Bài giảng về Java

M C L C Ụ Ụ

M C L C Ụ Ụ ........................................................................................................................................ 1

Đ tài 0. Gi i thi u v Java ề ớ ệ ề ............................................................................................................ 6

I. L ch s hình thành và phát tri n ngôn ng l p trình Java ị ử ể ữ ậ ....................................................... 6

I.1. Gi i thi u v Java ớ ệ ề ............................................................................................................. 6

I.2 Tóm t t l ch s hình thành c a Java ắ ị ử ủ ................................................................................. 6

II. Các đ c tr ng c a Java ặ ư ủ ........................................................................................................... 7

II.1. Tính đ n gi n ơ ả ................................................................................................................... 7

II.2. Tính h ng đ i t ng ướ ố ượ ..................................................................................................... 7

II.3. Tính phân tán .................................................................................................................... 7

II.4. Tính m nh m ạ ẽ .................................................................................................................. 7

II.5. Tính an toàn ...................................................................................................................... 7

II.6. Tính trung l pậ ................................................................................................................... 8

II.7. Tính di đ ng ộ ..................................................................................................................... 8

II.8. Tính thông d ch ị ................................................................................................................. 9

II.9. Tính th c thi cao ự ............................................................................................................... 9

II.10. Tính đa lu ng ồ .................................................................................................................. 9

II.11. Tính đ ng ộ ....................................................................................................................... 9

III. Các lo i ng d ng c a Java ạ ứ ụ ủ .................................................................................................. 9

IV. Công c và môi tr ng l p trình Java ụ ườ ậ .................................................................................. 9

V. Cài đ t Java ặ .......................................................................................................................... 10

Đ tài 1. Ngôn ng mô hình hóa UML ề ữ ......................................................................................... 13

I. Xây d ng h th ng ph n m m theo h ng đ i t ng ự ệ ố ầ ề ướ ố ượ ........................................................ 13

I.1 Các khái ni m căn b n c a công ngh h ng đ i t ng ệ ả ủ ệ ướ ố ượ .............................................. 13

I.2 Quy trình chung phát tri n h th ng ph n m m ể ệ ố ầ ề ............................................................. 14

I.3 Nh ng thách th c c a ngành công nghi p ph n m m hi n nay ữ ứ ủ ệ ầ ề ệ .................................... 14

II. L ch s phát tri n ngôn ng mô hình hóa UML ị ử ể ữ ................................................................... 14

II.1. Tóm t t l ch s UML ắ ị ử ..................................................................................................... 14

II.2. Khái ni m v UML ệ ề ........................................................................................................ 15

II.3 Đ c tr ng c a UML ặ ư ủ ........................................................................................................ 15

III. Ngôn ng UML ữ .................................................................................................................... 16

III.1. Các thành ph n c a UML ầ ủ ............................................................................................. 16

III.2. Các h ng nhìn (view) ướ .................................................................................................. 17

III.3 ng d ng UML trong quy trình làm ph n m m Ứ ụ ầ ề .......................................................... 24

IV. Quy trình Rational Unified Process (RUP) phát tri n ph n m m d a trên UML ể ầ ề ự .............. 26

IV.1. Gi i thi u v RUP ớ ệ ề ........................................................................................................ 26

IV.2. Các nguyên t c chính c a RUP: ắ ủ ................................................................................... 26

IV.3. Vòng đ i c a ph n m m theo quy trình RUP ờ ủ ầ ề ............................................................. 26

IV.4. Các công c c a RUP ụ ủ ................................................................................................... 28

Bài t pậ ........................................................................................................................................ 28

Đ tài 2. Nh p môn Java ề ậ ............................................................................................................... 29

I. Vi t và th c hi n m t ch ng trình Java ế ự ệ ộ ươ ............................................................................ 29

I.1 Tìm hi u mã ngu n m t ch ng trình đ n gi n ể ồ ộ ươ ơ ả ............................................................ 29

I.2. Th c hi n ch ng trình Java. ự ệ ươ ......................................................................................... 29

I.3. M t s chú ý khi l p trình Java ộ ố ậ ....................................................................................... 30

1

I.4. C u trúc m t ch ng trình Java ấ ộ ươ ..................................................................................... 30

II. Các ki u d li u trong Java ể ữ ệ .................................................................................................. 31

II.1 Các ki u d li u s nguyên ể ữ ệ ố ............................................................................................ 31

II.2 Các ki u s th c ể ố ự ............................................................................................................. 32

II.3 Ki u ký t (character) ể ự ..................................................................................................... 32

II.4 Ki u logic (boolean) ể ........................................................................................................ 32

II.5 Ki u chu i ể ỗ ....................................................................................................................... 32

II.6 Chuy n đ i gi a các ki u s ể ổ ữ ể ố .......................................................................................... 32

III. Khai báo bi n và h ng trong Java ế ằ ....................................................................................... 33

III.1 Quy t c đ t tên bi n ắ ặ ế ...................................................................................................... 33

III.2 Khai báo bi nế ................................................................................................................. 33

III.3 Bi n ki u m ng ế ể ả ............................................................................................................. 34

III.4 H ng s (literal) ằ ố ............................................................................................................. 35

III.5 Ph m vi ho t đ ng c a h ng và bi n: ạ ạ ộ ủ ằ ế ......................................................................... 36

IV. Các toán t và bi u th c ử ể ứ ..................................................................................................... 36

IV.1 Các toán t và th t u tiên ử ứ ự ư ......................................................................................... 36

IV.2 Bi u th c ể ứ ....................................................................................................................... 37

V. Các l nh đi u khi n r nhánh ệ ề ể ẽ .............................................................................................. 38

V.1 L nh if ệ ............................................................................................................................. 38

V.2. L nh switch …case ệ ........................................................................................................ 38

VI. Các l nh l p ệ ặ ......................................................................................................................... 39

VI.1. Vòng l p for ặ .................................................................................................................. 39

VI.2. Vòng l p while ặ .............................................................................................................. 40

VI.3. Vòng l p do... while ặ ...................................................................................................... 41

VI.4. Phép nh yả ...................................................................................................................... 41

VII. Vào d li u t bàn phím và xu t d li u ra màn hình ữ ệ ừ ấ ữ ệ ..................................................... 42

VII.1. L y giá tr nh p vào t bàn phím ấ ị ậ ừ ............................................................................... 42

VII.2 K t xu t d li u ra màn hình ế ấ ữ ệ ..................................................................................... 43

Bài t pậ ........................................................................................................................................ 44

Đ tài 3. L p trình h ng đ i t ng trong Java ề ậ ướ ố ượ .......................................................................... 46

I. Khái ni m l p trình h ng đ i t ng (Object-Oriented Programming - OOP) ệ ậ ướ ố ượ ................... 46

I.1. Khái ni m OOP ệ ............................................................................................................... 46

I.2 C s lý lu n c a OOP ơ ở ậ ủ .................................................................................................... 46

I.3 Tr u t ng hóa ừ ượ ................................................................................................................. 46

II. Tính đóng gói trong Java ....................................................................................................... 48

II.1 Khái ni m tính đóng gói ệ .................................................................................................. 48

II.2 M i quan h gi a các class ố ệ ữ ............................................................................................. 48

II.3 M t s g i ý khi thi t k class ộ ố ợ ế ế ....................................................................................... 48

IV. S d ng các Class xây d ng s n trong th vi n ử ụ ự ẵ ư ệ ................................................................ 49

V. Xây d ng Class trong Java ự .................................................................................................... 50

V.1 C u trúc c a class ấ ủ ........................................................................................................... 50

V.2 Các thu c tính thành ph n: ộ ầ ............................................................................................. 51

V.3 Các ph ng th c thành ph n ươ ứ ầ ......................................................................................... 52

V.4 G i và truy n tham s cho ph ng th c ọ ề ố ươ ứ ....................................................................... 53

V.6 Các hàm và ph ng th c đ c bi t ươ ứ ặ ệ ................................................................................. 53

V.7 Khai báo ch ng các ph ng th c ồ ươ ứ ................................................................................... 54

V.8 L p l ng nhau – l p n i ớ ồ ớ ộ ................................................................................................. 55

2

VI. Tính k th a trong Java ế ừ ....................................................................................................... 56

VI.1 S k th a các thu c tính và ph ng th c ự ế ừ ộ ươ ứ .................................................................. 56

VI.2 S k th a đ i v i các constructor ự ế ừ ố ớ ............................................................................... 59

VII. Tính đa hình trong Java ....................................................................................................... 60

VII.1 S ép ki u và gán tham chi u đ i t ng ự ể ế ố ượ .................................................................... 60

VII.2 S ràng bu c đ ng –Dynamic Binding ự ộ ộ ....................................................................... 61

VIII. L p Object ớ ......................................................................................................................... 62

IX. Giao di nệ .............................................................................................................................. 62

IX.1 C u trúc c a giao di n ấ ủ ệ .................................................................................................. 62

IX.2 Các tính ch t c a giao di n ấ ủ ệ ........................................................................................... 64

X. Package .................................................................................................................................. 64

X.1 S d ng các package trong th vi n Java ử ụ ư ệ ...................................................................... 64

X.2 Đ t l p vào package ặ ớ ....................................................................................................... 65

Bài t pậ ........................................................................................................................................ 65

Đ tài 4. L p và ph ng th c tr u t ng ề ớ ươ ứ ừ ượ .................................................................................... 67

I. Khái ni m l p tr u t ng ệ ớ ừ ượ ...................................................................................................... 67

II. Cài đ t l p và ph ng th c tr u t ng trong Java ặ ớ ươ ứ ừ ượ ............................................................. 67

Bài t pậ ........................................................................................................................................ 68

Đ tài 5. L u tr và x lý đ i t ng ề ư ữ ử ố ượ ............................................................................................ 69

I. L p Vector và giao di n Enumeration ớ ệ ................................................................................... 69

I.1 L p Vector ớ ........................................................................................................................ 69

I.2 Giao di n Enumeration ệ ..................................................................................................... 70

II. M ng trong Java và l p ArrayList ả ớ ........................................................................................ 72

II.1 M ng trong Java ả .............................................................................................................. 72

II.2. Các thu t toán c b n trên m ng ậ ơ ả ả .................................................................................. 73

II.3 Class Arrays ..................................................................................................................... 74

III Danh sách trong java và giao di n Lists ệ .............................................................................. 76

Bài t pậ ........................................................................................................................................ 77

Đ tài 6. Các lu ng vào ra d li u v i file ề ồ ữ ệ ớ ................................................................................... 78

I. Khái ni m lu ng vào ra (I/O stream) ệ ồ ..................................................................................... 78

II. L p InputStream: ớ ................................................................................................................... 79

III. L p OutputStream ớ ................................................................................................................ 80

IV. L p FileInputStream ớ ............................................................................................................ 80

V. L p FileOutputStream ớ ........................................................................................................... 80

VI. L p File ớ ................................................................................................................................ 80

VII. Nh p xu t l c ậ ấ ọ ................................................................................................................... 82

VII.1 L p FilterInputStream: ớ ................................................................................................ 82

VII.2 L p FilterOutputStream ớ ................................................................................................ 82

VIII. Vào/ra có s d ng b đ m ử ụ ộ ệ .............................................................................................. 82

VIII.1 L p BufferedInputStream: ớ .......................................................................................... 82

VIII.2 L p BufferedOutputStream ớ ......................................................................................... 82

IX. L p RandomAccessFile ớ ...................................................................................................... 85

X. Đ i t ng System.in ố ượ ............................................................................................................. 85

XI. Truy c p file ch đ tu n t ậ ở ế ộ ầ ự ........................................................................................... 85

XII. Truy c p file nh phân ậ ị ........................................................................................................ 89

Bài t p ậ ....................................................................................................................................... 90

Đ tài 7. X lý ngo i l ề ử ạ ệ ................................................................................................................ 91

3

I. Các tình hu ng s d ng ngo i l ố ử ụ ạ ệ .......................................................................................... 91

II. C s qu n lý ngo i l trong Java ơ ở ả ạ ệ ....................................................................................... 91

III. C u trúc cây k th a các x lý ngo i l ấ ế ừ ử ạ ệ ............................................................................ 92

IV. S d ng ngo i l đ c ki m soát ử ụ ạ ệ ượ ể ...................................................................................... 93

V. Xây d ng m t ngo i l ự ộ ạ ệ ........................................................................................................ 94

VI. Bài t pậ .................................................................................................................................. 95

Đ tài 8. X lý các s ki n trong Java ề ử ự ệ .......................................................................................... 96

I. Khái ni m và c s x lý s ki n ệ ơ ở ử ự ệ ......................................................................................... 96

II. Truy c p thông tin s ki n ậ ự ệ ................................................................................................. 102

III. X lý các s ki n trên window ử ự ệ ......................................................................................... 103

IV. Các l p thích nghi ớ .............................................................................................................. 104

V. X lý các s ki n chu t ử ự ệ ộ .................................................................................................. 106

Bài t pậ ...................................................................................................................................... 107

Đ tài 9. Applet ề ............................................................................................................................ 108

I. Xây d ng m t Applet đ n gi n ự ộ ơ ả ........................................................................................... 108

II. C u trúc c b n và vòng đ i c a m t Applet ấ ơ ả ờ ủ ộ ................................................................... 108

III. An ninh và kh năng c a Applet ả ủ ....................................................................................... 110

IV. ng d ng Applet v i c a s Popup Ứ ụ ớ ủ ổ ................................................................................. 110

V. Các th HTML c a Applet ẻ ủ ................................................................................................. 111

VI. Các ph ng th c, l p trình đ h a và b t s ki n c a applet ươ ứ ậ ồ ọ ắ ự ệ ủ ........................................ 112

Đ tài 10. L p trình giao di n đ h a GUI ề ậ ệ ồ ọ ................................................................................ 114

I. Gi i thi u AWT ớ ệ .................................................................................................................. 114

II. V t ch a (Container) ậ ứ .......................................................................................................... 115

II.1 JFrame ............................................................................................................................ 115

II.2 JPanel ............................................................................................................................. 115

II.3 JDialog ........................................................................................................................... 116

II.4 JScrollPane ..................................................................................................................... 118

III. Gi i thi u v các thành ph n GUI c b n ớ ệ ề ầ ơ ả ....................................................................... 118

III.1 Nút nh n ấ ...................................................................................................................... 118

III.2 Nhãn (Label) ................................................................................................................. 118

III.3 Nút đánh d u (checkbox) ấ ............................................................................................. 120

III.4 Nút ch n (radio button) ọ ................................................................................................ 122

III.5 H p tho i Combo ộ ạ ....................................................................................................... 122

III.6 Danh sách (Lists) .......................................................................................................... 123

III.7 Ô văn b n (text field) và vùng văn b n (text areas) ả ả .................................................... 125

III.8 Thanh tr t (Scrollbar) ượ ................................................................................................ 128

IV. Thành ph n Menu ầ .............................................................................................................. 129

V. B qu n lý cách trình bày (Layout Manager) ộ ả ..................................................................... 132

V.1 Cách trình bày FlowLayout: .......................................................................................... 133

V.2 Cách trình bày GridLayout: ........................................................................................... 133

V.3 Cách trình bày BorderLayout ........................................................................................ 133

VI. Các h p tho i ộ ạ ..................................................................................................................... 133

VI.1 H p tho i thông báo ộ ạ .................................................................................................... 133

VI.2 H p tho i ch n File ộ ạ ọ ..................................................................................................... 134

VI.3 H p tho i ch n màu ộ ạ ọ .................................................................................................... 135

Bài t pậ ...................................................................................................................................... 135

Đ tài 11. Threading ề .................................................................................................................... 137

4

I. Khái ni m thread ệ .................................................................................................................. 137

I.1 Khái ni m: ệ ...................................................................................................................... 137

I.2. L p Thread ớ ..................................................................................................................... 137

I.3 Các b c đ t o m t thread ướ ể ạ ộ .......................................................................................... 138

II. Các tr ng thái c a thread. ạ ủ ................................................................................................... 138

III. Các thu c tính c a thread ộ ủ .................................................................................................. 139

III.1 Đ u tiên c a thread ộ ư ủ .................................................................................................. 139

III.2 Nhóm thread ................................................................................................................. 140

III.3 Qu n lý các ngo i l c a thread ả ạ ệ ủ ................................................................................. 140

IV. Đi u khi n các thread ề ể ........................................................................................................ 141

IV.1 Interrupt m t thread ộ ..................................................................................................... 141

IV.2 D ng m t thread ừ ộ .......................................................................................................... 142

IV.3 T m d ng và ph c h i m t thread ạ ừ ụ ồ ộ ............................................................................. 143

IV.4 Gi i phóng th i gian cho CPU ả ờ .................................................................................... 143

IV.5 Đ i m t thread k t thúc công vi c ợ ộ ế ệ ............................................................................. 143

V. Đ ng b thread ồ ộ ................................................................................................................... 144

V.1 Tình tr ng “đua tranh” ạ .................................................................................................. 144

V.2 Khóa đ i t ng ố ượ ............................................................................................................. 145

V.3 Đ i t ng đi u ki n ố ượ ề ệ ..................................................................................................... 146

Bài t pậ ...................................................................................................................................... 148

Ph l c A. Các t khóa c a Java ụ ụ ừ ủ ................................................................................................ 149

Ph l c B M t s hàm hay s d ng ụ ụ ộ ố ử ụ ........................................................................................... 150

Tài li u tham kh o ệ ả ....................................................................................................................... 151

5

Đ tài 0. Gi i thi u v Java ề ớ ệ ề

I. L ch s hình thành và phát tri n ngôn ng l p trình Java ị ử ể ữ ậ

I.1. Gi i thi u v Java ớ ệ ề

Java là m t ngôn ng l p trình m nh đang đ c s d ng r t r ng rãi hi n nay trên toàn ộ ữ ậ ạ ượ ử ụ ấ ộ ệ

th gi i. Trên th c t , Java đ c bi t đ n không ch là m t ngôn ng l p trình mà là m t ế ớ ự ế ượ ế ế ỉ ộ ữ ậ ộ

platform – m t môi tr ng và công ngh phát tri n – riêng bi t. Khi làm vi c v i Java, ng i ộ ườ ệ ể ệ ệ ớ ườ

l p trình đ c s h u m t th vi n l n, có tính m v i m t l ng mã ngu n tái s d ng ậ ượ ở ữ ộ ư ệ ớ ở ớ ộ ượ ồ ử ụ

kh ng l luôn có trên internet. Ngoài ra, các ch ng trình vi t b ng Java có môi tr ng th c ổ ồ ươ ế ằ ườ ự

thi riêng v i các tính năng b o m t, kh năng tri n khai trên nhi u h đi u hành khác nhau và ớ ả ậ ả ể ề ệ ề

nhi u tính năng u vi t khác chúng ta s xem xét trong ph n sau. ề ư ệ ẽ ầ

I.2 Tóm t t l ch s hình thành c a Java ắ ị ử ủ

Năm 1991, m t nhóm k s c a hãng SUN bao g m Patrick Naughton, Sun Fellow và ộ ỹ ư ủ ồ

James Gosling có ý t ng phát minh ra m t ngôn ng l p trình nh g n có th th c thi đ c ưở ộ ữ ậ ỏ ọ ể ự ượ

trên các thi t b d ng nh b chuy n kênh c a truy n hình cáp vì các thi t b ki u này có b ế ị ạ ư ộ ể ủ ề ế ị ể ộ

nh nh . Bên c nh đó, do các hãng khác nhau s d ng các chíp x lý (CPUs) khác nhau nên ớ ỏ ạ ử ụ ử

m t đ c tính quan tr ng mà ngôn ng này ph i có là đ c l p v i các dòng CPUs khác nhau – ộ ặ ọ ữ ả ộ ậ ớ

g i là đ c tính di đ ng. Nhóm đã m m t d án có tên là Green đ hi n th c hóa ý t ng này. ọ ặ ộ ở ộ ự ể ệ ự ưở

Đ gi i quy t v n đ di đ ng, nhóm đã s d ng ý t ng c a k s Niklaus Wirth – ể ả ế ấ ề ộ ử ụ ưở ủ ỹ ư

ng i sáng l p ngôn ng Pascal – v vi c s d ng c ch thông d ch và máy o (virtual ườ ậ ữ ề ệ ử ụ ơ ế ị ả

machine).

V n n t ng ngôn ng , do hãng SUN phát tri n trên n n UNIX nên h s d ng ngôn ề ề ả ữ ể ề ọ ử ụ

ng l p trình C++ là ch y u. Do đó, ngôn ng m i thiên v h ng đ i t ng (Object ữ ậ ủ ế ữ ớ ề ướ ố ượ

Oriented) c a C++ h n là h ng th t c nh Pascal. ủ ơ ướ ủ ụ ư

Ban đ u nhóm đ t tên cho ngôn ng m i là “Oak” nh ng sau đó đ c chuy n thành ầ ặ ữ ớ ư ượ ể

Java do Oak cũng đã là tên m t ngôn ng l p trình khác. ộ ữ ậ

Năm 1992, d án Green cho ra đ i s n ph m đ u tiên có tên là “*7” nh ng đã không ự ờ ả ẩ ầ ư

đ c chào đón nh mong đ i. Sau đó nhóm đã ph i m t c năm 1993 và n a đ u 1994 đ đi ượ ư ợ ả ấ ả ử ầ ể

ti p th công ngh c a mình. T năm 1994, s phát tri n c a Internet đã t o c h i đ Java ế ị ệ ủ ừ ự ể ủ ạ ơ ộ ể

phát tri n nhanh chóng. Nhóm đã phát tri n m t trình duy t có tên là HotJava cho phép các ể ể ộ ệ

ch ng trình Java nhúng đ c trong đó (applet). Đây chính là minh ch ng rõ ràng v s c m nh ươ ượ ứ ề ứ ạ

c a Java đã nhanh chóng đ c c ng đ ng ng i s d ng internet bi t đ n và là ti n đ đ ủ ượ ộ ồ ườ ử ụ ế ế ề ề ể

Java phát tri n r c r nh ngày hôm nay. ể ự ỡ ư

Phiên b n đ u tiên 1.0 c a Java ra đ i vào năm 1996, sau đó là phiên b n 1.1 m c dù ả ầ ủ ờ ả ặ

khá m nh nh ng cũng còn nhi u h n ch . ạ ư ề ạ ế

Năm 1998 đánh đ u b c chuy n mình m nh m c a Java v i s ra đ i c a phiên b n ấ ướ ể ạ ẽ ủ ớ ự ờ ủ ả

1.2 làm cho Java ti n g n t i m c tiêu “vi t m t l n, ch y kh p n i” (Write once, Run ế ầ ớ ụ ế ộ ầ ạ ắ ơ

Anywhere). Các nhân viên ti p th c a Java g i đây là phiên b n “Java 2 Standard Edition ế ị ủ ọ ả

Software Development Kit Version 1.2” ý nói t i s có m t đ ng th i c a 2 phiên b n ớ ự ặ ồ ờ ủ ả

“Standard Edition” là Micro Edition và Enterprise Edition trong Java.

Các phiên b n 1.3, 1.4 là s phát tri n m r ng ti p theo c a phiên b n 1.2. Phiên b n ả ự ể ở ộ ế ủ ả ả

1.5 (chuy n sang g i là phiên b n 5.0) đánh d u s tích h p đ y đ nh t các công ngh Java. ể ọ ả ấ ự ợ ầ ủ ấ ệ

B ng sau cho th y s phát tri n th vi n Java qua các phiên b n: ả ấ ự ể ư ệ ả

6

Phiên

b nả

S các Class và Interface ố

1.0 211

1.1 477

1.2 1524

1.3 1840

1.4 2723

5.0 3270

Hi n t i, Java đã phát tri n t i phiên b n 1.6. ệ ạ ể ớ ả

II. Các đ c tr ng c a Java ặ ư ủ

Java đ c bi t đ n v i các đ c tr ng sau: ượ ế ế ớ ặ ư

II.1. Tính đ n gi n ơ ả

Java đ c phát tri n d a trên C++ nh ng l c b t đi ho c thay th các khái ni m khó ượ ể ự ư ượ ớ ặ ế ệ

hi u nh header file, con tr , structures, union, operator overloading, virtual base class. Trong ể ư ỏ

Java ch có th a k đ n mà không có tính đa th a k nh c a C++. Tuy nhiên tính đa th a k ỉ ừ ế ơ ừ ế ư ủ ừ ế

đ c bi u hi n thông qua vi c s d ng các Interface. ượ ể ệ ệ ử ụ

II.2. Tính h ng đ i t ng ướ ố ượ

Nh đã trình bày trên, Java đ c phát tri n t C++ nên nó là ngôn ng l p trình ư ở ượ ể ừ ữ ậ

h ng đ i t ng. ướ ố ượ

II.3. Tính phân tán

Java cho phép l p trình truy c p các đ i t ng t xa thông qua các giao th c HTTP, ậ ậ ố ượ ừ ứ

FTP b ng các ph ng th c nh RMI hay Socket. ằ ươ ứ ư

Java hoàn toàn thích h p cho các ng d ng Internet. Các công ngh JSP, Servlet cho ợ ứ ụ ệ

phép xây d ng các website t ng tác v i các tính năng th c thi t i u ự ươ ớ ự ố ư

II.4. Tính m nh m ạ ẽ

Vi c lo i b con tr làm tăng đ tin c y c a ch ng trình. L p trình viên không c n ệ ạ ỏ ỏ ộ ậ ủ ươ ậ ầ

quan tâm đ n thao tác c p phát ế ấ và gi i phóng b nh . V i Java, b nh đ c gi i phóng t ả ộ ớ ớ ộ ớ ượ ả ự

đ ng. ộ

II.5. Tính an toàn

Ngôn ng Java đ c thi t k đ tránh các s c : ữ ượ ế ế ể ự ố

• N p ch ng stack lúc runtime. ạ ồ

• Ả ưở ớ ộ ớ ằ ạ ượ ấ nh h ng t i b nh n m ngoài ph m vi đ c c p phát.

• Đ c và ghi file t do ọ ự

7

II.6. Tính trung l pậ

Các ch ng trình vi t b ng Java không b ph thu c vào h đi u hành. Đi u này có ươ ế ằ ị ụ ộ ệ ề ề

đ c là do mã ngu n ch ng trình không đ c biên d ch thành mã máy ngay mà thành mã ượ ồ ươ ượ ị

Bytecode. Khi đem mã Bytecode này ch y trên h máy tính nào thì m t trình thông d ch virtual ạ ệ ộ ị

machine (Java Vitual Machine-JVM) s thông d ch chúng sang mã máy t ng ng đ th c thi. ẽ ị ươ ứ ể ự

Mã ngu n -> ByteCodes -> machine code. ồ

T mã ngu n -> Bytecodes: Trình biên d ch Java. ừ ồ ị

T Bytecodes -> machine code: Trình thông d ch Virtual machine. ừ ị

Java Virtual Machine – JVM

Máy o là m t ph n m m d a trên c s máy tính o. Nó có t p h p các l nh logic đ ả ộ ầ ề ự ơ ở ả ậ ợ ệ ể

xác đ nh các ho t đ ng c a máy tính. Ng i ta có th xem nó nh m t h đi u hành thu nh . ị ạ ộ ủ ườ ể ư ộ ệ ề ỏ

JVM thi t l p các l p tr u t ng cho ph n c ng bên d i, h đi u hành, mã đã biên d ch. ế ậ ớ ừ ượ ầ ứ ướ ệ ề ị

Trình biên d ch chuy n mã ngu n thành t p các l nh c a máy o mà không ph thu c ị ể ồ ậ ệ ủ ả ụ ộ

vào ph n c ng c th . Trình thông d ch trên m i máy s chuy n t p l nh này thành ch ng ầ ứ ụ ể ị ỗ ẽ ể ậ ệ ươ

trình th c thi. Máy o t o ra m t môi tr ng bên trong đ th c thi các l nh b ng cách: ự ả ạ ộ ườ ể ự ệ ằ

• N p các file .class ạ

• Qu n lý b nh ả ộ ớ

• D n “rác”, thu h i b nh c p cho các bi n không còn đ c s d ng. ọ ồ ộ ớ ấ ế ượ ử ụ

Vi c không nh t quán c a ph n c ng làm cho máy o ph i s d ng ngăn x p đ l u ệ ấ ủ ầ ứ ả ả ử ụ ế ể ư

tr các thông tin sau: ữ

• Các “Frame” ch a các tr ng thái c a các ph ng th c. ứ ạ ủ ươ ứ

• Các toán h ng c a mã bytecode. ạ ủ

• Các tham s truy n cho ph ng th c. ố ề ươ ứ

• Các bi n c c b . ế ụ ộ

II.7. Tính di đ ng ộ

Không gi ng C++ và C, các ki u d li u nguyên th y c a Java đ c c p phát m t ố ể ữ ệ ủ ủ ượ ấ ộ

l ng b nh c đ nh. Ch ng h n ki u d li u int c a Java luôn là 4 byte (32 bit) trong khi ượ ộ ớ ố ị ẳ ạ ể ữ ệ ủ

ki u int c a C++ có th hi u là 2 byte ho c 4 byte. Thi t k này giúp cho trình biên d ch luôn ể ủ ể ể ặ ế ế ị

có s bytecode nh nhau trên m i h máy và sau đó phát sinh mã máy theo khuôn d ng c ố ư ọ ệ ạ ố

đ nh. ị

Trong các phiên b n đ u c a Java, v n đ giao di n đ h a cho ng i s d ng (GUI) ả ầ ủ ấ ề ệ ồ ọ ườ ử ụ

ch a đ c x lý tri t đ và ph thu c vào h máy. Ngày nay, th vi n GUI c a Java đã đ c ư ượ ử ệ ể ụ ộ ệ ư ệ ủ ượ

Macintosh

Trình

biên

d ch ị

Bytecode

Trình

thông

d ch ị

Java

(Java

Interpreter)

IBM

Sparc

8

vi t l i hoàn toàn và có tính đ c l p cao giúp cho ch ng trình Java có giao di n gi ng nhau ế ạ ộ ậ ươ ệ ố

trên m i h máy. ọ ệ

II.8. Tính thông d ch ị

Trình thông d ch Java s thông d ch mã bytecode sang mã máy n i mà nó đ c cài đ t. ị ẽ ị ơ ượ ặ

Quá trình này cũng làm các ch ng trình Java ch y ch m h n. Tuy nhiên đây l i là gi i pháp ươ ạ ậ ơ ạ ả

cho tính di đ ng. ộ

II.9. Tính th c thi cao ự

Java s d ng công ngh Just-In-Time (JIT) giúp quá trình thông d ch th c hi n nhanh ử ụ ệ ị ự ệ

h n. V i công ngh này, nh ng mã bytecode gi ng nhau s ch c n thông d ch m t l n. Ngày ơ ớ ệ ữ ố ẽ ỉ ầ ị ộ ầ

nay, công ngh này liên t c đ c c i ti n và cho k t qu v t tr i so v i các trình thông d ch ệ ụ ượ ả ế ế ả ượ ộ ớ ị

truy n th ng. Ví d nh JIT có th qu n lý các đo n mã đ c s d ng th ng xuyên trong ề ố ụ ư ể ả ạ ượ ử ụ ườ

ch ng trình, t i u chúng đ nâng cao t c đ c th c hi n. ươ ố ư ể ố ộ ự ệ

II.10. Tính đa lu ng ồ

V i ch ng trình Java, l p trình viên có th cùng lúc qu n lý nhi u ti n trình khác ớ ươ ậ ể ả ề ế

nhau. Đi u này giúp cho vi c cài đ t các thu t toán song song b ng Java trên các máy tính ề ệ ặ ậ ằ

nhi u CPU đ c d dàng h n, đ c bi t trong các ng d ng th i gian ề ượ ễ ơ ặ ệ ứ ụ ờ th c. ự

II.11. Tính đ ng ộ

Các ch ng trình Java có th đ c nâng c p mà không nh h ng t i ng i s d ng. ươ ể ượ ấ ả ưở ớ ườ ử ụ

Các ph ng th c m i có th đ c cài đ t thêm vào các l p đ i t ng hay các giao di n trong ươ ứ ớ ể ượ ặ ớ ố ượ ệ

th vi n c a ch ng trình đang ch y. ư ệ ủ ươ ạ

III. Các lo i ng d ng c a Java ạ ứ ụ ủ

• Ứ ụ ệ ng d ng console: Không có giao di n GUI.

• Ứ ụ ồ ạ ệ ng d ng đ ho : Có giao di n GUI.

• Applet: Nhúng trong các trang Web.

• Servlet: Các class th c thi phía ự web server.

• JSP: Các file nhúng mã Java và HTML.

• Ứ ụ ự ứ ụ ở ề ầ ạ ng d ng EJB, RMI, JMS: Xây d ng ng d ng b i nhi u thành ph n ghép l i,

giao ti p t xa. ế ừ

IV. Công c và môi tr ng l p trình Java ụ ườ ậ

Hi n nay có r t nhi u môi tr ng phát tri n Java (Integrated Development Environment ệ ấ ề ườ ể

- IDE). M i môi tr ng cung c p cho l p trình viên nh ng ti n ích l p trình m c đ khác ỗ ườ ấ ậ ữ ệ ậ ở ứ ộ

nhau. M t s IDE thông d ng là: ộ ố ụ

• Netbeans (mi n phí t i http:// ễ ạ www.netbeans.org).

• Jcreator (th ng m i). ươ ạ

• Jbuilder (th ng m i). ươ ạ

• Eclipse (mi n phí ễ http://www.eclipse.org/).

9

V. Cài đ t Java ặ

Java phiên b n Java m i nh t có th download t i đ a ch http://java.sun.com/j2se. Sau ả ớ ấ ể ạ ị ỉ

đó cài đ t nh ng d ng bình th ng. ặ ư ứ ụ ườ

Th m c cài đ t m c đ nh c a Java trên ư ụ ặ ặ ị ủ Windows là C:\Program Files\Java\jdk1.6.0_02

(n u phiên b n cài là jdk1.6.0_02). Trong đó có ch a các th m c v i ý nghĩa sau: ế ả ứ ư ụ ớ

bin Ch a các công c và trình biên d ch Java ứ ụ ị

demo Ch a các ch ng trình Java Demo ứ ươ

docs Ch a các tài li u mô t th vi n c a Java ứ ệ ả ư ệ ủ

includes Ch a các file dùng đ biên d ch các đo n mã ngu n vi t b ng ngôn ng khác ứ ể ị ạ ồ ế ằ ữ

(native).

jre Ch a các file l u thông tin môi tr ng lúc th c thi ứ ư ườ ự

lib Ch a các file th vi n ứ ư ệ

src Ch a mã ngu n java ứ ồ

Trong th m c \bin có ch a các công c chính c a Java: ư ụ ữ ụ ủ

Trình biên d ch, 'javac' ị

Cú pháp:javac [options] sourcecodename.java

Trình thông d ch, 'java' ị

Cú pháp:java [options] classname

Trình d ch ng c, 'ja ị ượ vap'

javap d ch ng c bytecode và in ra thông tin v các thu c tính (các tr ng), các ph ng ị ượ ề ộ ườ ươ

th c c a m t l p. ứ ủ ộ ớ

Cú pháp:javap [options] classname

Công c sinh tài li u, 'javadoc' ụ ệ

Ti n ích này cho phép ta t o ra t p HTML d a trên các l i gi i thích trong mã ch ng ệ ạ ệ ự ờ ả ươ

trình (ph n n m trong c p d u /*.... */). ầ ằ ặ ấ

Cú pháp:javadoc [options] sourcecodename.java

Ch ng trình tìm l i - Debug, 'jdb‘ ươ ỗ

Cú pháp:jdb [options] sourcecodename.java

hay

jdb -host -password [options] sourcecodename.java

Cài đ t đ ng d n m c đ nh. ặ ườ ẫ ặ ị

1. M Control Panel ở

2. Ch n System ọ

10

3. Ch n Tab Advanced ọ

4. Ch n Environment Variables ọ

5. Thêm đ ng d n C:\Program Files\Java\jdk1.6.0_02\bin vào bi n môi tr ườ ẫ ế ường Path

- Ch n Variable Path ọ

11

- Ch n Edit ọ

12

Đ tài 1. Ngôn ng mô hình hóa UML ề ữ

I. Xây d ng h th ng ph n m m theo h ng đ i t ng ự ệ ố ầ ề ướ ố ượ

I.1 Các khái ni m căn b n c a công ngh h ng đ i t ng ệ ả ủ ệ ướ ố ượ

H ng đ i t ng là m t công ngh đ s n sinh ra các mô hình ph n ánh m t cách t ướ ố ượ ộ ệ ể ả ả ộ ự

nhiên các nghi p v th c t . Xét cho cùng thì m i quy trình nghi p v trong th c t đ u là s ệ ụ ự ế ọ ệ ụ ự ế ề ự

t ng tác c a các đ i t ng theo m t trình t nh m đ t đ c m t m c đích c th . Nói cách ươ ủ ố ượ ộ ự ằ ạ ượ ộ ụ ụ ể

khác, các đ i t ng và m i quan h gi a chúng ph n ánh quy trình nghi p v . Ví d nh ố ượ ố ệ ữ ả ệ ụ ụ ư

nghi p v tuy n nhân s cho m t công ty có th đ c tóm t t qua m t chu i các t ng tác ệ ụ ể ự ộ ể ượ ắ ộ ỗ ươ

nh sau: ư

1. Công ty đ a ra thông báo tuy n nhân s t i các ng viên có nhu c u ư ể ự ớ ứ ầ

2. Ứ ử ồ ơ ự ể ớ ng viên g i h s d tuy n t i công ty

3. Công ty duy t h s và g i gi y h n ph ng v n t i ng viên ệ ồ ơ ử ấ ẹ ỏ ấ ớ ứ

4. Công ty ph ng v n ng viên ỏ ấ ứ

5. Công ty ký h p đ ng v i ng viên ho c t ch i ợ ồ ớ ứ ặ ừ ố

Trong ví d trên có s tham gia c a hai đ i t ng “công ty” và “ ng viên”. S trao đ i ụ ự ủ ố ượ ứ ự ổ

thông tin gi a hai đ i t ng này cho th y m i quan h ph thu c gi a chúng (dependence). ữ ố ượ ấ ố ệ ụ ộ ữ

M t ví d khác là trong h th ng qu n lý nhân s chúng ta có các đ i t ng nh : nhân ộ ụ ệ ố ả ự ố ượ ư

viên, qu n lý,…cho th y m i quan h d ng khác: các nhân viên làm công vi c qu n lý t t ả ấ ố ệ ạ ệ ả ấ

nhiên cũng là nhân viên c a công ty nh ng có thêm các thu c tính riêng bi t – m t quan h k ủ ư ộ ệ ộ ệ ế

th a (inheritance). ừ

Trong m t h th ng bán hàng, m i đ n hàng bao g m trong nó các thông tin v khách ộ ệ ố ỗ ơ ồ ề

hàng, ngày gi , …và m t danh m c các m t hàng. Khi này ta nói r ng gi a đ n hàng và m t ờ ộ ụ ặ ằ ữ ơ ặ

hàng t n t i m t quan h bao g m (aggregation) ồ ạ ộ ệ ồ

M c tiêu c a công ngh h ng đ i t ng chính là th hi n đ c các đ i t ng và ụ ủ ệ ướ ố ượ ể ệ ượ ố ượ

m i quan h gi a chúng vào trong các h th ng ph n m m. Vì v y, các h th ng ph n m m ố ệ ữ ệ ố ầ ề ậ ệ ố ầ ề

theo công ngh h ng đ i t ng ph n ánh m t cách t nhiên và trung th c nghi p v th c t ệ ướ ố ượ ả ộ ự ự ệ ụ ự ế

và có kh năng đáp ng các thay đ i d dàng. ả ứ ổ ễ

Phát tri n m t h th ng ph n m m theo h ng đ i t ng d a trên 5 khái ni m c ể ộ ệ ố ầ ề ướ ố ượ ự ệ ơ

b n: L p (class), đ i t ng (object), thông đi p (mesage), th a k (inheritance) và đa hình ả ớ ố ượ ệ ừ ế

(polymorphism).

L p là s tr u t ng hóa các đ i t ng th c t theo ph m vi nghi p v . L y ví d v ớ ự ừ ượ ố ượ ự ế ạ ệ ụ ấ ụ ề

h th ng qu n lý sinh viên c a tr ng ĐHBK Hà N i c n qu n lý r t nhi u đ i t ng sinh ệ ố ả ủ ườ ộ ầ ả ấ ề ố ượ

viên khác nhau nh ng có th ch đ c tr u t ng hóa thành m t l p đ i t ng có tên ư ể ỉ ượ ừ ượ ộ ớ ố ượ

SinhVien ch ng h n. S tr u t ng hóa m t l p đ i t ng cho ta k t qu m t t p các thu c ẳ ạ ự ừ ượ ộ ớ ố ượ ế ả ộ ậ ộ

tính (attributes) và các hành vi (operations) đ c tr ng cho b t kỳ đ i t ng nào thu c l p đó. ặ ư ấ ố ượ ộ ớ

Đ i t ng th c t thì có vô s thu c tính và hành vi nh ng ch thu c tính và hành vi trong ố ượ ự ế ố ộ ư ỉ ộ

ph m vi nghi p v là đ c xét đ n. S chi ti t ph thu c vào ph m vi nghi p v . ạ ệ ụ ượ ế ự ế ụ ộ ạ ệ ụ

S tr u t ng hóa di n ra nhi u c p đ . L y ví d : l p đ ng v t có vú bao g m l p ự ừ ượ ễ ở ề ấ ộ ấ ụ ớ ộ ậ ồ ớ

đ ng v t 4 chân, l p 4 chân l i bao g m các l p nh l p mèo, l p trâu,… ộ ậ ớ ạ ồ ớ ư ớ ớ

M i đ i t ng là m t bi u hi n th c t c a m t l p. ỗ ố ượ ộ ể ệ ự ế ủ ộ ớ

object = name + attributes + operations

H th ng h ng đ i t ng n u đ c mô hình đúng s r t linh ho t, d hi u ch nh, ệ ố ướ ố ượ ế ượ ẽ ấ ạ ễ ệ ỉ

đ c cài đ t d dàng b ng các ngôn ng h ng đ i t ng. Các h th ng ph n m m h ng ượ ặ ễ ằ ữ ướ ố ượ ệ ố ầ ề ướ

đ i t ng cũng đ c cài đ t b i các ngôn ng l p trình h ng đ i t ng. ố ượ ượ ặ ở ữ ậ ướ ố ượ

13

H ng đ i t ng không ch là m t lý thuy t mà đã đ c ch ng minh b ng nh ng ng ướ ố ượ ỉ ộ ế ượ ứ ằ ữ ứ

d ng r t thành công trong th c t nhi u lĩnh v c khác nhau. Tuy nhiên, lĩnh v c này v n c n ụ ấ ự ế ở ề ự ự ẫ ầ

đ c chu n hóa h n n a. ượ ẩ ơ ữ

I.2 Quy trình chung phát tri n h th ng ph n m m ể ệ ố ầ ề

Xây d ng m t h th ng ph n m m h ng đ i t ng cũng tuân theo quy trình chung ự ộ ệ ố ầ ề ướ ố ượ

nh m i công ngh khác: ư ọ ệ

1. Requirements : Thu th p yêu c u ậ ầ

2. Analysis : Phân tích

3. Design: Thi t k ế ế

4. Implementation: Cài đ t ặ

5. Test: Ki m th ể ử

6. Deployment: Tri n khai ể

Theo nguyên t c chung này, m i công ty l i ng d ng nh ng công ngh khác nhau đ ắ ỗ ạ ứ ụ ữ ệ ể

phát tri n ng d ng nh các mô hình water fall, mô hình h ng ch c năng,… ể ứ ụ ư ướ ứ

I.3 Nh ng thách th c c a ngành công nghi p ph n m m hi n nay ữ ứ ủ ệ ầ ề ệ

M c dù đã ng d ng các công ngh ti n ti n và quy trình phát tri n chu n hóa nh ng ặ ứ ụ ệ ế ế ể ẩ ư

ngành công nghi p ph n m m v n ph i đ i m t v i nh ng thách th c: ệ ầ ề ẫ ả ố ặ ớ ữ ứ

1. S gia tăng v quy mô t nh đ n l n c a ng d ng ự ề ừ ỏ ế ớ ủ ứ ụ

2. S c ép v th i gian hoàn thành ứ ề ờ

3. S phân tán v không gian làm vi c ự ề ệ

4. Đa d ng v n i dung ạ ề ộ

5. S thay đ i các yêu c u c a ng i s d ng ự ổ ầ ủ ườ ử ụ

Nh ng thách th c này có th nói là g n li n v i m i công ty ph n m m đ c bi t là ữ ứ ể ắ ề ớ ọ ầ ề ặ ệ ở

Vi t Nam, n i mà vai trò c a quá trình kh o sát, phân tích còn b xem nh cũng nh các công ệ ơ ủ ả ị ẹ ư

ty còn đang b ng v i s m r ng v quy mô và thi u nhân l c chuyên môn v phân tích ỡ ỡ ớ ự ở ộ ề ế ự ề

thi t k . ế ế

II. L ch s phát tri n ngôn ng mô hình hóa UML ị ử ể ữ

II.1. Tóm t t l ch s UML ắ ị ử

Nh ng năm 1980 là th i kỳ bùng n s l ng các công ty ph n m m s d ng ngôn ữ ờ ổ ố ượ ầ ề ử ụ

ng l p trình h ng đ i t ng(Object Oriented Programming - OOP) đ xây d ng các ng ữ ậ ướ ố ượ ể ự ứ

d ng. Đi u này d n t i m t đòi h i ph i có m t quy trình làm ph n m m ti p c n theo h ng ụ ề ẫ ớ ộ ỏ ả ộ ầ ề ế ậ ướ

phân tích và thi t k h ng đ i t ng (Object Oriented Analyze and Design - OOAD). Nhi u ế ế ướ ố ượ ề

nhà nghiên c u ph ng pháp trong đó có Booch, Rumbaugh và Jacobson đã làm vi c đ c l p ứ ươ ệ ộ ậ

và đã đ xu t các quy trình th a mãn yêu c u này. M i m t quy trình có m t t p ký hi u mô ề ấ ỏ ầ ỗ ộ ộ ậ ệ

hình riêng đ truy n đ t và di n t các k t qu phân tích và thi t k . ể ề ạ ễ ả ế ả ế ế

Vào đ u nh ng năm 1990, các công ty khác nhau, th m chí là các b ph n khác nhau ầ ữ ậ ộ ậ

c a cùng m t công ty đã s d ng các quy trình khác nhau. Thêm vào đó, các công ty này l i ủ ộ ử ụ ạ

mu n s d ng các công c ph n m m h tr các quy trình c a h . V i quá nhi u quy trình ố ử ụ ụ ầ ề ỗ ợ ủ ọ ớ ề

khác nhau, các công ty ph n m m đã r t khó khăn trong vi c cung c p các công c này. Đi u ầ ề ấ ệ ấ ụ ề

này cho th y vi c c n thi t ph i có m t quy trình v i t p ký hi u th ng nh t. ấ ệ ầ ế ả ộ ớ ậ ệ ố ấ

Năm 1994, James Rumbaugh đã h p tác cùng Grady Booch t i công ty ph n m m ợ ạ ầ ề

Rational Software Corporation đ cùng xây d ng m t quy trình th ng nh t d a trên k t qu ể ự ộ ố ấ ự ế ả

14

c a t ng ng i. Sau đó Ivar Jacobson cũng s m gia nh p nhóm này. Năm 1996, nhóm đã cho ủ ừ ườ ớ ậ

xu t b n phiên b n đ u tiên c a UML t i c ng đ ng phát tri n ph n m m và yêu c u ph n ấ ả ả ầ ủ ớ ộ ồ ể ầ ề ầ ả

h i. Cũng cùng th i gian đó, m t t ch c có tên Object Management Group (OMG) đã m i ồ ờ ộ ổ ứ ờ

nhóm đ trình m t ngôn ng mô hình. OMG là m t t ch c phi l i nhu n chuyên xúc ti n vi c ệ ộ ữ ộ ổ ứ ợ ậ ế ệ

s d ng công ngh h ng đ i t ng trong ngành công nghi p ph n m m thông qua vi c đ a ử ụ ệ ướ ố ượ ệ ầ ề ệ ư

ra các h ng d n và đ c t OOP. Các thành viên c a OMG ban đ u là 3Com Corporation; ướ ẫ ặ ả ủ ầ

American Airlines; Canon, Inc.; Data General; Hewlett-Packard; Philips Telecommunications

N.V.; Sun Microsystems; và Unisys Corporation. Các t p đoàn l n nh HP, IBM, Microsoft, ậ ớ ư

Oracle và Rational Software đã nh n th y l i ích c a UML và đã nh n l i tài tr cho các d án ậ ấ ợ ủ ậ ờ ợ ự

v UML c a OMG. Năm 1997, OMG ti p t c xem xét l i UML và đ n năm 2001 thì phiên ề ủ ế ụ ạ ế

b n UML 1.4 ra đ i. Hi n nay OMG đã phát hành t i phiên b n UML 2.0 và đang nghiên c u ả ờ ệ ớ ả ứ

phiên b n 2.1. ả

II.2. Khái ni m v UML ệ ề

UML – Unified Modeling Language là m t ngôn ng dùng các s đ và mô hình th ng ộ ữ ơ ồ ố

nh t đ mô hình các h th ng ph n m m. ấ ể ệ ố ầ ề

M c đích c a UML là: ụ ủ

• Tr thành ngôn ng mô hình mà t t c m i ng i làm mô hình có th s d ng ở ữ ấ ả ọ ườ ể ử ụ

• T p trung h ng t i gi i quy t các v n đ t n t i trong phát tri n ph n m m ậ ướ ớ ả ế ấ ề ồ ạ ể ầ ề

hi n nay. ệ

• Đ n gi n nh t có th trong khi v n mô hình đ c ph n l n các ng d ng. ơ ả ấ ể ẫ ượ ầ ớ ứ ụ

• Nâng cao tính tái s d ng các thành ph n c a m t h th ng ph n m m ử ụ ầ ủ ộ ệ ố ầ ề

• UML là m t ngôn ng di n t , UML không ph i là m t quy trình. ộ ữ ễ ả ả ộ

Thu t ng “Unified” đây có m t ý nghĩa quan tr ng, nó nói lên các nguyên t c c a ậ ữ ở ộ ọ ắ ủ

UML:

• Th ng nh t ph ng th c, ký hi u, thu t ng ố ấ ươ ứ ệ ậ ữ

• G n k t gi a các chu trình phát tri n ắ ế ữ ể

• Không ph thu c vào lĩnh v c ng d ng ụ ộ ự ứ ụ

• Không ph thu c vào ngôn ng l p trình và môi tr ng th c hi n ụ ộ ữ ậ ườ ự ệ

• Không ph thu c vào quy trình phát tri n ụ ộ ể

• G n k t ch t ch các khái ni m n i t i c a h th ng. ắ ế ặ ẽ ệ ộ ạ ủ ệ ố

II.3 Đ c tr ng c a UML ặ ư ủ

Hi n nay, UML là m t ngôn ng đã đ c OMG chu n hóa và đ c đ c t rõ ràng. T t ệ ộ ữ ượ ẩ ượ ặ ả ấ

c các mô hình, s đ c a UML đ u theo h ng đ i t ng. ả ơ ồ ủ ề ướ ố ượ

Các đ c tính c a UML bao g m: ặ ủ ồ

• Mô hình class (class diagrams) mô t c u trúc tĩnh c a h th ng và m i quan h ả ấ ủ ệ ố ố ệ

gi a các đ i t ng ữ ố ượ

• Mô hình t ng tác (interaction diagrams), mô hình tr ng thái (state diagrams), mô ươ ạ

hình ho t đ ng (activity diagrams) mô t các hành vi đ ng c a các đ i t ng ạ ộ ả ộ ủ ố ượ

trong h th ng cũng nh các thông đi p gi a chúng. ệ ố ư ệ ữ

• Mô hình Use-case và mô hình ho t đ ng mô t các yêu c u và các lu ng công ạ ộ ả ầ ồ

vi c trong h th ng. ệ ệ ố

• Các mô hình c u trúc h n h p (composite structure diagrams) mô t s h p tác ấ ỗ ợ ả ự ợ

cũng nh các đ c đi m v cài đ t. ư ặ ể ề ặ

15