bảo hiểm xe cơ giới tại tổng công ty cổ phần bảo hiểm petrolimex, thực trạng và giải pháp

LỜI MỞ ĐẦU

Đất nước đang chuyển mình với những bước đi đúng hướng, những thành

tựu mới trong mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội. Xu hướng toàn cầu

hoá trên thế giới cùng với việc Việt Nam trở thành thành viên thứ 150 của

WTO đã mở ra nhiều cơ hội mới cho mọi nhà, mọi doanh nghiệp, mọi lĩnh

vực trong đó không thể không nói tới bảo hiểm - một lĩnh vực hết sức nhạy

cảm ở Việt Nam. Chúng ta đang bắt đầu thực hiện các cam kết mở cửa,

khiến cho các doanh nghiệp đứng trước sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt,

cơ hội nhiều nhưng thách thức cũng không nhỏ. Chính vì lẽ đó mà các Công

ty bảo hiểm muốn có bước đột phá thành công thì phải luôn nổ lực hết mình,

phải tạo dựng được niềm tin đối với khách hàng và một điều quan trọng hơn

hết đó là phải không ngừng nghiên cứu, sáng tạo và phát triển sản phẩm mới

nhằm đáp ứng nhu cầu đòi hỏi ngày một cao của khách hàng. Từ khi ra đời

cho tới nay, PJICO luôn đặt mục tiêu phát triển lên hàng đầu, và kết quả của

ngày hôm nay là một minh chứng cho điều đó.

Bảo hiểm xe cơ giới là một trong những nghiệp vụ chủ chốt của PJICO,

đóng góp phần lớn trong tổng doanh thu toàn công ty. Thực tế cho thấy qua

thời gian thực hiện, triển khai, nghiệp vụ này đã trở thành nghiệp vụ nòng

cốt không thể thiếu trong chiến lược phát triển của công ty.

Nhận thấy vai trò vô cùng quan trọng của nghiệp vụ bảo hiểm xe cơ giới,

em đã lựa chọn nghiên cứu đề tài “Bảo hiểm xe cơ giới tại Tổng công ty cổ

phần bảo hiểm Petrolimex, thực trạng và giải pháp ”

Kết cấu của đề tài gồm 3 phần chính:

Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về bảo hiểm xe cơ giới

1

Chương 2: Thực trạng bảo hiểm xe cơ giới tại Tổng công ty Cổ phần bảo

hiểm Petrolimex

Chương 3: Một số giải pháp nhằm phát triển nghiệp vụ bảo hiểm xe cơ

giới tại Tổng công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex

Do thời gian và kiến thức có hạn nên đề tài của em không thể tránh khỏi

những thiếu sót. Em mong nhận được sự đánh giá và góp ý của thầy cô giáo

để đề tài của em hoàn thiện hơn nữa.

Em xin chân thành cảm ơn PGS.TS Nguyễn Văn Định đã hướng dẫn

em tận tình trong suốt thời gian thực tập cũng như giúp đỡ em hoàn

thành đề tài đã chọn!

2

CHƯƠNG 1

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ BẢO HIỂM XE

CƠ GIỚI

1. Sự cần thiết khách quan và vai trò của bảo hiểm xe cơ giới

1.1 Sự cần thiết khách quan của bảo hiểm xe cơ giới

Điều 623 Bộ luật dân sự thay thế,sửa đổi và bổ sung năm 2005 liệt kê nguồn nguy

hiểm cao độ trong đó có phương tiện giao thông vận tải cơ giới bao gồm có phương

tiện tham gia giao thông đường hàng không, đường thuỷ, đường sắt và đường bộ.Và

loại phương tiện tham gia giao thông đường bộ có tần suất hoạt động tham gia giao

thông nhiều dẫn đến xác suất xảy ra tai nạn là rất lớn, đó là phương tiện giao thông

cơ giới đường bộ(gọi là xe cơ giới). Là phương tiện vận chuyển cơ động và tham gia

triệt để vào quá trình vận chuyển, xe cơ giới hoạt động phần lớn trong các khu vực

dân cư đông đúc và những vùng kinh tế tập trung nhiều loại tài sản và hàng hoá. Do

đó, nó thường gây ra những sự cố rủi ro tai nạn như đâm va, cháy, nổ, lật xe gây

thiệt hại rất lớn về người và tài sản cho chính chủ phương tiện và những người khác

cùng tham gia giao thông, cũng như cho xã hội.

Trong thời đại hiện nay,khi khoa học – kỹ thuật ngày càng phát triển, để phục vụ

cho nhu cầu đi lại bằng phương tiện giao thông ngày càng tăng, thì con người đã

phát minh và sản xuất ra nhiều loại phương tiện hiện đại và tối tân hơn, chất lượng

tốt hơn, tốc độ lớn hơn và an toàn hơn. Trên thực tế cho thấy, mặc dù các phương

tiện rất hiện đại, chất lượng và an toàn như đã nêu ở trên tham gia giao thông đường

bộ trên những tuyến đường được nâng cấp, làm mới rất hiện đại với mặt đường, cầu

rộng rãi, chất lượng tốt, với hệ thống chiếu sáng, đèn hiệu, biển báo hiệu giao thông

hiện đại. Song tai nạn giao thông vẫn cứ xảy ra với nhiều vụ xảy ra gây thiệt hại

nghiêm trọng do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan.

3

Tai nạn giao thông xảy ra do rất nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan như do

ý thức chấp hành luật lệ an toàn giao thông thấp, do việc quản lý các phương tiện

giao thông của chính phủ về tiêu chuẩn, điều kiện cho phương tiện lưu hành, do khí

hậu, do chất lượng các công trình giao thông không tốt và do nhiều nguyên nhân

khác.

Bảng 1: Sự gia tăng phương tiện giao thông cá nhân ở Việt Nam (2003- 2007)

Năm 2003 2004 2005 2006 2007

Số ô tô 675 000 774 824 891 104 1 026 512 1 183 260

Số gắn máy 11 379 000 13 375 992 16 086 644 18 901 206 22 350 676

(Nguồn: Báo cáo của uỷ ban an toàn giao thông)

Theo thống kê cho thấy, số lượng xe cơ giới ngày một tăng, điều đó đi đôi với sự gia

tăng tai nạn giao thông ngày càng nhiều. Điều đó tất yếu gây ra những hậu quả và

tổn thất nặng nề.

Từ những vấn đề nêu trên cho thấy bảo hiểm xe cơ giới đóng vai trò rất quan trọng

trong đời sống xã hội. Nó giúp cho các chủ phương tiện giảm bớt gánh nặng về mặt

kinh tế khi không may xảy ra tai nạn rủi ro,giúp cho họ trang trải các khoản chi phí

khi gây ra tổn thất,thiệt hại về người và tài sản cho bên thứ ba cùng tham gia giao

thông với những chi phí đôi khi còn lớn hơn giá trị thực của chính chiếc xe tham

gia, cũng như giúp họ trang trải chi phí sữa chữa ,bù đắp cho chính chiếc xe tham

gia bảo hiểm và cho những người sử dụng và tham gia giao thông trên chính chiếc

xe đó.Bên cạnh đó,từ quỹ tài chính bảo hiểm do các chủ phương tiện đóng góp từ

khoản phí bảo hiểm còn được sử dụng một phần vào việc nâng cấp các tuyến đường

giao thông,làm các biển báo giao thông, đường lánh nạn, đóng góp vào các quỹ từ

thịên….vv

1.2 Vai trò của bảo hiểm xe cơ giới

4

Có thể thấy,sự tồn tại của rủi ro cùng hậu quả gây ra thiệt hại cho con người,huỷ

hoại của cải vật chất,làm ngưng trệ quá trình sản xuất kinh doanh và các hoạt động

khác là cội nguồn phát sinh bảo hiểm.Gắn liền với phát triển kinh tế - xã hội của các

quốc gia,hoạt động của bảo hiểm ngày càng đa dạng.Trong đó nghiệp vụ bảo hiểm

xe cơ giới đóng một vai trò quan trọng cho sự an toàn xã hội.

Thứ nhất,giúp ổn định tình hình tài chính của chủ phương tiện khi không may rủi ro

được bảo hiểm xảy ra.

Khi tham gia giao thông tất nhiên ai cũng mong muốn rủi ro không xảy ra với

mình,gây thiệt hại cả về người và của.Nhưng rủi ro lại không loại trừ bất kỳ ai,nhiều

khi chỉ là do sơ suất bất cẩn khiến chủ phương tiện rơi vào tình thế bị động.Tình

trạng này sẽ được khắc phục nếu như chủ xe tham gia bảo hiêmr xe cơ giới và sau

khi đóng một khoản phí nhất định để xây dựng quỹ bảo hiểm thì đến khi rủi ro xảy

ra công ty bảo hiểm sẽ bồi thường những thiệt hại về mặt tài chính cho chủ phương

tiện,bao gồm cả thiệt hại gây ra cho người thứ ba và vật chất thân xe tuỳ theo loại

hình chủ xe tham gia.cần phải lưu ý rằng ,công ty bảo hiểm chỉ bồi thường trong hạn

mức trách nhiệm (đối với bảo hiểm trách nhiệm dân sự) và số tiền bảo hiểm(đối với

bảo hiểm vật chất xe) để tránh những trục lợi từ phía khách hàng.Như vậy tham gia

bảo hiểm xe cơ giới tạo tâm lý yên tâm,thoải mái,tự tin khi điều khiển các phương

tiện tham gia giao thông; số tiền bồi thường cũng góp phần ổn định tình hình tài

chính và tránh những xáo trộn lớn cho chủ phương tiện giúp họ nhanh chóng thoát

khỏi tình trạng khó khăn; đồng thời qua đó góp phần xoa dịu,làm giảm bớt căng

thẳng giữa chủ xe và người bị nạn.Ngoài ra,mục đích cao cả trong nghiệp vụ bảo

hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới đối với người thứ 3 là bảo hiểm thay

mặt chủ xe bồi thường những thiệt hại cho nạn nhân một cách nhanh chóng,kịp thời

mà không phụ thuộc vào tài chính của chủ xe giúp cho người thứ ba ổn định cả về

mặt tài chính và về mặt tinh thần.

5

Thứ hai,tăng khả năng tự chủ về mặt tài chính cho người tham gia bảo hiểm

Hơn bao giờ hết kinh tế Việt Nam đang có những biến chuyển to lớn về cả chất và

lượng,Nhà nước không ngừng khuyến khích mọi thành phần kinh tế đặc biệt là tư

nhân tham gia vào guồng máy kinh doanh sản xuất chung nhằm tận dụng nguồn tài

chính nằm trong dân, đưa nguồn vốn nhàn rỗi này ra sản xuất kinh doanh sinh lời.

Đối với một doanh nghiệp thì nguồn vốn quyết định sức mạnh,vị thế của doanh

nghiệp,vì thế mà trong quá trình kinh doanh nếu doanh nghiệp phải tự dự trữ một

khoản tiền tương đối lớn để đề phòng khi rủi ro xảy ra bất ngờ thì quả là sự lãng phí

lớn. Đối với các doanh nghiệp có quy mô nhỏ, ít phương tiện đã vậy, đặc biệt là với

các doanh nghiệp có quy mô lớn ,số lượng đầu xe nhiều thì quỹ dự trữ này sẽ chiếm

một tỷ kệ lớn và rất khóa xác định trong nguồn vốn kinh doanh.

Các khó khăn này sẽ được giải quyết thông qua các hợp đồng bảo hiểm xe cơ

giới,công ty bảo hiểm sẽ lập quỹ bảo hiểm và quỹ này hoạt động trên nguyên tắc “số

đông bù số ít”. Lúc này thay vì phải tự thành lập riêng một quỹ cho doanh nghiệp thì

các chủ phương tiện có thể yên tâm hoạt động nhờ một quỹ lớn hơn rất nhiều do các

thành viên khác cùng đóng góp.

Thứ ba,góp phần đề phòng hạn chế tổn thất do tai nạn giao thông .

Với số phí thu được từ các chủ xe tham gia,công ty bảo hiểm lập những quỹ ngoài

mục đích chính là để bồi thường cho các xe nếu rủi ro xảy ra còn được sử dụng cho

mục đích đề phòng hạn chế tổn thất. Những nguy cơ gây ra tai nạn do chất lượng hệ

thống cơ sở hạ tầng còn thấp như tại các đèo,dốc nguy hiểm (ví dụ như: đèo Cả, đèo

Cù Mông…) đã được các công ty bảo hiểm lớn là Bảo Việt,PJICO hỗ trợ đầu tư

hàng tỷ đồng để xây dựng đường lánh nạn, đường phụ,hốc cứu nạn…hàng năm cứu

thoát khỏi nguy hiểm hàng trăm tính mạng.

Ngoài ra các công ty cũng khuyến khích chủ xe tự thực hiện các biện pháp đề phòng

hạn chế tổn thất, nâng cao ý thức thông qua công tác tuyên truyền luật lệ an toàn

6

giao thông, đặc biệt công ty còn giảm phí nếu sau một thời gian nhất định mà xe

không gặp phải bất kỳ sự cố nào. Như vậy việc tham gia bảo hiểm rõ ràng có tác

dụng đề phòng hạn chế tổn thất góp phần ổn định đời sống xã hội.

Thứ tư,góp phần tăng thu ngân sách Nhà nước.

Mức sống ngày được nâng lên, số lượng các phương tiện cơ giới tăng mạnh, đồng

thời giá trị của từng chiếc xe cũng tăng cao.

Hơn nữa, khi các điều kiện sống đầy đủ, trình độ dân trí cao thì nhu cầu tự bảo vệ

cho bản thân, gia đình,tài sản lại càng được nâng cao.Vì thế triển vọng của nghiệp

vụ xe cơ giới là rất lớn và nguồn thu từ nghiệp vụ này không phải là ít, nó sẽ góp

phần tăng thu cho ngân sách Nhà nước thông qua hình thức nộp thuế của các công

ty bảo hiểm. Và ngược lại Chính phủ có thể sử dụng ngân sách Nhà nước phối hợp

với các doanh nghiệp bảo hiểm khác đầu tư hỗ trợ nâng cao chất lượng hệ thống cơ

sở hạ tầng, đáp ứng tốt hơn nữa nhu cầu đi lại của người dân từ đó góp phần nâng

cao chất lượng đời sống dân cư.

Như vậy vai trò, tác dụng của nghiệp vụ bảo hiểm xe cơ giới là rất lớn, mang ý

nghĩa tích cực, nhân đạo sâu sắc và việc triển khai nghiệp vụ này là rất cần thiết.

2/ Các nghiệp vụ bảo hiểm liên quan đến xe cơ giới

Căn cứ vào đối tượng bảo hiểm mà nghiệp vụ bảo hiểm xe cơ giới được chia thành

một số sản phẩm sau:

• Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe đối với người thứ ba

• Bảo hiểm vật chất xe

• BHTNDS của chủ xe đối với hàng hoá chở trên xe.

• Bảo hiểm tai nạn hành khách trên xe.

• Bảo hiểm tai nạn lái phụ xe

7

• Bảo hiểm tai nạn người ngồi trên xe.

Trong các nghiệp vụ trên thì nghiệp vụ bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe đối

với người thứ ba và bảo hiểm vật chất thân xe cơ giới là hai nghiệp vụ trọng tâm

góp phần hỗ trợ tích cực cho người tham gia bảo hiểm khi bị tai nạn đồng thời cũng

đem lại doanh thu lớn cho các doanh nghiệp bảo hiểm.

2.1 Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới đối với người thứ ba

Trong cuộc sống hàng ngày mỗi cá nhân,tổ chức đều phải chịu trước pháp luật về

hành vi của mình, nếu hành vi bất cẩn đó gây thiệt hại cho người khác thì cá nhân,

tổ chức đó phải chịu trách nhiệm đền bù thiệt hại do mình gây ra. Thực tế không chỉ

trong bảo hiểm xe cơ giới mới có BHTNDS mà còn tồn tại rất nhiều loại hình

BHTNDS khác: bảo hiểm trách nhiệm dân sự sản phẩm, TNDS của chủ sử dụng lao

động. Vì vậy loại hình bảo hiểm trách nhiệm dân sự rất phổ biến và có vai trò quan

trọng trong đời sống kinh tế xã hội. BHTNDS của chủ xe cơ giới đối với người thứ

ba cũng là dạng BHTNDS vì thế nó cũng có đầy đủ các đặc điểm bảo hiểm trách

nhiệm.

Thứ nhất, đối tượng bảo hiểm mang tính trừu tượng. Vì đối tượng của bảo hiểm

trách nhiệm là phần trách nhiệm pháp lý phát sinh phải bồi thường trách nhiệm dân

sự tại thời điểm tham gia bảo hiểm. Phần trách nhiệm này chưa xác định bởi vì nó

chưa xảy ra chỉ khi trách nhiệm dân sự phát sinh thì mới biết giá trị cụ thể của trách

nhiệm là bao nhiêu.

Thứ hai, bảo hiểm trách nhiệm chỉ có một rủi ro duy nhất là khi pháp luật quy định

đã phát sinh trách nhiệm dân sự.

Thứ ba, bảo hiểm trách nhiệm thường áp dụng dưới hình thức bắt buộc. Mục đích

ngoài việc ổn định tài chính cho người được bảo hiểm còn bảo vệ quyền lợi cho phía

8