Bàn về yếu tố văn hoá trong doanh nghiệp việt nam thời hội nhập.pdf

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

T¹ ThÞ V©n - K48 QTKD 1

Ch­¬ng 1

Lý luËn chung vÒ V¨n ho¸ doanh nghiÖp

1.1.Mét sè kh¸i niÖm

1.1.1. V¨n ho¸

V¨n ho¸ lµ mét lÜnh vùc tån t¹i vµ ph¸t triÓn g¾n liÒn víi ®êi sèng

cña nh©n lo¹i, lµ ®Æc tr­ng riªng cã cña con ng­êi, Êy vËy mµ m·i tíi thÕ kû

XVIII, cuèi thÕ kû XIX, c¸c nhµ khoa häc trªn thÕ giíi míi nghiªn cøu s©u

vÒ lÜnh vùc nµy.

§Þnh nghÜa v¨n ho¸ ®Çu tiªn ®­îc chÊp nhËn réng r·i lµ ®Þnh nghÜa

do nhµ nh©n chñng häc E.B Tylor ®­a ra: “v¨n ho¸ lµ mét tæng thÓ phøc

t¹p bao gåm c¸c kiÕn thøc, tÝn ng­ìng, nghÖ thuËt, ®¹o ®øc, luËt lÖ, phong

tôc vµ toµn bé nh÷ng kü n¨ng, thãi quen mµ con ng­êi ®¹t ®­îc víi t­ c¸ch

lµ thµnh viªn cña mét x· héi”. Cã mét ®Þnh nghÜa kh¸c dÔ hiÓu h¬n vµ tiÖm

cËn gÇn h¬n ®Õn b¶n chÊt cña v¨n ho¸, ngµy nay nhiÒu ng­êi t¸n thµnh víi

®Þnh nghÜa nµy cña «ng Frederico Mayor, tæng gi¸m ®èc UNESCO: “ v¨n

ho¸ bao gåm tÊt c¶ nh÷ng g× lµm cho d©n téc nµy kh¸c víi d©n téc kh¸c, tõ

nh÷ng s¶n phÈm tinh vi, hiÖn ®¹i nhÊt cho ®Õn tÝn ng­ìng, phong tôc, tËp

qu¸n, lèi sèng vµ lao ®éng”.

C¸c nhµ x· héi häc chia v¨n ho¸ thµnh hai d¹ng: v¨n ho¸ c¸ nh©n vµ

v¨n ho¸ céng ®ång. V¨n ho¸ c¸ nh©n lµ toµn bé vèn tri thøc, kinh nghiÖm

tÝch luü vµo mçi c¸ nh©n, biÓu hiÖn ë hÖ thèng quan niÖm vµ hµnh xö cña c¸

nh©n Êy trong ®êi sèng thùc tiÔn. V¨n ho¸ céng ®ång lµ v¨n ho¸ cña mét

nhãm x· héi, nã kh«ng ph¶i lµ sè céng gi¶n ®¬n cña v¨n ho¸ c¸ nh©n￾thµnh viªn cña céng ®ång x· héi Êy. Trong ho¹t ®éng doanh nghiÖp th× “

v¨n ho¸ doanh nh©n” lµ thuéc d¹ng v¨n ho¸ c¸ nh©n, cßn “ VHDN” lµ

thuéc d¹ng v¨n ho¸ céng ®ång.

V¨n ho¸ lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó con ng­êi “ ®iÒu chØnh” ( c¶i t¹o) cuéc

sèng cña m×nh theo ®Þnh h­íng v­¬n tíi nh÷ng gi¸ trÞ ch©n, thiÖn, mü.

§­îc xem lµ c¸i “nÒn t¶ng”, “ võa lµ môc tiªu võa lµ ®éng lùc cho sù ph¸t

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

T¹ ThÞ V©n - K48 QTKD 2

triÓn” cña con ng­êi vµ x· héi ngµy cµng th¨ng b»ng vµ bÒn v÷ng h¬n, v¨n

ho¸ cã t¸c dông tÝch cùc ®èi víi sù ph¸t triÓn cña mçi c¸ nh©n còng nh￾toµn bé céng ®ång. Néi lùc cña mét d©n téc tr­íc hÕt lµ mäi nguån lùc tËp

hîp tõ vèn v¨n ho¸ truyÒn thèng ®· tÝch luü trong lÞch sö cña chÝnh d©n téc ®ã.

Nh­ vËy, thùc chÊt v¨n ho¸ lµ hÖ thèng c¸c gi¸ trÞ ®­îc s¶n sinh ra

trong x· héi nhÊt ®Þnh, ®­îc ®Æc tr­ng bëi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nhÊt

®Þnh, bao gåm c¶ gi¸ trÞ vËt chÊt vµ tinh thÇn.

V¨n ho¸ kh«ng ph¶i lµ mét yÕu tè phi kinh tÕ, tr¸i l¹i, v¨n ho¸ vµ

kinh doanh l¹i cã mèi quan hÖ qua l¹i g¾n bã mËt thiÕt víi nhau: v¨n ho¸ vµ

kinh doanh ®Òu cã môc tiªu chung lµ phôc vô con ng­êi, v¨n ho¸ lµ nguån

lùc lín cho kinh doanh,tuy nhiªn môc tiªu ng¾n h¹n cña v¨n ho¸ vµ kinh

doanh l¹i cã thÓ tr¸i ng­îc nhau, nÕu kinh doanh chØ ch¹y theo lîi nhuËn

tr­íc m¾t th× sÏ g©y t¸c h¹i cho v¨n ho¸, xãi mßn b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc,

khi nÒn v¨n ho¸ mang nh÷ng yÕu tè kh«ng phï hîp sÏ k×m h·m, c¶n trë sù

ph¸t triÓn cña kinh doanh.

1.1.2. V¨n ho¸ kinh doanh

ThuËt ng÷ VHKD míi chØ xuÊt hiÖn thËp kû 90 cña thÕ kû tr­íc.

Trªn thÕ giíi tån t¹i hai c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ VHKD: Theo c¸ch thø

nhÊt, ng­êi ta cho r»ng, VHKD chÝnh lµ VHDN. Theo c¸ch hiÓu thø hai,

VHKD lµ mét ph¹m trï ë tÇm cì quèc gia, do ®ã VHDN chØ lµ mét thµnh

phÇn trong VHKD. ë ViÖt Nam, quan niÖm vÒ VHKD vµ VHDN cßn ch­a

râ rµng, trong ph¹m vi ®Ò tµi nµy, xin nghiªng vÒ c¸ch hiÓu thø hai vÒ

VHKD(v¨n ho¸ mang tÇm cì Quèc gia): “ VHKD bao gåm nh÷ng nguyªn

t¾c ®iÒu chØnh viÖc kinh doanh, viÖc Ên ®Þnh ranh giíi gi÷a hµnh vi c¹nh

tranh vµ c¸c øng xö v« ®¹o ®øc, nh÷ng quy t¾c ph¶i tu©n theo trong c¸c

tho¶ thuËn kinh doanh”. VHKD ( business culture) lµ c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸

thÓ hiÖn trong h×nh thøc mÉu m· vµ chÊt l­îng s¶n phÈm, trong th«ng tin

qu¶ng c¸o vÒ s¶n phÈm, trong cöa hµng bµy b¸n s¶n phÈm, trong c¸ch giao

tiÕp øng xö cña ng­êi b¸n ®èi víi ng­êi mua, trong t©m lý vµ thÞ hiÕu tiªu

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

T¹ ThÞ V©n - K48 QTKD 3

dïng, réng ra lµ trong c¶ qu¸ tr×nh tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh víi toµn bé

c¸c kh©u, c¸c ®iÒu kiÖn liªn quan cña nã… nh»m t¹o ra nh÷ng chÊt l­îng￾hiÖu qu¶ kinh doanh nhÊt ®Þnh. NÕu c¨n cø vµo tÝnh cè h÷u, møc ®é thay

®æi ®­îc cña hÖ thèng c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ trong kinh doanh th× cã thÓ nãi,

VHKD cña mét quèc gia ®­îc cÊu thµnh bëi ba yÕu tè lµ: v¨n ho¸ doanh

nh©n(tr×nh ®é, n¨ng lùc, ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp, phÈm h¹nh lµm ngõ¬i,… cña

nh÷ng ng­êi tham gia s¶n xuÊt kinh doanh), v¨n ho¸ th­¬ng tr­êng(tÝnh

chÊt cña sù c¹nh tranh, c¬ cÊu tæ chøc, hÖ thèng ph¸p chÕ… liªn quan ®Õn

m«i tr­êng kinh doanh cña mét quèc gia) vµ v¨n ho¸ doanh nghiÖp- bé

phËn cã vai trß, vÞ trÝ mang tÝnh quyÕt ®Þnh, lµ ®Çu mèi trung t©m cña qu¸

tr×nh x©y dùng VHKD.

Nh­ vËy, ngoµi nh÷ng ®Æc tr­ng cña v¨n ho¸ ( tÝnh tËp qu¸n, tÝnh

céng ®ång cao, tÝnh d©n téc, tÝnh lÞch sö, tÝnh tiÕn ho¸, tÝnh chñ quan, tÝnh

kh¸ch quan ( ®­îc h×nh thµnh tõ qu¸ tr×nh lÞch sö tÊt yÕu), tÝnh kÕ thõa, vµ

tÝnh cã thÓ häc hái ®­îc). Nãi chung, VHKD cßn mang mét sè ®Æc tr­ng

kh¸c: VHKD xuÊt hiÖn cïng víi sù xuÊt hiÖn cña hµng ho¸ vµ thÞ tr­êng,

VHKD lu«n phï hîp víi tr×nh ®é kinh doanh cña Quèc gia.

1.1.3. V¨n ho¸ doanh nghiÖp

Doanh nghiÖp tån t¹i lµ ®Ó s¶n xuÊt cña c¶i vËt chÊt vµ lµm dÞch vô.

Mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®Òu g¾n liÒn víi mét d©y chuyÒn c«ng nghÖ nhÊt

®Þnh. §Ó vËn hµnh ®­îc c¸c kh©u cña d©y chuyÒn nµy, trong DN ph¶i cã hÖ

thèng tæ chøc, qu¶n lý thËt chÆt chÏ tõ kh©u ®Çu ®Õn kh©u cuèi. §iÒu nµy cã

nghÜa lµ trong c¸c ho¹t ®éng cña DN, mäi ngõ¬i ®Òu ph¶i tu©n theo nh÷ng

gi¸ trÞ – chuÈn mùc cô thÓ nµo ®ã vµ thùc hiÖn theo nh÷ng “ khu«n mÉu

v¨n ho¸” nhÊt ®Þnh. Nh­ vËy, mçi DN hoÆc tæ chøc kinh doanh lµ mét

kh«ng gian v¨n ho¸. VHDN lµ toµn bé gi¸ trÞ v¨n ho¸ ®­îc g©y dùng nªn

trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mét DN, trë thµnh c¸c gi¸ trÞ,

c¸c quan niÖm vµ tËp qu¸n, truyÒn thèng ¨n s©u vµo ho¹t ®éng cña DN Êy

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

T¹ ThÞ V©n - K48 QTKD 4

vµ chi phèi t×nh c¶m, nÕp suy nghÜ vµ hµnh vi cña mäi thµnh viªn cña DN

trong viÖc theo ®uæi vµ thùc hiÖn c¸c môc ®Ých.

Nhµ x· héi häc ng­êi Mü E.H. Schein ®­a ra ®Þnh nghÜa: “ VHDN

lµ tæng thÓ nh÷ng thñ ph¸p vµ quy t¾c gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thÝch øng bªn ngoµi

vµ thèng nhÊt bªn trong c¸c nh©n viªn, nh÷ng quy t¾c ®· tá ra h÷u hiÖu

trong qu¸ khø vµ vÊn ®Ò cÊp thiÕt trong hiÖn t¹i. Nh÷ng quy t¾c vµ nh÷ng

thñ ph¸p nµy lµ yÕu tè khëi nguån trong viÖc c¸c nh©n viªn lùa chän

ph­¬ng thøc hµnh ®éng, ph©n tÝch vµ ra quyÕt ®Þnh thÝch hîp. C¸c thµnh

viªn cña tæ chøc DN kh«ng ®¾n ®o suy nghÜ vÒ ý nghÜa cña nh÷ng quy t¾c

vµ thñ ph¸p Êy, mµ coi chóng lµ ®óng ®¾n ngay tõ ®Çu(2). VHDN lµ mét hÖ

thèng nh÷ng ý nghÜa, gi¸ trÞ, niÒm tin chñ ®¹o, nhËn thøc vµ ph­¬ng ph¸p t￾duy ®­îc mäi thµnh viªn cña mét tæ chøc ®ång thuËn vµ cã ¶nh h­ëng ë

ph¹m vi réng ®Õn c¸ch thøc hµnh ®éng cña c¸c thµnh viªn, ®ã lµ tæng hîp

nh÷ng quan niÖm chung mµ c¸c thµnh viªn trong c«ng ty häc ®­îc trong

qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò néi bé vµ xö lý c¸c vÊn ®Ò víi m«i tr­êng

xung quanh. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ trong DN tÊt c¶ c¸c thµnh viªn ®Òu g¾n bã

víi nhau bëi nh÷ng tiªu chÝ chung trong ho¹t ®éng kinh doanh. Chøc n¨ng

chñ yÕu cña VHDN lµ t¹o nªn sù thèng nhÊt cña mäi thµnh viªn, trong DN.

Ngoµi ra, VHDN cßn ®¶m b¶o sù hµi hoµ gi÷a lîi Ých tËp thÓ víi lîi Ých c¸

nh©n vµ gióp cho mçi c¸ nh©n thùc hiÖn vai trß cñam×nh theo ®óng ®Þnh

h­íng chung cña DN. Nh×n chung, VHDN ®éng viªn nghÞ lùc vµ ý chÝ cña

c¸c thµnh viªn trong DN vµ h­íng tinh thÇn ®ã vµo viÖc phÊn ®Êu cho môc

®Ých cña DN.

Nh­ vËy, néi dung cña VHDN kh«ng ph¶i lµ mét c¸i g× ®ã tù nghÜ ra

mét c¸ch ngÉu nhiªn, nã ®­îc h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh

doanh thùc tiÔn, trong qu¸ tr×nh liªn hÖ, t¸c ®éng qua l¹i vµ cã quan hÖ, nh￾mét gi¶i ph¸p cho nh÷ng vÊn ®Ò mµ m«i tr­êng bªn trong vµ bªn ngoµi ®Æt

ra cho DN. VHDN thÓ hiÖn ®­îc nh÷ng nhu cÇu, môc ®Ých vµ ph­¬ng

h­íng ho¹t ®éng kinh doanh cña DN, t¹o cho DN cã ®­îc mµu s¾c riªng,

tøc lµ nh©n c¸ch hãa DN ®ã. VHDN lµ c¬ së cña toµn bé c¸c chñ tr­¬ng,

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

T¹ ThÞ V©n - K48 QTKD 5

biÖn ph¸p cô thÓ trong s¶n xuÊt kinh doanh cña DN, chi phèi kÕt qu¶ kinh

doanh cña DN. chÝnh v× vËy, cã thÓ nãi thµnh c«ng hoÆc thÊt b¹i cña c¸c

DN ®Òu g¾n víi viÖc cã hay kh«ng cã VHDN theo ®óng nghÜa cña kh¸i

niÖm nµy.

Tõ nh÷ng quan niÖm kh¸ ®a d¹ng ë trªn vÒ v¨n ho¸ th× cã thÓ gîi ra

ba c¸ch hiÓu vÒ VHDN:

• VHDN lµ mét tõ tæ hîp chØ tµi n¨ng, m­u mÑo, kh«n khÐo trong ho¹t

®éng DN( nghÖ thuËt lµm DN).

• VHDN ®­îc hiÓu lµ v¨n ho¸ trong DN, chØ sù vËn dông c¸c yÕu tè

v¨n ho¸ trong lÜnh vùc nµy, nh»m t¹o ra m«i tr­êng ®¹o ®øc cho ho¹t

®éng DN, lµm sao cho ho¹t ®éng Êy võa diÔn ra lµnh m¹nh, võa ®¹t

hiÖu qu¶ kinh tÕ tèi ­u( ®¹o ®øc DN).

• VHDN lµ mét kiÓu lèi, mét ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña nh÷ng thµnh

viªn cïng lµm viÖc trong mét tæ chøc DN nh­ mét c«ng ty, xÝ nghiÖp,

tËp ®oµn… nµo ®ã. VHDN nãi ë ®©y lµ mét thÓ d¹ng cña v¨n ho¸

céng ®ång.

Mçi ng­êi hiÓu VHDN theo mét c¸ch, nh­ng dï lµ theo c¸ch nµo ®i

n÷a, còng kh«ng ngoµi môc ®Ých cuèi cïng lµ t¹o ra mét niÒm tin ®èi víi

kh¸ch hµng, víi c¸c nhµ qu¶n lý nhµ n­íc, t¹o m«i tr­êng lµm viÖc tèt nhÊt,

thuËn lîi nhÊt, t¹o niÒm tin cho nh©n viªn, ®Ó hä lµm viÖc tèt h¬n vµ g¾n bã

víi c«ng ty.

1.1.3.1. H×nh thøc biÓu hiÖn

VHDN còng kh«ng ph¶i lµ v« h×nh, khã nhËn biÕt mµ rÊt h÷u h×nh,

thÓ hiÖn râ mét c¸ch vËt chÊt, ch¼ng nh÷ng trong hµnh vi kinh doanh giao

tiÕp cña c«ng nh©n, c¸n bé trong DN, mµ c¶ trong hµnh ho¸ vµ dÞch vô cña

DN, tõ mÉu m·, kiÓu d¸ng ®Õn néi dung vµ chÊt l­îng. Nh÷ng tÝnh chÊt cña

VHDN ®­îc thÓ hiÖn d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nh­ng th­êng h­íng

tíi viÖc h×nh thµnh mét tËp hîp c¸c khu«n mÉu hµnh vi ®­îc ¸p dông trong

c¸c mèi quan hÖ x· héi trong tæ chøc. Nh÷ng khu«n mÉu hµnh vi nµy cã thÓ

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

T¹ ThÞ V©n - K48 QTKD 6

®­îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh b¶n s¾c VHDN. V¨n ho¸ trong mét DN tån t¹i ë

hai cÊp ®é. ë bÒ næi lµ c¸c biÓu tr­ng trùc quan, nh÷ng g× mäi ng­êi cã thÓ

dÔ dµng nh×n thÊy, nghe thÊy, sê thÊy vÝ dô nh­ phong c¸ch, mµu s¾c, kiÓu

d¸ng kiÕn tróc, thiÕt kÕ, hµnh vi,trang phôc, biÓu t­îng, lÔ nghi, ng«n

ng÷…nh÷ng biÓu tr­ng trùc quan nµy thÓ hiÖn nh÷ng gi¸ trÞ thÇm kÝn h¬n

n»m s©u bªn trong hÖ thèng tæ chøc mµ mçi thµnh viªn vµ nh÷ng ng­êi h÷u

quan cã thÓ c¶m nhËn ®­îc. C¸c biÓu tr­ng phi- trùc quan bao gåm lý

t­ëng, niÒm tin, b¶n chÊt mèi quan hÖ con ng­êi, th¸i ®é vµ ph­¬ng ph¸p t￾duy, ¶nh h­ëng cña truyÒn thèng vµ lÞch sö ph¸t triÓn cña tæ chøc ®èi víi

c¸c thµnh viªn.

VHDN cña mét tæ chøc ®­îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng biÓu tr­ng trùc

quan ®iÓn h×nh lµ:

• §Æc ®iÓm kiÕn tróc: bao gåm kiÕn tróc ngo¹i thÊt vµ thiÕt kÕ

néi thÊt c«ng së. Tõ Sù tiªu chuÈn hãa vÒ mµu s¾c, kiÓu d¸ng cña bao b× ®Æc

tr­ng, thiÕt kÕ néi thÊt nh­ mÆt b»ng, quÇy, bµn ghÕ, phßng, gi¸ ®Ó hµng, lèi

®i, lo¹i dÞch vô, trang phôc… ®Õn nh÷ng chi tiÕt nhá nhÆt nh­ ®å ¨n, vÞ trÝ

c«ng t¾c ®iÖn, thiÕt bÞ vµ vÞ trÝ cña chóng trong phßng vÖ sinh… TÊt c¶ ®Òu

®­îc sö dông ®Ó t¹o Ên t­îng th©n quen, thiÖn trÝ vµ ®­îc quan t©m. Së dÜ

nh­ vËy lµ v× kiÕn tróc ngo¹i thÊt cã thÓ cã ¶nh h­ëng quan träng ®Õn hµnh

vi con ng­êi vÒ ph­¬ng diÖn c¸ch thøc giao tiÕp, ph¶n øng vµ thùc hiÖn

c«ng viÖc. H¬n n÷a, c«ng tr×nh kiÕn tróc cã thÓ ®­îc coi lµ mét “linh vËt”

biÓu thÞ mét ý nghÜa, gi¸ trÞ nµo ®ã cña mét tæ chøc(ch¼ng h¹n: gi¸ trÞ lÞch

sö g¾n liÒn víi sù ra ®êi vµ tr­ëng thµnh cña tæ chøc, c¸c thÕ hÖ nh©n

viªn…), x· héi, cßn c¸c kiÓu d¸ng kÕt cÊu cã thÓ ®­îc coi lµ biÓu t­îng cho

ph­¬ng ch©m chiÕn l­îc cña tæ chøc.

• Nghi lÔ: §ã lµ nh÷ng ho¹t ®éng ®· ®­îc dù kiÕn tõ tr­íc vµ chuÈn

bÞ kü l­ìng d­íi hÖ thèng c¸c ho¹t ®éng, sù kiÖn v¨n ho¸-x· héi chÝnh thøc,

nghiªm trang, t×nh c¶m ®­îc thùc hiÖn ®Þnh kú hay bÊt th­êng nh»m th¾t

chÆt mèi quan hÖ tæ chøc vµ th­êng ®­îc tæ chøc v× lîi Ých cña nh÷ng ng­êi

tham dù. Nh÷ng ng­êi qu¶n lý cã thÓ sö dông nghi lÔ nh­ mét c¬ héi quan

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

T¹ ThÞ V©n - K48 QTKD 7

träng ®Ó giíi thiÖu vÒ nh÷ng gi¸ trÞ ®­îc tæ chøc coi träng, ®Ó nhÊn m¹nh

nh÷ng gi¸ trÞ riªng cña tæ chøc, t¹o c¬ héi cho mäi thµnh viªn cïng chia sÎ

c¸ch nhËn thøc vÒ nh÷ng sù kiÖn träng ®¹i, ®Ó nªu g­¬ng vµ khen tÆng

nh÷ng tÊm g­¬ng ®iÓn h×nh ®¹i biÓu cho nh÷ng niÒm tin vµ c¸ch thøc hµnh

®éng cÇn t«n träng cña tæ chøc. Cã bèn lo¹i nghi lÔ c¬ b¶n: chuyÓn

giao(khai m¹c, giíi thiÖu thµnh viªn míi, chøc vô míi, lÔ ra m¾t..), cñng

cè( lÔ ph¸t phÇn th­ëng..), nh¾c nhë( sinh ho¹t v¨n ho¸, chuyªn m«n, khoa

häc…), liªn kÕt ( lÔ héi, liªn hoan, tÕt…).

• Giai tho¹i: Th­êng ®­îc thªu dÖt tõ nh÷ng sù kiÖn cã thùc ®­îc

mäi thµnh viªn trong tæ chøc cïng chia sÎ vµ nh¾c l¹i víi nh÷ng thµnh viªn

míi. NhiÒu mÈu chuyÖn kÓ vÒ nh÷ng nh©n vËt anh hïng cña DN nh­ nh÷ng

mÉu h×nh lý t­ëng vÒ nh÷ng chuÈn mùc vµ gi¸ trÞ VHDN. Mét sè mÈu

chuyÖn trë thµnh nh÷ng giai tho¹i do nh÷ng sù kiÖn ®· mang tÝnh lÞch sö vµ

cã thÓ ®­îc thªu dÖt thªm. Mét sè kh¸c cã thÓ trë thµnh huyÒn tho¹i chøa

®ùng nh÷ng gi¸ trÞ vµ niÒm tin trong tæ chøc vµ kh«ng ®­îc chøng minh

b»ng c¸c b»ng chøng thùc tÕ. C¸c mÈu chuyÖn cã t¸c dông duy tr× søc sèng

cho c¸c gi¸ trÞ ban ®Çu cña tæ chøc vµ gióp thèng nhÊt vÒ nhËn thøc cña tÊt

c¶ mäi thµnh viªn.

• BiÓu t­îng: Lµ mét thø g× ®ã mµ biÓu thÞ mét c¸i g× ®ã kh«ng

ph¶i lµ chÝnh nã vµ cã t¸c dông gióp cho mäi ng­êi nhËn ra hay hiÓu ®­îc

thø mµ nã biÓu thÞ.C¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, lÔ nghi, giai tho¹i, khÈu hiÖu

®Òu chøa nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt cô thÓ, h÷u h×nh, c¸c biÓu tr­ng nµy ®Òu

muèn truyÒn ®¹t nh÷ng gi¸ trÞ, ý nghÜa tiÒm Èn bªn trong cho nh÷ng ng­êi

tiÕp nhËn theo c¸ch thøc kh¸c nhau. Mét biÓu t­îng kh¸c lµ logo hay mét

t¸c phÈm s¸ng t¹o ®­îc thiÕt kÕ ®Ó thÓ hiÖn h×nh t­îng vÒ mét tæ chøc, mét

DN b»ng ng«n ng÷ nghÖ thuËt phæ th«ng. c¸c biÓu t­îng vËt chÊt nµy

th­êng cã søc m¹nh rÊt lín v× chóng h­íng sù chó ý cña ng­êi thÊy nã vµo

mét ( vµi) chi tiÕt hay ®iÓm nhÊn cô thÓ cã thÓ diÔn ®¹t ®­îc gi¸ trÞ chñ ®¹o

mµ tæ chøc, DN muèn t¹o Ên t­îng, l­u l¹i hay truyÒn ®¹t cho ng­êi thÊy

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

T¹ ThÞ V©n - K48 QTKD 8

nã. Logo lµ lo¹i biÓu tr­ng ®¬n gi¶n nh­ng l¹i cã ý nghÜa rÊt lín nªn ®­îc

c¸c tæ chøc, DN rÊt chó träng.

• Ng«n ng÷, khÈu hiÖu: NhiÒu tæ chøc, DN ®· sö dông nh÷ng

c©u ch÷ ®Æc biÖt, khÈu hiÖu, vÝ von, Èn dô hay mét s¾c th¸i ng«n ng÷ ®Ó

truyÒn t¶i mét ý nghÜa cô thÓ ®Õn nh©n viªn cña m×nh vµ nh÷ng ng­êi h÷u

quan. KhÈu hiÖu lµ h×nh thøc dÔ nhËp t©m vµ ®­îc kh«ng chØ nh©n viªn mµ

c¶ kh¸ch hµng vµ nhiÒu ng­êi kh¸c lu«n nh¾c ®Õn. KhÈu hiÖu th­êng rÊt

ng¾n gän, hay sö dông c¸c ng«n tõ ®¬n gi¶n, dÔ nhí; do ®ã ®«i khi cã vÎ “

s¸o rçng” vÒ h×nh thøc. KhÈu hiÖu lµ c¸ch diÔn ®¹t c« ®äng nhÊt cña triÕt lý

ho¹t ®éng, kinh doanh cña mét tæ chøc, mét c«ng ty. V× vËy, chóng cÇn

®­îc liªn hÖ víi b¶n tuyªn bè sø mÖnh cña tæ chøc, c«ng ty ®Ó hiÓu ®­îc ý

nghÜa tiÒm Èn cña chóng.

• Ên phÈm ®iÓn h×nh: Lµ nh÷ng t­ liÖu chÝnh thøc cã thÓ gióp

nh÷ng ng­êi h÷u quan cã thÓ nhËn thÊy râ h¬n vÒ cÊu tróc v¨n ho¸ cña mét

tæ chøc. Chóng cã thÓ lµ b¶n tuyªn bè sø mÖnh, b¸o c¸o th­êng niªn, tµi

liÖu giíi thiÖu vÒ tæ chøc, c«ng ty, sæ vµng truyÒn thèng, Ên phÈm ®Þnh kú

hay ®Æc biÖt, tµi liÖu qu¶ng c¸o giíi thiÖu s¶n phÈm vµ c«ng ty, c¸c tµi liÖu,

hå s¬ h­íng dÉn sö dông, b¶o hµnh…

C¸c biÓu tr­ng phi - trùc quan cña VHDN vÒ c¬ b¶n cã thÓ bao

gåm:

• Lý t­ëng: lµ nh÷ng ®éng lùc, ý nghÜa, gi¸ trÞ cao c¶,c¨n b¶n,

s©u s¾c gióp con ng­êi c¶m th«ng chia sÎ, vµ dÉn d¾t con ng­êi trong nhËn

thøc, c¶m nhËn vµ xóc ®éng tr­íc sù vËt, hiÖn t­îng. Lý t­ëng cho phÐp

c¸c thµnh viªn trong DN thèng nhÊt víi nhau trong c¸ch lý gi¶i c¸c sù vËt,

hiÖn t­îng xung quanh hä, gióp hä x¸c ®Þnh ®­îc c¸i g× lµ ®óng, c¸i g× lµ

sai, ®Þnh h×nh trong ®Çu hä r»ng c¸i g× ®­îc cho lµ quan träng, c¸i g× ®­îc

khuyÕn khÝch cÇn ph¸t huy,…Tãm l¹i, lý t­ëng thÓ hiÖn ®Þnh h­íng c¨n

b¶n, thèng nhÊt ho¸ c¸c ph¶n øng cña mäi thµnh viªn trong DN tr­íc c¸c sù