Bệnh dịch tả lợn châu Phi – tình hình nghiên cứu sản xuất vacxin và kinh nghiệm ứng phó của các nước

Vietnam J. Agri. Sci. 2018, Vol. 16, No. 12: 1131-1142 Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam 2018, 16(12): 1131-1142

www.vnua.edu.vn

1131

BỆNH DỊCH TẢ LỢN CHÂU PHI - TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU SẢN XUẤT VACXIN

VÀ KINH NGHIỆM ỨNG PHÓ CỦA CÁC NƯỚC

Nguyễn Vũ Sơn, Nguyễn Hữu Nam*

, Bùi Trần Anh Đào, Bùi Thị Tố Nga,

Nguyễn Thị Lan, Nguyễn Thị Hoa

Khoa Thú y, Học viện Nông nghiệp Việt Nam

*

Tác giả liên hệ: [email protected]

Ngày nhận bài: 18.03.2019 Ngày chấp nhận đăng: 29.03.2019

TÓM TẮT

Bệnh dịch tả lợn châu Phi (ASF) là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm gây sốt xuất huyết, có thể gây chết 100%

các lợn mắc bệnh. ASF ban đầu xuất hiện tập trung ở các nước châu Phi, sau đó đã lan rộng ra các quốc gia thuộc

Trung Âu, Đông Âu và Trung Quốc. Tại Việt Nam, ASF lần đầu phát hiện vào ngày 19/02/2019, đến 07/4/2019 đã có

mặt ở 23 tỉnh thành phố, tập trung ở phía Bắc và một vài tỉnh miền Trung, dịch có xu hướng lan ra các tỉnh phía Nam.

Dù hướng sản xuất vacxin nhược độc và vacxin dưới đơn vị rất triển vọng nhưng sự thiếu thông tin về sinh bệnh học

của virus ASF, sự tương tác của nó với vật chủ hay đặc tính miễn dịch làm ảnh hưởng tới tiến độ sản xuất vacxin ASF.

Do đó, tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp kiểm soát vệ sinh, an toàn sinh học là yếu tố quan trọng nhất trong việc

ngăn chặn và phòng ngừa ASF hiện nay. Trong bài tổng hợp này, các thông tin về khó khăn và triển vọng trong nghiên

cứu vacxin phòng bệnh cũng như kinh nghiệm ứng phó của các nước được đánh giá và thảo luận chi tiết. Đồng thời,

các khuyến nghị phù hợp có thể áp dụng cho tình hình ASF trên đàn lợn Việt Nam cũng được đề xuất.

Từ khoá: An toàn sinh học, dịch tả lợn châu Phi (ASF), vacxin, kiểm soát, khuyến nghị, phòng chống, Việt Nam.

African Swine Fever: Current State in Vaccine Research and Action Experience

for Effective Control from Other Countries

ABSTRACT

African swine fever (ASF) is a contagious viral hemorrhagic fever, that can kill up to 100% of infected pigs. ASF

is originally occurred in many African countries. Currently, the ASF has spread to central and eastern European

countries and China. Since its first report on 19 February 2019 to 07 April 2019, twenty three provinces/cities in the

North and Middle of Vietnam have been reported with ASF incidence and tend to spread to southern provinces.

Although live-attenuated vaccines and subunit vaccines may serve as promising candidates, the vaccine

development against ASF has been hampered by large gaps in knowledge of the biology of ASF virus and its

interaction with the hosts or immunity. Strict biosecurity remains the most crucial aspect in the control and spread of

ASF between domestic pig farms. In this review, important information on dificulties and prospect for developing ASF

vaccine as well as effective experience from other countries were evaluated and discussed. Furthermore, the

approp[riate recommendations applied to ASF situation in domestic pigs in Vietnam were provided.

Keywords: African swine fever, biosecurity, control, prevention, vaccines, recommendation, Vietnam.

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Vào ngày 19/2/2019, bû Nông nghiệp và Phát

triển Nông thôn chính thăc thông báo bệnh dðch

tâ lČn chåu Phi (ASF) đã vào Việt Nam và công

bø nhąng ù dðch đæu tiên Ċ hai tînh phía Bíc Việt

Nam. Dù mĉi xuçt hiện, bệnh ASF đã lan rçt

rûng và diễn biến vô cùng phăc täp. Theo sø liệu

thøng kê cþa CĀc Thý y, tính đến hết ngày

07/04/2019, ASF đã xuçt hiện Ċ 556 xã thuûc 91

huyện cþa 23 tînh là: Hāng Yên, Thái Bình, Hâi

Phòng, Thanh Hoá, Hà Nûi, Hà Nam, Hâi

Dāćng, Hoà Bình, Điện Biên, Thái Nguyên,

Quâng Ninh, Ninh Bình, Nam Đðnh, Läng Sćn,

Bíc Kän, Sćn La, Nghệ An, Bíc Ninh, ThĂa

Thiên Huế, Lai Châu, Bíc Giang, Quâng Trð và