Bai giang toi pham hoc

Taäp baøi giaûng Toäi phaïm hoïc

CHÖÔNG 1 KHAÙI NIEÄM TOÄI PHAÏM HOÏC VAØ VÒ TRÍ TOÄI PHAÏM HOÏC

TRONG HEÄ THOÁNG CAÙC KHOA HOÏC

I Khaùi nieäm toäi phaïm hoïc

1 Ñoái töôïng nghieân cöùu

1.1 Tình hình toäi phaïm ñöôïc toäi phaïm hoïc nghieân cöùu ôû goùc ñoä laø 1 hieän töôïng xaõ hoäi phaùp lyù, ñöôïc hình

thaønh töø 1 theå thoáng nhaát cuûa caùc toäi phaïm cuï theå ñaõ xaûy ra trong xaõ hoäi

Toäi phaïm hoïc nghieân cöùu tình hình toäi phaïm ñeå laøm saùng toû nhöõng ñaëc ñieåm thuoäc tính cuûa tình hình toäi

phaïm, nhöõng thoâng soá cô baûn cuûa tình hình toäi phaïm

Toäi phaïm hoïc nghieân cöùu tình hình toäi phaïm ôû 3 goùc ñoä khaùc nhau :

• Nghieân cöùu tình hình toäi phaïm noùi chung trong xaõ hoäi

• Nghieân cöùu tình hình toäi phaïm cuûa töøng nhoùm toäi ( nhoùm toäi ma tuùy, nhoùm toäi gaây thöông tích … )

• Nghieân cöùu caùc toäi phaïm cuï theå ( toäi cöôùp giaät taøi saûn, toäi tham oâ … )

Ngoøai ra toäi phaïm hoïc coøn nghieân cöùu tình hình toäi phaïm trong töøng lónh vöïc khaùc nhau cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi,

hay toäi phaïm gaén lieàn vôùi töøng giai ñoïan phaùt trieån cuûa xaõ hoäi

1.2 Nguyeân nhaân vaø ñieàu kieän cuûa tình hình toäi phaïm ñöôïc toäi phaïm hoïc nghieân cöùu laø nhöõng hieän töôïng

coù khaû naêng laøm phaùt sinh toàn taïi tình hình toäi phaïm trong xaõ hoäi  nhaèm xaây döïng ñöôïc caùc bieän phaùp

phoøng ngöøa hieäu quaû

Trong nhöõng nguyeân nhaân vaø ñieàu kieän laøm phaùt sinh tình hình toäi phaïm, toäi phaïm hoïc taäp trung vaøo 2 nhoùm

nhaân toá chính

• Nguyeân nhaân vaø ñieàu kieän mang tính xaõ hoäi ( tình hình thaát nghieäp, neàn kinh teá khoù khaên, taâm lyù vaên

hoùa … )

• Nguyeân nhaân vaø ñieàu kieän mang tính phaùp lyù hình söï ( vieäc vaän haønh cuûa heä thoáng phaùp luaät, cô cheá

aùp duïng, söûa ñoåi boä luaät hình söï …)

Phaïm vi vaø möùc ñoä nghieân cöùu nguyeân nhaân ñieàu kieän cuûa tình hình toäi phaïm cuõng ôû 3 goùc ñoä khaùc nhau

• Nghieân cöùu nguyeân nhaân ñieàu kieän cuûa tình hình toäi phaïm noùi chung trong xaõ hoäi

• Nghieân cöùu nguyeân nhaân ñieàu kieän cuûa tình hình toäi phaïm cuûa töøng nhoùm toäi

• Nghieân cöùu nguyeân nhaân ñieàu kieän cuûa caùc toäi phaïm cuï theå

1.3 Nhaân thaân ngöôøi phaïm toäi  nghieân cöùu nhöõng ñaëc ñieåm thuoäc veà nhaân thaân ngöôøi phaïm toäi coù vai

troø trong vieäc phaïm toäi ñeå lyù giaûi ñöôïc nguyeân nhaân phaïm toäi.

Nhaân thaân ngöôøi phaïm toäi ñöôïc toäi phaïm hoïc nghieân cöùu bao goàm nhöõng ñaëc ñieåm ñaëc tröng ñieån hình phaûn

aùnh baûn chaát xaõ hoäi cuûa ngöôøi phaïm toäi vaø nhöõng ñaëc ñieåm naøy coù vai troø quan troïng trong cô cheá cuûa haønh

vi phaïm toäi vaø goùp phaàn phaùt sinh 1 toäi phaïm cuï theå ( hoøan caûnh gia ñình, trình ñoä hoïc vaán, … )

Nhöõng ñaëc ñieåm nhaân thaân ngöôøi phaïm toäi ñöôïc toäi phaïm hoïc nghieân cöùu ôû caùc khía caïnh

• Sinh hoïc ( giôùi tính, khí chaát … )

• Taâm lyù ( YÙ thöùc, thoùi quen giaûi trí … )

bwl1349438548.doc 1/26

• Xaõ hoäi, ( ngheà nghieäp, nôi cö truù … )

• Phaùp lyù hình söï ( theå hieän tính nguy hieåm cho xaõ hoäi cuûa nhaân thaân ngöôøi phaïm toäi : phaïm toäi laàn ñaàu,

taùi phaïm, nhieàu laàn, chuyeân nghieäp … )

Toäi phaïm hoïc nghieân cöùu nhaân thaân ngöôøi phaïm toäi nhaèm laøm saùng toû moái quan heä vaø söï taùc ñoäng qua laïi

cuûa caùc ñaëc ñieåm sinh hoïc, xaõ hoäi trong nhaân thaân ngöôøi phaïm toäi. Töø ñoù xaùc ñònh vai troø cuûa töøng nhoùm ñaëc

ñieåm naøy trong cô cheá cuûa haønh vi phaïm toäi  nhaèm söû duïng bieän phaùp phoøng ngöøa toäi phaïm phuø hôïp

Vieäc nghieân cöùu nhaân thaân ngöôøi phaïm toäi cuõng ñöôïc tieán haønh ôû 3 caáp ñoä

• Nghieân cöùu nhaân thaân ngöôøi phaïm toäi noùi chung

• Nghieân cöùu nhaân thaân ngöôøi phaïm toäi theo töøng nhoùm toäi

• Nghieân cöùu nhaân thaân ngöôøi phaïm toäi cuï theå

1.4 Phoøng ngöøa toäi phaïm ñöôïc toäi phaïm hoïc nghieân cöùu bao goàm

• Caùc bieän phaùp phoøng ngöøa toäi phaïm

• Caùc nguyeân taéc tieán haønh hoïat ñoäng phoøng ngöøa

• Heä thoáng caùc chuû theå tham gia vaøo hoïat ñoäng phoøng ngöøa

• Vaán ñeà döï baùo toäi phaïm

• Vaán ñeà keá hoïach hoùa hoïat ñoäng phoøng ngöøa toäi phaïm trong xaõ hoäi

 nhaèm coù theå kieåm soùat ñöïôc tình hình toäi phaïm trong xaõ hoäi

Phoøng ngöøa toäi phaïm ñöôïc nghieân cöùu ôû 2 phöông dieän ñaëc thuø

• Phöông dieän xaõ hoäi

• Phöông dieän phaùp lyù hình söï

Cuõng ñöôïc tieán haønh ôû caùc caáp ñoä khaùc nhau nhö

• Phoøng ngöøa tình hình toäi phaïm chung ( ôû bình dieän xaõ hoäi nhö tuyeân truyeàn kieán thöùc phaùp luaät, naâng

löông toái thieåu … ôû bình dieän phaùp lyù nhö bieän phaùp cöôõng cheá …)

• Phoøng ngöøa ñoái vôùi caùc nhoùm toäi phaïm

• Phoøng ngöøa ñoái vôùi töøng toäi phaïm cuï theå

Ngoøai 4 ñoái töôïng cô baûn neâu treân, toäi phaïm hoïc coøn nghieân cöùu 1 soá vaán ñeà khaùc nhö laø lòch söû phaùt trieån toäi

phaïm hoïc, vaán ñeà naïn nhaân hoïc, vaán ñeà toäi phaïm hoïc nöôùc ngoøai, vaán ñeà hôïp taùc quoác teá trong phoøng choáng

toäi phaïm

 Toäi phaïm hoïc laø ngaønh khoa hoïc xaõ hoäi - phaùp lyù nghieân cöùu veà tình hình toäi phaïm nguyeân nhaân vaø ñieàu

kieän tình hình toäi phaïm, nhaân thaân ngöôøi phaïm toäi vaø caùc bieän phaùp phoøng ngöøa toäi phaïm trong xaõ hoäi

2 Phöông phaùp nghieân cöùu

• Phöông phaùp luaän : laø nhöõng khaùi nieäm, phaïm truø, nguyeân taéc, tö töôûng chæ ñaïo. Toäi phaïm hoïc söû duïng

Chuû nghóa duy vaät bieän chöùng

Chuû nghóa duy vaät lòch söû

• Phöông phaùp nghieân cöùu cuï theå : laø heä thoáng nhöõng phöông phaùp vaø bieän phaùp cuï theå ñöôïc soïan thaûo

treân cô sôû cuûa phöông phaùp luaän duøng ñeå thu nhaän xöû lyù phaân tích nhöõng thoâng tin veà caùc vaán ñeà

thuoäc ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa toäi phaïm hoïc

bwl1349438548.doc 2/26