Bản quyền sản phẩm và nhãn hiệu hàng hoá - vấn đề cần quan tâm khi xuất khẩu hàng hoá ra thị trường

Lêi më ®Çu

Trong thêi kú ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ trÝ thøc, sù ph¸t triÓn kinh tÕ chñ

yÕu dùa vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn trÝ tuÖ cña con ngêi, hµm lîng c«ng nghÖ trong

s¶n phÈm cã vai trß ngµy cµng rÊt quan träng. Do vËy, quyÒn së h÷u trÝ tuÖ bao

gåm quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, quyÒn t¸c gi¶ vµ quyÒn liªn quan ®ang thùc sù

trë thµnh mét yÕu tè c¬ b¶n trong th¬ng m¹i quèc tÕ. §ång thêi hiÖn tîng vi

ph¹m së h÷u trÝ tuÖ nãi chung vµ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp nãi riªng còng l¹i

gia t¨ng nhanh chãng. V× thÕ vÊn ®Ò b¶o hé c¸c quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®· trë

thµnh mét vÊn ®Ò tèi cÇn thiÕt ®èi víi chñ së h÷u còng nh ®èi víi quèc gia vµ

toµn x· héi. H¬n n÷a, trong xu thÕ thÕ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi, viÖc më

cöa biªn giíi vµ phæ cËp ho¸ c¹nh tranh khiÕn cho b¶o hé quyÒn së c«ng nghiÖp

®· kh«ng cßn bã hÑp trong ph¹m vi mét quèc gia mµ b¾t buéc ph¶i cã sù tham

gia cña nhiÒu níc trªn thÕ giíi.

Xu thÕ c¹nh tranh, toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ

giíi lµ xu thÕ tÊt yÕu vµ ViÖt Nam kh«ng thÓ kh«ng tham gia vµo qu¸ tr×nh nµy.

HiÖn nay ViÖt Nam ®ang trong nh÷ng bíc ®Çu tiªn trªn con ®êng héi nhËp kinh

tÕ. §iÒu nµy thÓ hiÖn rÊt râ trong chiÕn lîc th©m nhËp thÞ trêng níc ngoµi vµ xu

thÕ híng vÒ xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Trong qu¸ tr×nh më réng

thÞ trêng, vÊn ®Ò b¶o hé c¸c quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp liªn quan ®Õn b¶n quyÒn

s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ ®· trë thµnh mét vÊn ®Ó hÕt søc quan träng, ®ã

kh«ng chØ lµ yªu cÇu tÊt yÕu khi héi nhËp mµ ®ã lµ c¬ së ph¸p lý v÷ng ch¾c ®Ó

c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam b¶o vÖ quyÒn lîi, uy tÝn cña m×nh trªn thÞ trêng níc

ngoµi còng nh t¹o thuËn lîi cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña doanh nghiÖp.

Tuy nhiªn, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÉn cha nhËn thøc ®îc ®Çy ®ñ tÇm quan

träng cña viÖc b¶o hé b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸. Do ®ã, nhiÒu

trêng hîp vi ph¹m b¶n quyÒn s¶n phÈm nh ¨n c¾p kiÓu d¸ng, vi ph¹m xuÊt xø

hµng ho¸ vµ ®Æc biÖt lµ vi ph¹m nh·n hiÖu hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®· x¶y ra trªn

thÕ giíi. VÊn ®Ò b¶o hé c¸c quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp liªn quan ®Õn b¶n quyÒn

1

s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng hãa ®· thùc sù trë thµnh vÊn ®Ò ®¸ng ®Ó cho c¸c

doanh nghiÖp ViÖt Nam lu t©m.

Tõ nhËn thøc vÒ tÇm quan träng cña viÖc b¶o hé b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ

nh·n hiÖu hµng ho¸ vµ víi mong muèn ®i s©u t×m hiÓu vÒ vÊn ®Ò nãng báng vµ

hÕt søc lý thó nµy ®Ó hiÓu râ h¬n vÒ b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸

trong thùc tiÔn ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ ViÖt Nam còng nh nh÷ng kiÕn

thøc cã liªn quan, em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi “B¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n

hiÖu hµng ho¸ - vÊn ®Ò cÇn quan t©m khi xuÊt khÈu hµng ho¸ ra thÞ trêng n￾íc ngoµi” lµm ®Ò tµi cho kho¸ luËn tèt nghiÖp ®¹i häc cña m×nh. Víi ®Ò tµi nµy,

ngoµi phÇn më bµi vµ kÕt luËn, kho¸ luËn ®îc chia thµnh 3 ch¬ng nh sau:

- Ch¬ng 1: Nh÷ng lý luËn chung liªn quan ®Õn b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ

nh·n hiÖu hµng ho¸

- Ch¬ng 2: VÊn ®Ò vÒ b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸

trong thùc tiÔn ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ ViÖt Nam

- Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu

hµng ho¸ ViÖt Nam ë níc ngoµi.

Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, t×m hiÓu vÒ ®Ò tµi nãi trªn, em ®· nhËn ®îc sù

chØ b¶o, híng dÉn tËn t×nh cña PGS.TS Lª §×nh Têng vµ cña sù gióp ®ì cña b¹n

bÌ. Tuy nhiªn, ®Ò tµi nghiªn cøu lµ mét vÊn ®Ò cßn kh¸ míi mÎ, trong khi ®ã viÖc

t×m kiÕm, thu thËp th«ng tin tµi liÖu cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n, nh÷ng tµi liÖu nµy

cßn cha tËp trung, míi chØ cã nh÷ng th«ng tin rêi r¹c ph©n t¸n; h¬n n÷a lµ mét

sinh viªn s¾p tèt nghiÖp ®ang ë nh÷ng bíc ban ®Çu trong nghiªn cøu khoa häc,

do vËy khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt h¹n chÕ trong kho¸ luËn. Víi lßng biÕt ¬n

s©u s¾c, em mong nhËn ®îc nh÷ng ý kiÕn chØ b¶o quý b¸u cña thÇy c« còng nh

b¹n bÌ ®Ó em cã thÓ nhËn thøc ®Çy ®ñ h¬n vÒ vÊn ®Ó mµ em nghiªn cøu.

Ch¬ng 1

2

Nh÷ng lý luËn chung liªn quan ®Õn b¶n quyÒn s¶n

phÈm vµ nh·n hiÖu hµng ho¸

1. Nh÷ng kh¸i niÖm vÒ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp liªn quan

®Õn b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh n hiÖu hµng ho¸ ·

1.1. Kh¸i niÖm quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp liªn quan ®Õn b¶n quyÒn s¶n

phÈm

QuyÒn së h÷u c«ng nghiÖp

§iÒu 780 BLDS ®Þnh nghÜa: “QuyÒn së h÷u c«ng nghiÖp lµ quyÒn së h÷u

c¸ nh©n ®èi víi gi¶i ph¸p, s¸ng chÕ, gi¶i ph¸p h÷u Ých, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp,

nh·n hiÖu hµng ho¸, quyÒn sö dông ®èi víi tªn gäi xuÊt xø cña hµng ho¸ vµ

quyÒn së h÷u ®èi víi ®èi tîng kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh”

Theo c«ng íc Paris (§iÒu 1), Së h÷u c«ng nghiÖp kh«ng nh÷ng chØ ¸p dông

cho c«ng nghiÖp vµ th¬ng m¹i theo ®óng nghÜa cña nã mµ cßn cho tÊt c¶ c¸c s¶n

phÈm c«ng nghiÖp vµ s¶n phÈm tù nhiªn

Chñ thÓ cña quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp

• T¸c gi¶:

T¸c gi¶ vµ ®ång t¸c gi¶ lµ ngêi ®· t¹o ra c¸c t¸c phÈm trÝ tuÖ ®îc thÓ hiÖn

díi d¹ng s¸ng chÕ, gi¶i ph¸p h÷u Ých, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp (§779BLDS)

T¸c gi¶ lµ ngêi s¸ng t¹o vµ lµ chñ thÓ cña quan hÖ ph¸p luËt vÒ quyÒn së

h÷u c«ng nghiÖp. Sù s¸ng t¹o cña t¸c gi¶ ®îc chøng minh b»ng chÝnh néi dung

khoa häc cña ®èi tîng së h÷u c«ng nghiÖp mµ t¸c gi¶ ®· t¹o ra.

• Chñ së h÷u c¸c ®èi t îng c«ng nghiÖp

Chñ së h÷u c¸c ®èi tîng c«ng nghiÖp lµ c¸ nh©n, ph¸p nh©n, c¸c chñ thÓ

kh¸c ®îc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn cÊp hoÆc chuyÓn giao v¨n b»ng b¶o hé

s¸ng chÕ, gi¶i gi¸p h÷u Ých, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp, nh·n hiÖu hµng ho¸ vµ c¸c

®èi tîng së h÷u c«ng nghiÖp kh¸c.

3

• Ng êi cã quyÒn sö dông tªn gäi xuÊt xø hµng ho¸

Theo ®iÒu 795 cña Bé luËt d©n sù, c¸ nh©n, ph¸p nh©n, c¸c chñ thÓ kh¸c ®îc

c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn cÊp v¨n b»ng b¶o hé tªn gäi xuÊt xø hµng ho¸ lµ

ngêi cã thÈm quyÒn sö dông hîp ph¸p tªn gäi xuÊt xø hµng ho¸ ®ã.

Kh¸ch thÓ cña quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp

ViÖc x¸c ®Þnh kh¸ch thÓ cña quan hÖ ph¸p luËt trong b¶o hé c«ng nghiÖp

nh»m b¶o vÖ lîi Ých hîp ph¸p cña chñ thÓ tham gia vµo quan hÖ ®ã. Kh¸ch thÓ

cña quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp lµ kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng s¸ng t¹o thÓ hiÖn b»ng

c¸c ®èi tîng së h÷u c«ng nghiÖp.

Thùc chÊt ®èi tîng ®îc b¶o hé ë ®©y lµ lîi Ých kinh tÕ cña chñ së h÷u c«ng

nghiÖp, ngêi cã quyÒn sö dông c¸c ®èi tîng së h÷u c«ng nghiÖp, tuy nhiªn ph¶i

phï hîp víi lîi Ých x· héi.

• S¸ng chÕ vµ gi¶i ph¸p h÷u Ých.

S¸ng chÕ lµ gi¶i ph¸p kü thuËt míi so víi tr×nh ®é kü thuËt trªn thÕ giíi, cã

tr×nh ®é s¸ng t¹o, cã kh¶ n¨ng ¸p dông trong lÜnh vùc kinh tÕ-x· héi. (§782

BLDS)

Gi¶i ph¸p h÷u Ých lµ gi¶i ph¸p kü thuËt míi so víi tr×nh ®é kü thuËt trªn thÕ

giíi, cã tr×nh ®é s¸ng t¹o, cã kh¶ n¨ng ¸p dông trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ-x· héi.

(§783 BLDS)

Nh vËy s¸ng chÕ vµ gi¶i ph¸p h÷u Ých ph¶i cã tÝnh chÊt míi so víi tr×nh ®é

kü thuËt trªn thÕ gi¬Ý. TÝnh míi ë ®©y ph¶i ®îc hiÓu lµ tíi lóc nép ®¬n xin b¶o

hé, cha cã ai sö dông nã mét c¸ch râ rµng hay ®· c«ng bè. Chóng ph¶i cã kh¶

n¨ng ¸p dông trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ-x· héi. §©y lµ ®iÓm kh¸c so víi ph¸t

minh khoa häc. Ngoµi ra s¸ng chÕ cßn ph¶i cã tr×nh ®é s¸ng t¹o tøc lµ ph¶i lµ

mét tiÕn bé vÒ kü thuËt so víi tr×nh ®é chung cña thÕ giíi.

• KiÓu d¸ng c«ng nghiÖp

4

KiÓu d¸ng c«ng nghiÖp lµ h×nh d¸ng bªn ngoµi cña s¶n phÈm, ®îc thÓ hiÖn

b»ng ®êng nÐt, h×nh khèi, mµu s¾c hoÆc sù kÕt hîp gi÷a nh÷ng yÕu tè ®ã, cã tÝnh

míi so víi thÓ giíi vµ dïng lµm mÉu ®Ó chÕ t¹o s¶n phÈm c«ng nghiÖp hoÆc thñ

c«ng nghiÖp.(§784 BLDS)

Mét kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp ®îc coi lµ míi nÕu nã kh¸c biÖt c¬ b¶n so víi

c¸c kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp t¬ng tù vµ cha ®îc sö dông ë ®©u, b»ng bÊt cø h×nh

thøc nµo trªn thÕ giíi. Theo c«ng íc Paris(1976), trêng hîp mét kiÓu d¸ng ®îc

tr×nh bµy t¹i mét cuéc triÓn l·m quèc tÕ ®îc c«ng nhËn tríc ngµy nép ®¬n th×

kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp ®ã vÉn ®îc coi lµ míi nÕu trong vßng s¸u th¸ng kÓ tõ

ngµy b¾t ®Çu triÓn l·m, ®¬n ®¨ng ký b¶o hé ®îc nép tíi c¬ quan nhµ níc cã

thÈm quyÒn.

• Tªn gäi xuÊt xø hµng hãa.

Tªn gäi xuÊt xø hµng ho¸ lµ tªn ®Þa lý cña níc, ®Þa ph¬ng dïng ®Ó chØ xuÊt

xø cña mét mÆt hµng tõ níc ®Þa ph¬ng ®ã víi ®iÒu kiÖn nh÷ng mÆt hµng nµy cã

c¸c tÝnh chÊt, chÊt lîng ®Æc thï dùa trªn ®iÒu kiÖn ®Þa lý ®éc ®¸o vµ u viÖt, bao

gåm c¸c yÕu tè tù nhiªn, con ngêi hoÆc kÕt hîp c¶ hai yÕu tè ®ã.(§786 BLDS)

Tªn gäi xuÊt xø cña hµng ho¸ ®îc xem nh lµ mét ®èi tîng ®Æc biÖt cña së

h÷u trÝ tuÖ ®îc ph¸p luËt b¶o hé. Tªn gäi xuÊt xø hµng ho¸ kh«ng ph¶i lµ nh·n

hiÖu th¬ng m¹i, tªn gäi xuÊt xø hµng ho¸ ®îc g¾n víi nh÷ng mÆt hµng cã tÝnh

chÊt ®Æc thï xuÊt ph¸t tõ c¸c yÕu tè ®éc ®¸o cña ®Þa lý, con ngêi ®Þa ph¬ng mµ

tªn gäi xuÊt xø hµng ho¸ chØ dÉn.

• Nh·n hiÖu hµng ho¸

Nh·n hiÖu hµng ho¸ lµ nh÷ng dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt hµng ho¸, dÞch vô

cïng lo¹i cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh kh¸c nhau. Nh·n hiÖu hµng ho¸ cã

thÓ lµ tõ ng÷, h×nh ¶nh hoÆc sù kÕt nèi c¸c yÕu tè ®ã ®îc thÓ hiÖn b»ng mét hoÆc

nhiÒu mµu s¾c. (§785 BLDS)

Thùc chÊt nh·n hiÖu hµng ho¸ kh«ng ph¶i mét ho¹t ®éng trÝ tuÖ, nã chØ lµ

nh÷ng dÊu hiÖu cã s½n trong tµi s¶n chung cña céng ®ång, ®îc c¸ nh©n, ph¸p

5

nh©n chän ®Ó ®¸nh dÊu hµng ho¸,dÞch vô cña m×nh. Tuy vËy, viÖc sö dông nã-®¹i

diÖn cho uy tÝn cña c¸ nh©n, ph¸p nh©n-t¹o nªn gi¸ trÞ kinh tÕ, th¬ng m¹i. Nh vËy

nã lµ biÓu trng cho n¨ng lùc vµ thµnh tÝch cña mét c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh vÒ

mét lo¹i hµng ho¸ hay dÞch vô.

HiÖn nay t×nh tr¹ng nh·n hiÖu hµng ho¸ cña ViÖt Nam bÞ vi ph¹m ë níc

ngoµi lµ rÊt nhiÒu vµ ®©y thùc sù lµ vÊn ®Ò ®îc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn

nay rÊt quan t©m khi xuÊt khÈu hµng ho¸ ra thÞ trêng níc ngoµi. Cho nªn ®i s©u

t×m hiÓu h¬n vÒ vÊn ®Ò nµy lµ rÊt cÇn thiÕt.

2.1. Nh÷ng kh¸i niÖm vÒ nh·n hiÖu hµng ho¸

Kh¸i niÖm nh·n hiÖu hµng ho¸.

Theo c«ng íc Paris 1983 vÒ b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp, nh·n hiÖu hµng ho¸

®îc coi lµ mét trong c¸c ®èi tîng së h÷u c«ng nghiÖp. Nhng kh¸i niÖm nh·n hiÖu

hµng ho¸ theo ph¸p luËt c¸c níc trªn thÕ giíi lµ hoµn toµn kh«ng ®ång nhÊt, mçi

quèc gia ®Òu ®a ra kh¸i niÖm riªng trong ph¸p luËt níc m×nh. Ch¼ng h¹n, theo

®¹o luËt nh·n hiÖu hµng ho¸ Trademark ACT B.E.2534 cña Th¸i Lan, nh·n hiÖu

®îc hiÓu lµ nh÷ng h×nh ¶nh, tªn, tõ ng÷, ch÷ c¸i ch÷ ký hoÆc sù kÕt hîp c¸c mµu

s¾c, h×nh d¸ng vËt thÓ hoÆc bÊt cø sù kÕt hîp nµo cña nh÷ng yÕu tè trªn. Theo

luËt nh·n hiÖu hµng ho¸ cña Mü, nh·n hiÖu hµng ho¸ cã thÓ lµ tõ, ng÷, dÊu hiÖu

hay h×nh vÏ, hoÆc sù kÕt hîp cña tõ, ng÷, dÊu hiÖu hay h×nh vÏ x¸c ®Þnh vµ ph©n

biÖt nguån gèc cña hµng ho¸ hoÆc dÞch vô cña ngêi nµy víi ngêi kh¸c.

Ph¸p l¹i ®a ra mét ®Þnh nghÜa kh¸c vÒ nh·n hiÖu hµng ho¸ trong Bé luËt së

h÷u c«ng nghiÖp 1991: nh·n hiÖu hµng ho¸, nh·n hiÖu th¬ng m¹i hay nh·n hiÖu

dÞch vô lµ mét dÊu hiÖu ®îc thÓ hiÖn b»ng h×nh ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm cña mét

c¸ nh©n hoÆc mét ph¸p nh©n. Còng theo quy ®Þnh cña bé luËt nµy, nh·n hiÖu

hµng ho¸ cã thÓ ®îc h×nh thµnh tõ tªn, tªn ngêi, tªn dßng hä, tªn vïng ®Êt, dÊu

hiÖu, h×nh tîng, sù kÕt hîp mµu s¾c, thËm chÝ Ph¸p cßn quy ®Þnh vÒ nh·n hiÖu

©m thanh, nh·n hiÖu xóc gi¸c vµ nh·n hiÖu khøu gi¸c.

6

Kh¸i niÖm vÒ nh·n hiÖu hµng ho¸ cña Ph¸p ®a ra trong bé luËt c«ng nghiÖp

n¨m 1991 vÉn dùa trªn nÒn t¶ng lµ ®¹o luËt n¨m 1975. Nhng Anh vµ mét sè níc

kh¸c l¹i ®a ra kh¸i niÖm nh·n hiÖu hµng ho¸ dùa trªn chØ thÞ 89/104/EEC cña

Héi ®ång c¸c bé trëng liªn minh ch©u ¢u ngµy 21/12/1988 nh sau: nh·n hiÖu

hµng ho¸ lµ bÊt cø dÊu hiÖu nµo ®îc biÓu hiÖn b»ng h×nh, ®å thÞ cã kh¶ n¨ng

ph©n biÖt hµng ho¸ dÞch vô cña mét nhµ kinh doanh nµy víi nhµ kinh doanh

kh¸c. Nh·n hiÖu hµng ho¸ cã thÓ bao gåm tõ ng÷, kÓ c¶ tªn ngêi, h×nh vÏ, ch÷

c¸i, con sè hoÆc h×nh d¹ng cña hµng ho¸ hoÆc c¸ch ®ãng gãi.

Nh vËy ta cã thÓ thÊy nh·n hiÖu hµng ho¸ theo ph¸p luËt cña tõng níc cã

thÓ ®îc ®Þnh nghÜa theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, nhng c¸c níc ®Òu nhÊn m¹nh vµo

®Æc tÝnh cã kh¶ n¨ng ph©n biÖt. T¬ng tù nh vËy, trong ®¹o luËt nh·n hiÖu hµng

ho¸, nh·n hiÖu dÞch vô vµ tªn gäi xuÊt xø hµng hãa cña Liªn bang Nga n¨m 1995

cã quy ®Þnh: “nh·n hiÖu hµng ho¸ vµ nh·n hiÖu dÞch vô, díi ®©y gäi chung lµ

nh·n hiÖu hµng ho¸, lµ nh÷ng dÊu hiÖu cã kh¶ n¨ng ph©n biÖt hµng ho¸ hoÆc

dÞch vô t¬ng øng cña mét c¸ nh©n hoÆc ph¸p nh©n nhÊt ®Þnh víi hµng ho¸ dÞch

vô t¬ng øng cña c¸ nh©n hoÆc ph¸p nh©n kh¸c”.

Bé luËt d©n sù cña ViÖt Nam còng cã mét ®Þnh nghÜa t¬ng tù vÒ nh·n hiÖu

hµng ho¸ quy ®Þnh ë ®iÒu 785 nh sau: “Nh·n hiÖu hµng hãa lµ nh÷ng dÊu hiÖu

dïng ®Ó ph©n biÖt hµng ho¸ dÞch vô cïng lo¹i cña c¸c cë së s¶n xuÊt kinh doanh

kh¸c nhau. Nh·n hiÖu hµng hãa cã thÓ lµ tõ ng÷, h×nh ¶nh hoÆc sù kÕt hîp c¸c

yÕu tè ®ã ®îc thÓ hiÖn b»ng mét hoÆc nhiÒu mµu s¾c”.

Tõ c¸c quy ®Þnh trªn vÒ nh·n hiÖu hµng ho¸, chóng ta cã thÓ rót ra nh÷ng

®Æc ®iÓm chung vÒ nh·n hiÖu hµng ho¸ nh sau:

- Nh·n hiÖu hµng ho¸ lµ mét dÊu hiÖu cÊu thµnh b»ng tõ, ng÷, h×nh ¶nh,

hoÆc sù kÕt hîp nµo c¸c yÕu tè ®ã ®îc thÓ hiÖn b»ng mét hoÆc nhiÒu mµu s¾c.

- Nh·n hiÖu hµng ho¸ bao gåm c¶ nh·n hiÖu hµng ho¸, nh·n hiÖu dÞch vô cã

kh¶ n¨ng ph©n biÖt s¶n phÈm hµng ho¸ hoÆc dÞch vô cña mét nhµ cung øng hµng

ho¸ dÞch vô ®ã víi mét nhµ cung øng dÞch vô dïng lo¹i.

7

HiÖn nay, kh¸i niÖm vÒ nh·n hiÖu hµng hãa trong HiÖp ®Þnh TRIPS ®îc coi

lµ kh¸i niÖm ®Çy ®ñ nhÊt vµ chung nhÊt cho c¸c níc, theo ®ã, nh·n hiÖu hµng ho¸

®îc ®Þnh nghÜa lµ: “BÊt kú mét dÊu hiÖu, hoÆc sù kÕt hîp cña nh÷ng dÊu hiÖu, cã

kh¶ n¨ng ph©n biÖt hµng ho¸ dÞch vô cña mét nhµ doanh nghiÖp víi hµng hãa

dÞch vô cña nh÷ng nhµ doanh nghiÖp kh¸c. Nh÷ng dÊu hiÖu ®ã cã thÓ lµ nh÷ng tõ

bao gåm tªn ngêi, ch÷ c¸i, ch÷ sè, yÕu tè h×nh vµ sù kÕt hîp mµu s¾c còng nh sù

kÕt hîp bÊt kú cña nh÷ng dÊu hiÖu ®ã.

1.3 B¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp

Yªu cÇu b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ lµ c¸c ®èi tîng cña

quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp cã thÓ bÞ vi ph¹m nh vi ph¹m vÒ kiÓu d¸ng c«ng

nghiÖp, vi ph¹m vÒ xuÊt xø hµng ho¸, nh·n hiÖu hµng ho¸…, g©y ra sù nhÇm lÉn

gi÷a hµng gi¶ vµ hµng thËt, lµm thiÖt h¹i cho c¶ ba ®èi tîng lµ nhµ níc, ngêi tiªu

dïng vµ nhµ kinh doanh.

Ngêi nµo sö dông c¸c ®èi tîng së h÷u c«ng nghiÖp trong thêi h¹n b¶o hé

mµ kh«ng xin phÐp chñ së h÷u ®èi tîng ®ã th× bÞ coi lµ x©m ph¹m quyÒn së h÷u

c«ng nghiÖp trõ c¸c trêng hîp vÒ h¹n chÕ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp (§804

BLDS).

B¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp chÝnh lµ viÖc nhµ níc ®Æt ra c¸c quy ph¹m ph¸p

luËt vµ c¸c biÖn ph¸p nh»m b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi chñ ®èi t￾îng së h÷u c«ng nghiÖp.

1.4. B¶o hé nh·n hiÖu hµng ho¸

B¶o hé nh·n hiÖu hµng ho¸ chÝnh lµ viÖc nhµ níc ®Æt ra c¸c quy ph¹m ph¸p

luËt vµ c¸c biÖn ph¸p nh»m b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña chñ së h÷u

nh·n hiÖu hµng ho¸. Ph¸p luËt b¶o hé nh·n hiÖu hµng ho¸ lµ tæng hîp c¸c quy

ph¹m ph¸p luËt ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh t¹o ra,

®¨ng ký vµ sö dùng nh·n hiÖu hµng hãa vµ b¶o vÖ quyÒn cña chñ së h÷u nh·n

hiÖu hµng ho¸.

8

Tuy nhiªn còng gièng nh c¸c quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp kh¸c,quyÒn së h÷u

nh·n hiÖu hµng hãa mang tÝnh chÊt l·nh thæ tuyÖt ®èi. §iÒu nµy cã nghÜa lµ

quyÒn ®ã chØ ph¸t sinh sau khi nh·n hiÖu hµng ho¸ ®îc ®¨ng ký vµ chØ cã gi¸ trÞ

trong ph¹m vi l·nh thæ quèc gia ®¨ng ký.

Nh vËy, muèn b¶o hé nh·n hiÖu hµng ho¸ ë níc ngoµi th× viÖc b¶o hé ph¶i

®îc quy ®Þnh trong c¸c ®iÒu íc quèc tÕ (song ph¬ng vµ ®a ph¬ng) hoÆc viÖc b¶o

hé ®îc tiÕn hµnh trªn nguyªn t¾c cã ®i cã l¹i ®îc quy ®Þnh trong ph¸p luËt c¸c n￾íc vÒ së h÷u c«ng nghiÖp.

B¶o hé nh·n hiÖu hµng ho¸ ë níc ngoµi còng chÝnh lµ b¶o hé nh·n hiÖu

hµng, nhng viÖc b¶o hé l¹i ®îc thùc hiÖn ë níc ngoµi, do ®ã viÖc b¶o hé sÏ ®îc

®iÒu chØnh bëi ph¸p luËt níc ngoµi.

Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c hµnh vi vi ph¹m quyÒn

së h÷u nh·n hiÖu hµng ho¸ x¶y ra ngµy cµng nhiÒu víi nhiÒu ph¬ng thøc, thñ

®o¹n ®a d¹ng. Do vËy, c¸c ph¬ng thøc b¶o hé nh·n hiÖu hµng ho¸ còng trë nªn

linh ho¹t, ®a d¹ng. Th«ng thêng, khi bÞ vi ph¹m chñ nh·n hiÖu hµng ho¸ cã

quyÒn:

- Yªu cÇu ngêi ®ang cã hµnh vi vi ph¹m ph¶i chÊm døt ngay hµnh vi vi

ph¹m hay c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh ®ã. Ngêi ®· cã hµnh vi vi ph¹m ph¶i huû

bá nh÷ng s¶n phÈm ®· s¶n xuÊt do ¨n c¾p nh·n hiÖu hµng ho¸, g©y h¹i cho ngêi

tiªu dïng vµ lµm gi¶m uy tÝn cña chñ së h÷u.

- Yªu cÇu c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn buéc ngêi cã hµnh vi vi ph¹m

ph¶i chÊm døt hµnh vi vi ph¹m vµ båi thêng thiÖt h¹i.

Chñ thÓ cã hµnh vi vi ph¹m quyÒn së h÷u nh·n hiÖu hµng ho¸ cã thÓ bÞ xö

lý b»ng c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh, d©n sù hoÆc thËm chÝ cã thÓ bÞ truy tè vÒ téi

h×nh sù vµ ph¶i chÞu h×nh ph¹t t¬ng øng

2. TÇm quan träng cña viÖc b¶o hé b¶n quyÒn s¶n phÈm vµ nh n hiÖu ·

hµng ho¸ khi xuÊt khÈu hµng ho¸ ra thÞ trêng níc ngoµi.

9