Báo Cáo Thực Tập Tổng Hợp Đầu Tư Công Ở Việt Nam Giai Đoạn 2001 2011 Thực Trạng Và Giải Pháp.pdf

LỜI MỞ ĐẦU

1. Tổng quan về tình hình nghiên cứu.

Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển mạnh mẽ, sự hội

nhập nhanh chóng của nền kinh tế Việt Nam và ngày càng hợp tác sâu rộng

đã mang lại nhiều thành tựu về tăng trưởng kinh tế. Trong quá trình này việc

huy động và sử dụng vốn đầu tư phát triển của nhà nước (đầu tư công) có một

ý nghĩa quan trọng. Nhưng đầu tư công có hiệu quả kinh tế không cao hoặc

khó xác định. Hơn nữa, đầu tư công thường có mối liên hệ trực tiếp với diễn

biến của lạm phát và định hướng cũng như tốc độ phát triển kinh tế. Vì vậy,

đầu tư công còn nhiều vấn đề cần được giải quyết.

2. Tính cấp thiết của đề tài.

Sau đổi mới, mô hình kinh tế chuyển từ kế hoạch hóa tập trung sang

kinh tế thị trường đòi hỏi phải thay đổi một cách căn bản đối tượng, phương

thức, cũng như chính sách, cách thức quyết định phạm vi nhà nước phải đầu

tư. Những thay đổi này tuy đã diễn ra, song chưa thực sự phù hợp với thể chế

kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong thời gian tới, nền kinh

tế Việt Nam phải chuyển từ mô hình tăng trưởng theo chiều rộng sang phát

triển chủ yếu theo chiều sâu, đòi hỏi phải chủ động, có phương án đầu tư rõ

ràng nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.

Việc nghiên cứu chính sách đầu tư công của Việt Nam, đặc biệt trong

bối cảnh hội nhập kinh tế hiện nay, là nhiệm vụ có ý nghĩa cả về lý thuyết lẫn

thực tiễn. Nghiên cứu, tổng kết và đánh giá thực tiễn đầu tư công những năm

qua là công việc cần thiết để thấy được những điểm yếu, rút ra những bài học

và đề xuất cơ sở khoa học cho việc hoạch định chính sách đầu tư công và

hoàn thiện cơ chế quản lý. Đã có một số dự án và tác giả nghiên cứu về vấn

đề đầu tư công trong thời gian gần đây ở Việt Nam, song số lượng không

nhiều và quy mô không lớn, mặc dù vấn đề nghiên cứu này rất thiết thực và

1

1

cấp bách. Tại các cơ quan nhà nước, các vấn đề về quản lý đầu tư công cũng

được xem xét, nghiên cứu để hoàn thiện cơ chế.

Trước thực tế đó, đề tài nghiên cứu: “ Đầu tư công ở Việt Nam giai

đoạn 2001 – 2011, Thực trạng và giải pháp”. Sẽ đóng góp thêm cách nhìn

nhận và một số ý kiến vào cuộc thảo luận chung cề đầu tư công trong bối

cảnh phát triển kinh tế- xã hội mới.

3. Mục tiêu nghiên cứu.

Dựa trên cơ sở lý thuyết, đề tài nghiên cứu thực trạng đầu tư công ở Việt

Nam. Từ đó phân tích kết quả đạt được đồng thời chỉ ra hạn chế và nguyên

nhân cần khắc phục trong thời gian tới.

Đề tài nghiên cứu đề xuất một số giải pháp để hoạt động đầu tư công

được hoàn thiện, tạo nền tảng cho kinh tế phát triển bền vững, nâng cao chất

lượng đời sống nhân dân.

4. Phương pháp nghiên cứu.

Sử dụng cách cận hệ thống, xem xét đầu tư công trong tổng thể lý luận

về vai trò của nhà nước trong nền kinh tế thị trường, từ việc thúc đẩy tăng

trưởng kinh tế và phát triển xã hội trong bối cảnh tăng cường hội nhập quốc tế

của Việt Nam. Giới hạn ở các vấn đề định hướng chính sách kinh tế vĩ mô, đi

sâu nghiên cứu các vấn đề về nguyên nhân cũng như các vấn đề còn tồn tại

thuộc lĩnh vực liên quan đến các dự án đầu tư công, tập trung nhiều vào việc

phân tích những điểm yếu, những điều cần sửa đổi trong hoạt động đầu tư

công, đồng thời phát huy hiệu quả của đầu tư công.

5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.

 Đối tượng nghiên cứu:

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các vấn đề xoay quanh đầu tư công

tại Việt Nam trong những năm qua, về cơ sở lý luận chung, cũng như thực

trạng, giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tư công hiện nay.

2

2

 Phạm vi nghiên cứu:

Về thời gian: Phần thực trạng của đề tài nghiên cứu hoạt động đầu tư

công trong giai đoạn 2001 – 2011. Phần giải pháp sẽ hướng tới đầut ư công

trong giai đoạn tới.

Phạm vi về nguồn vốn: Nguồn vốn được sử dụng cho hoạt động đầu tư

công là nguồn vốn ngân sách Nhà nước.

Nội dung của đề tài gồm các chương:

Chương I: Những vấn đề lý luận chung về đầu tư công

Chương này phân tích khái niệm về đầu tư, đầu tư công cũng như vai

trò và đặc điểm của đầu tư công trong nền kinh tế. Phân loại đầu tư công theo

nguồn vốn và theo loại hình đầu tư đi sâu vào triển khai làm rõ các khái niệm

liên quan đến đầu tư công. Làm rõ khái niệm và các nguồn huy động vốn của

đầu tư công.Đưa ra kinh nghiệm về nâng cao hiệu quả đầu tư công của

Singapo, Trung Quốc, là các nước có nét tương đồng với Việt Nam về văn

hóa, cũng như truyền thống dân tộc.

Chương II: Thực trạng đầu tư công ở Việt Nam.

Nhìn nhận đánh giá chính sách công tại Việt Nam hiện nay thông qua

đó nêu lên những nguyên nhân của tình trạng hiệu quả đầu tư thấp, vạch ra

những điểm yếu trong các khâu hoạch định chính sách và quản lý nhà nước

đối với đầu tư công.

Thực trạng huy động của vốn đầu tư công, xét theo các nguồn vốn huy

động, xem xét xu thế biến đổi của đầu tư công từ các góc độ quy mô, cơ cấu

nguồn vốn, phân bổ nguồn vốn đầu tư công theo ngành, lĩnh vực, địa phương.

Xem xét thực trạng sử dụng vốn của đầu tư công. Hiệu quả kinh tế của đầu tư

công được đánh giá qua phân tích sự đóng góp của yếu tố (vốn, lao động,

TFP) và so sánh hiệu suất đồng vốn đầu tư ICOR của nền kinh tế.

3

3

Chương III: Giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả đầu tư công

trong giai đoạn hiện nay.

Trong bối cảnh phải đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế chung từ phát

triển theo chiều rộng sang phát triển theo chiều sâu, đề tài này xem xét quan

điểm nền tảng là vai trò của Nhà nước trong phát triển, sự cần thiết phải đổi

mới quan điểm về chức năng của đầu tư công trong quá trình phát triển, sự

cần thiết phải đổi mới quan điểm về chức năng của đầu tư công trong quá

trình phát triển kinh tế giai đoạn tới. Dựa trên kết quả phân tích trong chương

I, II ở chương này đề xuất một số ý tưởng nhằm nâng cao hiệu quả của đầu tư

công trong thời gian tới.

Hà Nội, tháng 6 năm 2012

4

4

CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ

ĐẦU TƯ CÔNG

1.1 Khái niệm:

1.1.1 Khái niệm đầu tư:

Theo cách hiểu thông thường nhất trong xã hội, đầu tư là việc bỏ vốn ra

bằng các tài sản hữu hình (tiền, nhà xưởng, máy móc,...) hoặc vô hình (phát

minh, sáng chế, thương hiệu,...) để kinh doanh nhằm đạt được lợi ích nào đó.

Theo kinh tế học vĩ mô, đầu tư được hiểu là việc tăng vốn tư bản nhằm

tăng cường sức sản xuất trong tương lai. Có nghĩa là, đầu tư là việc bỏ tư bản,

bỏ vốn động nào đó để đạt được mục đích kinh tế, là hoạt động mang lại lợi

nhuận cho chủ đầu tư. Đầu tư còn được gọi là hình thành tư bản hoặc tích lũy

tư bản. Trong đó, chỉ có tăng tư bản làm tăng năng lực sản xuất vật chất mới

được tính là đầu tư, còn tăng tư bản trong lĩnh vực tài chính tiền tệ và kinh

doanh bất động sản không được coi là đầu tư.

1.1.2 Khái niệm đầu tư công:

Việc gia tăng tư bản tư nhân được gọi là đầu tư tư nhân, còn gia tăng tư bản

xã hội được gọi là đầu tư công. Việc làm gia tăng tư bản xã hội thuộc chức

năng của Chính phủ, vì vậy đầu tư công thường được đồng nhất với đầu tư mà

Chính phủ thực hiện.

Ở Việt Nam, thuật ngữ “đầu tư công” được sử dụng từ sau khi nhà

nước chuyển sang nền kinh tế thị trường. Nhưng để có một khái niệm thống

nhất về đầu tư công, Dự thảo Luật đầu tư công của Việt Nam đang đề nghị áp

dụng khái niệm sau: Đầu tư công là việc sử dụng nguồn vốn nhà nước để đầu

tư vào các chương trình, dự án phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, không

nhằm mục đích kinh doanh. Theo cách hiểu này thì lĩnh vực đầu tư công sẽ

bao gồm:

5

5