Bàn về chỉ số

^ ( GHI6N cuu TRflO DOI

DAN VE Cfii 6 0

"TONG HANH PHUC QUOC GIA- GNH"

PGS.TS Tran Thp Dat

Dai hoc Kinh te Quoc dan

Thuat ngd "Tong hanh phuc qudc gia" (GNH- Gross National Happiness) duac dua

ra lan dau tien vao nam 1972, den nay da duac nhieu nude tren the gidi quan tam. Bai

viet nay tdm tat nhdng nhuac diem cua chi sd Tong san pham qudc ndi (GDP) trong

viec danh gia phuc lai va tien bd xa hdi, tong luge ve mdt sd thudc do mdi phat then,

cudi cung la gidi thieu khai niem GNH tren ca sd nhdng quan niem ve hanh phiic va

cac van de cd lien quan den eac each tiep can khae nhau trong viec do ludng phuc lai.

1 . Chi so' GDP: nhCfng

khiem khuyet

Tong sin pham qud'c ndi

(GDP) la mdt chi sd hien vin

dang dUpc sd dung rdng rai

tren th i gidi trong viec do

ludng tang trudng kinh tl . Tuy

nhien, ngudi ta lai thudng

dong nhat GDP vdi tiln bd xa

hdi [3]. Vdi tu each la mdt chi

sd kinh t l chii ylu, GDP cd

nhilu nhupc dilm ma cac nha

kinh te tU lau da bilt. Steve

Downck va John Quiggin cho

rang ddng cd ban diu ciia viec

phat triln cac tai khoan qud'c

gia la do can phai cd nhung do

ludng chinh xac v l cac hoat

ddng kinh t l tdng hpp lam cd

sd cho cac chinh sach dn dinh

kinh t l vT md ciia chinh phii.

Simon Kuznets, ngudi dupc

giao nhiem vu phat trien cac

Udc tinh v l thu nhap qud'c dan

cua My da canli bao rang

"phiic Ipi ciia mdt dan tpc"

hilm khi dupc suy luan tU mdt

chi sd v l thu nhap qud'c dan.

Nha kinh te nguyen la Chii tich

iiy ban cd vin kinh t l ciia My

nay cho rang tren thuc t l cac

thudc do hach toan qud'c gia

khdng cd y dinh do lUdng phuc

Ipi (theo [4]). GDP khdng bao

gdm yeu td vd'n con ngudi va

phat then xa hpi, bio ve sinh

thai, do vay khdng the bao

ham chat lifdng cudc sd'ng va

cung khdng phan anh dupc su

phan bd binh quan diu ngudi

mdt each trung thuc d nhufng

qudc gia cd mdc chenh lech

giau, ngheo cao. Nhilu nha

kinh t l da nhan manh rang

mdt quan niem phii hpp ye

phat then phai vupt hdn han

khai niem v l tich luy ciia cai

va tang trUdng GDP Vi the,

chiln lupc phat then ciia mdt

nudc niu chi duatren viec

theo dudi GDP se de bi di theo

mat trai ciia ap luc tang trudng

kinh tl , kit qua la suy thoai

mdi trudng, gia trj tinh thin,

van hda truyin thdng trong xa

hdi bi chi phdi bdi sdc manh

ddng tiln, tieu diing va canh

tranh.

Tren thUc tl , cac nha kinh te

da th i hien nhung quan dilm

rat khac nhau v l chi tieu thu

nhap qud'c dan va mdi quan

he vdi phuc ldi. Colin Clark,

mdt ngudi cd nhilu ddng gdp

quan trpng trong hach toan thu

nhap qud'c dan, lai dudng nhu

chju anh hudng nhilu cua

Pigou khi cho rang thu nhap

qud'c dan va phiic Ipi kinh t l cd

mdi quan he chat che. Lewis

cho rang tang trUdng kinh te la

vd ciing quan trpng vi chi

thdng qua dd con ngUdi mdi

gia tang dupc pham vi lUa

chpn (theo [4]). Tren thuc tl ,

cac nha kinh t l da sd dunq

kha rpng rai cac udc lUpng ve

thu nhap binh quan diu ngUdi

trong viec riit ra kit luan ve

phiic Ipi vat chit va dUdng nhu

tat ca mpi ngudi diu thdng

nhit rang thu nhap qud'c dan

thUc t l hay thu nhap thUc te

binh quan diu ngUdi la cac chi

so rat cd y nghTa phan anh

phiic Ipi kinh tl . Nhilu nha

kinh t l lai cho rang do kit qua

ciia tac ddng ngoai dng tieu

cue- ching han nhu mdi

trudng xudng cip, tang trUdng

thu nhap qudc dan lam giam,

chd khdng phai la gia tang

phiic ldi xa hdi. Khi nghien cifu

cac chi sd do lUdng ciia cai va

nhung thay ddi trong ciia cai,

Ngan hang Th i gidi (NHTG)

cho thay viec khdng tinh den

nhurng thay ddi v l tai nguyen

va tu ban vd hinh lam cho cac

tinh toan v l tang trudng kinh

te khdng phan anh dUdc

nhirng thay ddi v l phiic ldi.

Dilu nay dac biet diing ddi vdi

cac nUdc thu nhap thap,

nhung nUdc phu ylu dua vao

tai nguyen de tang trudng kinh

t l . Sd dung udc tinh ciia nam

2003, NHTG cho thiy rang

mdt sd nudc (chang han nhu

Nigeria va Azerbijian) cd ty le

34