuy nhidn, do chi sd

EQ do khdng th^t chinh xac ndn

cung khdng th i xem lfi cdng cu

do tinh cam, cdm xuc dflng nhfi't

cfla con ngddi.

Hidn nay nhd da ndi, cd nhilu

trung tam ra ddi trddng bang cdc

ldp hpc cho tre em vl hoc ky IQ,

EQ cd le nhdm de'n dng dung cdc

phdong phdp day trd nham nang

cao chi sd IQ, EQ cho tre. Chi cd

cfic CO quan qudn ly nha nddc ve

chdt lifdng gido due sau khi th^m

dinh mdi eho y kid'n ve tinh hilu

qua cua cac phddng phap gido due

dd. Rieng cdc bfic phu huynh nin

idu y, cd nhilu yeu to dnh hddng

den sfl phdt triln ciia tre, trong dd

cd sfl thdng minh, tinh cam cdm

xuc: di truyin, mdi trddng ben

ngodi, chd dd dinh dddng, hpc tfip,

sinh hoat vui chdi, nghi ngoi, ngu

eua tre... Vi vfiy, chinh gia dinh Id

ndi dau tien c6 th i tac ddng tdt

den cfic yd'u td' vfla kl. Trdde khi

nghi dl'n trddng ldp giup tre phfit

triln IQ, EQ, hfiy tao mai am gia

dinh Id ndi giup tre hddng nhflng

gi tdt nhdt vl chi' dp dinh dddng,

vl sd an tofin trong mpi sinh

boat, ve sfl thddng ydu dum bpc

dung mdc, vl dieu ki^n hpc tfip...

Dflng qud tin tfldng md giao phd

tofin bo sfl chfim sdc, day do chi

td bdn ngodi. 3$S

hay henh

Khi van d6ng vien bong chay ndi ti^ng th^ gidi Lou

Gehrig diidc chan doan bi mdt chiJng b^nh th^n kinh

anh hifdng d^n sii vSn ddng thi can b|nh nay diidc dat

t&n 6ng (nam 1939). E)6 la benh xd ci5ng c6t ben teo cd

(XCCBTC), m6t benh ly thin kinh nghiSm trpng gSv

ra tinh trang yfe'u cd, tan ph^ va th&m chi \^l vong. O

Hoa Ky, bWh XCCBTC d6i khi con difdc ghi la b^nh

ly nd ron thin kinh v&n ddng va ngifdc l^i. Trgn th^

gi6i, bgnh XCCBTC xay ra vdi ti If 1 - 3 ngiiSi trgn

100.000, rigng d Hoa Ky co 20.000 - 30.000 ngK6i bi m^c

b&nh v6i licic tinh 5.000 tnidng hdp difdc chin doan

hang nam. Phan I6n cac tnf&ng hdp (90 - 95%) bac si

khdng bi^'t diidc chac chan tai sao bgnh XCCBTC x^y

ra, khoang 5 - 10% cac tnfdng hdp la do di truyin.

B#nh XCCBTC thifdng ba t dSu

bdti yeu cd

Trong thdc td lam sdng rfi't khd

di phat hi^ii ra benh XCCBTC d

giai doan sdm eua bdnh. Khdi ddu

hay gap nhat la trieu chflng co gifit

cd va yeu co b cdnh tay hoac chan,

cd the bieu hien qua vide an ndi

khd khan. Ddi Idii, benh XCCBTC

dnh hfldng de'n khd nfing kiem sodt

cd bap gdy khd khan cho vfin ddng,

phfit am, an uong va thd.

Danh thO bdng chdy Lou Gehrig

mAc chiing b$nh XCCBTC.

NhiJng ddu hi|u vd trilu chijliig

cua XCCBTC bao gdm khd khfin

ndng mu bfin chfin (dfi^u hilu bfin

chan rdt) hofic ngdn tay; ydu cAng

chfin, ban chan hofic mdt cfi; bfin

tay ydu hoac khdng lfim dddc mOt

sd dpng tdc khdo leo; "chudt nit"

vd CO gi^t cd d tay, vai, lifdi. Tri^u

chflng bdnh thddng bdt dau d tay,

bfin didn vd sau dd lan ra cdc phdn

khde eua cd the. Khi binh tidn

tridn thi cd bdp cfing ldc cfing ydu

hdn cho ddn khi lilt hdn. Cd khi

dnh hddng ddn vide nhai, nudt,

ndi vd thd.

Cf bdnh nfiy, cfic te bfio thdn

kinh kilm sodt v|in d§ng cd bi tilu

huy dan ddn cho ndn cd s6 ylu ddn

vd bdt ddu vd dung. C6 gdn 1/10 sd

trddng hdp lfi do di truyin vd m$t

sd ly do cd th i Id nguydn nhfin ciia

bdnh: dpt bidn gen, mtft can bing

cdc chdt chuyin hda (ngddi b§nh

c6 mflc cao b^t thddng glutamat

khien td bfio thdn kinh bi ng?

ddc), ddp fl^g miln dich sai l§cb

THudc & SCfC KH6 E sd 490 (15.12.2013)