Bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em dưới góc độ nhân quyền

Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ph¸p luËt phßng, chèng b¹o lùc ®èi víi phô n÷ vµ trÎ em

16 t¹p chÝ luËt häc sè 2/2009

TS. L−u B×nh Nh−ìng *

hân quyền là lĩnh vực rộng lớn, có tính

bao trùm mọi mặt của đời sống xã hội.

Do đó, có thể thấy không phải ngẫu nhiên

mà Liên hợp quốc phải thông qua bản Tuyên

ngôn nhân quyền năm 1948, trong đó các

quốc gia thừa nhận những quyền cơ bản của

con người và tự xác định nghĩa vụ cao cả là

tôn trọng, thúc đẩy và thi hành các biện pháp

cần thiết và hiệu quả để duy trì và phát triển

quyền con người trên phạm vi toàn thế giới.

Và cũng không phải ngẫu nhiên mà Thông

điệp thiên niên kỉ của Liên hợp quốc do

Tổng thư kí Liên hợp quốc trình bày năm

2000 lại đề cập về mục tiêu có tính nguyên

tắc là vì phẩm giá, bình đẳng và công bình

của con người như vậy.

(1) Nhân quyền hay

quyền con người là quyền rộng, nó bao hàm

cả quyền công dân, với tư cách công dân

trước pháp luật. Quyền con người có trước

và là cơ sở xã hội quan trọng của quyền công

dân. Khi được quy định thành luật, quyền

công dân làm giàu thêm về số lượng và chất

lượng so với quyền nguyên thuỷ của con

người. Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ

nghĩa Việt Nam khẳng định: “Ở nước Cộng

hoà XHCN Việt Nam, các quyền con người

về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hoá và xã

hội được tôn trọng, thể hiện ở các quyền

công dân và được quy định trong Hiến pháp

và luật”.

(2) Sự thể hiện này là bằng chứng

quan trọng chứng minh cho sự nhất quán

giữa quyền con người - nhân quyền và quyền

của công dân trước pháp luật và trong xã hội.

Xét trên phương diện nhân quyền, bạo

lực đối với con người nói chung, đối với

phụ nữ và trẻ em nói riêng là hành vi xâm

phạm, xâm hại những điều tốt đẹp, cái vốn

có, cần có của con người, của phụ nữ và trẻ

em. Bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em là

hành vi đi ngược lại các quy tắc đã được ghi

nhận về quyền con người. Nhìn nhận trên

bình diện chung có thể thấy bạo lực đối với

phụ nữ, trẻ em là hành vi chống lại các

quyền cơ bản của con người với những khía

cạnh chủ yếu sau đây:

1. Bạo lực xâm phạm quyền tự do,

bình đẳng của phụ nữ và trẻ em

Tự do, bình đẳng là một trong những

quyền quan trọng bậc nhất của con người.

Nếu tự do khẳng định tính độc lập tự chủ của

cá nhân thì bình đẳng chính là điều kiện

khẳng định tư cách của các cá nhân với nhau

và với phần còn lại của xã hội loài người.

Tuyên ngôn nhân quyền ghi nhận: “Tất cả

mọi người sinh ra đều được tự do và bình

đẳng về nhân phẩm và quyền. Mọi người đều

được tạo hoá ban cho lí trí và lương tâm và

cần phải đối xử với nhau trong tình bằng

hữu”.

(3) Công ước của Liên hợp quốc về các

quyền kinh tế, xã hội và văn hoá quy định:

“Các quốc gia thành viên kí kết Công ước

N

* Giảng viên chính Khoa pháp luật kinh tế

Trường Đại học Luật Hà Nội