Bàn về hạch toán tỷ giá hối đoái

LỜI MỞ ĐẦU

Tỷ giá hối đoái ( hay còn gọi tắt là tỷ giá ) là một trong những vấn đề rất

được quan tâm hiện nay , đặc biệt là trong nền kinh tế của các nước đang phát

triển như Việt Nam, bởi vì đồng tiền ổn định và tỷ giá là mục tiêu của chính

sách tiền tệ mà mọi quốc gia đều hướng tới. Tỷ giá hối đoái là một chỉ số kinh

tế vĩ mô tổng hợp không chỉ tác động đến họat động thương mại quốc tế của

một nước mà còn tác động đến rất nhiều lĩnh vực khác nhau của nền kinh tế.

Một nền kinh tế khi xuất khẩu hàng hoá và dịch vụ sẽ thu được ngoại tệ. Để

tiếp tục công việc kinh doanh, các nhà xuất khẩu phải bán ngoại tệ lấy nội tệ,

mua hàng hoá dịch vụ trong nước xuất khẩu ra nước ngoài. Ngược lại, khi

nhập khẩu hàng hoá dịch vụ, các nhà nhập khẩu cần ngoại tệ để thanh toán

cho đối tác và đi mua ngoại tệ trên thị trường. Như vậy các giao dịch thanh

toán, trao đổi bằng ngoại tệ xảy ra thường xuyên không chỉ trong các doanh

nghiệp xuất nhập khẩu mà còn cho các đối tượng khác có nhu cầu mua bán ,

trao đổi ngoại tệ. Chính vì vậy việc hạch toán tỷ giá hối đoái là một vấn đề rất

quan trọng trong các doanh nghiệp này, đặc biệt là khi có phát sinh chênh lệch

tỷ giá. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề này em xin lựa chọn đề tài :

“ Bàn về hạch toán tỷ giá hối đoái. ”

Cơ cấu bài viết gồm 3 phần:

Phần 1: Cơ sở lý luận chung liên quan về tỷ giá hối đoái ngoại tệ.

Phần 2: Thực trạng của hạch toán tỷ giá hối đoái ngoại tệ.

Phần 3: Đánh giá và kiến nghị nhằm hoàn thiện chế độ hạch toán tỷ giá

hối đoái ngoại tệ

1

PHẦN 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG LIÊN QUAN ĐẾN TỶ GIÁ HỐI

ĐOÁI NGOẠI TỆ

1.1. Khái niệm chung

1.1.1. Ngoại tệ:

Là đơn vị tiền tệ khác với đơn vị tiền tệ kế toán của một doanh nghiệp.

1.1.2. Tỷ giá hối đoái (thường được gọi tắt là tỷ giá):

Là sự so sánh về mặt giá cả giữa hai đồng tiền của hai nước khác nhau.

Cũng có thể gọi tỷ giá hối đoái là giá của một đồng tiền này tính bằng giá của

một đồng tiền khác.

Thông thường tỷ giá hối đoái được biểu diễn thông qua tỷ lệ bao nhiêu

đơn vị đồng tiền nước này (nhiều hơn một đơn vị) bằng một đơn vị đồng tiền

của nước kia.

Nhân tố ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái :

Cán cân thương mại ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái. Cán cân thương mại

của một nước là chênh lệch giữa kim ngạch xuất khẩu và kim ngạch nhập

khẩu. Nếu một nước có thặng dư thương mại, cung ngoại tệ lớn hơn cầu ngoại

tệ, tỷ giá hối đoái sẽ giảm, đồng nội tệ lên giá. Khi thâm hụt thương mại, tỷ

giá hối đoái sẽ tăng, đồng nội tệ giảm giá.

Lạm phát ảnh hưỏng đến tỷ giá hối đoái. Khi một nước có lạm phát, sức

mua đồng nội tệ giảm, với tỷ giá hối đoái không đổi, hàng hoá dịch vụ trong

nước đắt hơn trên thị trường nước ngoài trong khi hàng hoá dịch vụ nước

ngoài rẻ hơn trên thị trường trong nứơc. Theo quy luật cung cầu, cư dân trong

nước sẽ chuyển sang dùng hàng ngoại nhiều hơn vì giá rẻ hơn, nhập khẩu

tăng, cầu ngoại tệ tăng, tỷ giá hối đoái tăng. Tương tự vì tăng giá, cư dân nước

ngoài sẽ dùng ít hàng nhập khẩu hơn. Trên thị trưòng tiền tệ, lạm phát làm

2

đồng tiền mất giá, người dân sẽ chuyển sang nắm giữ các tài sản nước ngoài

nhiều hơn, cầu ngoại tệ gia tăng đẩy tỷ giá hối đoái tăng.

Nhân tố cuối cùng và cũng là nhân tố quan trọng nhất tác động đến tỷ giá

hối đoái đó là tâm lý số đông. Người dân, các nhà đầu cơ, các ngân hàng và

các tổ chức kinh doanh ngoại tệ là các tác nhân trực tiếp giao dịch trên thị

trường ngoại hối. Hoạt động mua bán của họ tạo nên cung cầu ngoại tệ trên thị

trường. Các hoạt động đó lại bị chi phối bởi yếu tố tâm lý, các tin đồn cũng

như các kỳ vọng vào tương lai. Điều này giải thích tại sao, giá ngoại tệ hiện

tại lại phản ánh các kỳ vọng của dân chúng trong tương lai. Nếu mọi ngưòi kỳ

vọng rằng tỷ giá hối đoái sẽ tăng trong tương lai, mọi người đổ xô đi mua

ngoại tệ thì tỷ giá sẽ tăng ngay trong hiện tại; Mặt khác, giá ngoại tệ rất nhậy

cảm với thông tin cũng như các chính sách của chính phủ. Nếu có tin đồn rằng

Chính phủ sẽ hỗ trợ xuất khẩu, hạn chế nhập khẩu để giảm thâm hụt thương

mại, mọi người sẽ đồng loạt bán ngoại tệ và tỷ giá hối đoái sẽ giảm nhanh

chóng.

Trong thực tế, tỷ giá hối đoái bị chi phối đồng thời bởi tất cả các yếu tố

trên với mức độ mạnh yếu khác nhau của từng nhân tố, tuỳ vào thời gian và

hoàn cảnh nhất định.

1.1.3. Chênh lệch tỷ giá hối đoái:

Là chênh lệch giữa tỷ giá ghi sổ kế toán với tỷ giá quy đổi tại thời điểm

điều chỉnh của cùng một loại ngoại tệ.

1.2. Nguyên tắc chung

1.2.1. Nguyên tắc hạch toán ngoại tệ:

Nghiệp vụ phát sinh bằng ngoại tệ phải quy đổi ra “ Đồng Việt Nam” để

ghi sổ kế toán. Đồng thời phải theo dõi nguyên tệ của các loại tiền đó. Tỷ giá

quy đổi là tỷ giá mua bán thực tế bình quân trên thị trường liên ngân hàng do

3