Bài giảng môn kịch bản truyển thông

Bài giảng môn Kịch bản truyền thông – Ngành Truyền thông Đa phương tiện

Bộ môn Truyền thông Đa phương tiện – Đạ1i học Công nghệ thông tin và Truyền thông

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG

BỘ MÔN TRUYỀN THÔNG ĐA PHƢƠNG TIỆN

BÀI GIẢNG MÔN

KỊCH BẢN TRUYỀN THÔNG

(Dùng cho sinh viên ngành Truyền thông Đa phương tiện)

Lƣu hành nội bộ

Tập thể biên soạn:

1. ThS: Đỗ Thị Phƣợng

2. GV: Tạ Thị Thảo

Thái Nguyên 2014

Bài giảng môn Kịch bản truyền thông – Ngành Truyền thông Đa phương tiện

Bộ môn Truyền thông Đa phương tiện – Đạ2i học Công nghệ thông tin và Truyền thông

MỤC LỤC

Chương 1: Tổng quan về kịch bản và kịch bản truyền thông.............................................5

1.1. Kịch bản.................................................................................................................5

1.1.1. Khái niệm kịch bản.........................................................................................5

1.1.2. Chức năng của kịch bản..................................................................................5

1.2. Truyền thông .........................................................................................................5

1.2.1. Khái niệm truyền thông ..................................................................................5

1.2.2. Mô hình truyền thông ........................................................................................5

1.2.3. Phân loại truyền thông:...................................................................................7

1.2.4. Vai trò của truyền thông .................................................................................7

1.3. Các thuyết tiếp cận công chúng.............................................................................7

1.3.1. Lối tiếp cận “ sử dụng và hài lòng..................................................................8

1.3.2. Lối tiếp cận cấu trúc .......................................................................................8

1.3.3. Lối tiếp cận văn hóa...........................................................................................9

1.4. Tâm lý công chúng truyền thông..............................................................................9

1.4.1. Công chúng truyền thông ..................................................................................9

Chương II: Kịch bản phim điện ảnh, truyền hình .............................................................12

2.1. Những vấn đề chung về điện ảnh và truyền hình...................................................12

2.1.1. Khái niệm: .......................................................................................................12

2.1.2. Ưu điểm và nhược điểm ..................................................................................13

2.2. Lịch sử ra đời và phát triển của diện ảnh và truyền hình .......................................15

2.2.1. Điện ảnh thế giới .............................................................................................15

2.2.2. Điện ảnh Việt Nam..........................................................................................24

2.3. Kịch bản điện ảnh nguyên gốc và chuyển thể........................................................39

2.4. Bố cục kịch bản ngôn ngữ hình ảnh.......................................................................40

2.4.1 Cách viết trang..................................................................................................40

2.4.2. Tiêu đề cảnh (scene headings).........................................................................41

2.4.3. Chỉ đẫn cảnh (Scene directiom).......................................................................41

Bài giảng môn Kịch bản truyền thông – Ngành Truyền thông Đa phương tiện

Bộ môn Truyền thông Đa phương tiện – Đạ3i học Công nghệ thông tin và Truyền thông

2.4.4. Góc máy...........................................................................................................42

2.4.5. Sắp xếp các hình ảnh (Montages)....................................................................43

2.4.6. Chia đoạn (Paragraphing)................................................................................43

2.4.7. Vào cảnh (enterchan) và ra cảnh (exit)............................................................43

2.4.8. Tên nhân vật (Character cues).........................................................................44

2.4.9. Chỉ dẫn diễn viên.............................................................................................44

2.4.10. Thoại..............................................................................................................45

2.4.11. Âm thanh .......................................................................................................46

2.5. Các mô hình kịch bản kinh điển.............................................................................47

2.6.Cấu trúc ...................................................................................................................47

2.6.1. Cấu trúc tuyến tính 3 hồi .................................................................................47

2.6.2. Những biến thể của cấu trúc ............................................................................48

2.7. Phim chuyển thể, phim ngắn, soap, TV series, sitcom và cộng tác .......................51

2.7.1. Thể loại chuyển thể thành phim ......................................................................51

2.7.2. Thể loại phim ngắn..........................................................................................51

2.7.3. Thể loại Soap, series và sitcom .......................................................................52

2.8. Phát triển chuyện phim...........................................................................................53

2.8.1. Chuyển thể thành phim:...................................................................................53

2.8.2. Các yếu tố xây dựng chuyện phim ..................................................................53

2.8.3. Tuyến chính, tuyến phụ ...................................................................................58

2.9. Xây dựng nhân vật: ................................................................................................59

2.9.1. Vai trò của nhân vật.........................................................................................59

2.9.2. Cấu trúc nhân vật.............................................................................................60

2.9.3. Xây dựng tính cách đa chiều ...........................................................................62

2.10. Tạo cảnh ...............................................................................................................63

2.10.1. Khái niệm ......................................................................................................63

2.10.2. Đặc điểm tạo cảnh .........................................................................................64

2.10.3. Nguyên tắc tạo cảnh ......................................................................................64

Chương 3: Kịch bản phim hoạt hình.................................................................................71

Bài giảng môn Kịch bản truyền thông – Ngành Truyền thông Đa phương tiện

Bộ môn Truyền thông Đa phương tiện – Đạ4i học Công nghệ thông tin và Truyền thông

3.1. Tổng quan về phim hoạt hình.................................................................................71

3.1.1. Khái niệm phim hoạt hình: ..............................................................................71

3.3.2. Quá trình phát triển của phim hoạt hình.......................................................71

3.2. Xây dựng kịch bản phim hoạt hình ........................................................................75

3.2.1. Xây dựng ý tưởng .........................................................................................78

3.2.2. Story Boarting...............................................................................................78

3.2.3. Layouts .........................................................................................................78

3.2.4. Model Sheets ................................................................................................79

3.2.5 Animatics......................................................................................................79

4.1. Các thể loại game thường gặp................................................................................79

4.2. Xây dựng kịch bản game........................................................................................81

4.2.1. Phát triển Ý tưởng và cố định thời gian môi trường........................................81

4.2.2. Phát triển các loại phiêu lưu .........................................................................81

4.2.3. Phát triển Các loại Gặp Gỡ..............................................................................82

4.3.4. Phát triển thời gian.......................................................................................84

4.3.5. Phát triển các vấn đề: không mong muốn Hoạt động Người Chơi ..............84

4.3.6. Phác thảo Ý kiến của bạn..............................................................................85

4.3.7. Bổ xung và phác thảo ...................................................................................85

4.3.8. Bản đồ và Phụ lục.........................................................................................86

4.3.9. Cung cấp Nhân Vật.......................................................................................86

4.3.10. Biên tập và hiệu đính.................................................................................87

4.3.11. Chơi thử.....................................................................................................88

Bài giảng môn Kịch bản truyền thông – Ngành Truyền thông Đa phương tiện

Bộ môn Truyền thông Đa phương tiện – Đạ5i học Công nghệ thông tin và Truyền thông

Chƣơng 1: Tổng quan về kịch bản và kịch bản truyền thông

1.1. Kịch bản

1.1.1. Khái niệm kịch bản

Kịch bản là một vở kịch, một bộ phim, một chương trình được phác thảo, mô hình hoá,

trên văn bản với tư cách là một đề cương, hay chi tiết đến từng chi tiết nhỏ (tuỳ theo yêu

cầu của mỗi loại hình), là cơ sở chính cho “tập thể tác giả” làm nên, hoàn thiện tác phẩm

của mình.

1.1.2. Chức năng của kịch bản

- Kịch bản trước hết vạch ra “đề cương” tác phẩm,

- Kịch bản đóng vai trò như một yếu tố liên hệ giữa những cá nhân có liên quan đến

công việc, liên hệ giữa yếu tố kỹ- nghệ thuật, thống nhất nhất hành động, các phương

tiện biểu hiện ăn khớp bổ trợ cho nhau tạo nên một chỉnh thể, một tác phẩm hoàn hảo.

1.2. Truyền thông

1.2.1. Khái niệm truyền thông

Lịch sử loài người cho thấy, con người có thể sống được với nhau, giao tiếp và

tương tác lẫn nhau trước hết là nhờ vào hành vi truyền thông (thông qua ngôn ngữ hoặc

cử chỉ, điệu bộ, hành vi… để chuyển tải những thông điệp, biểu lộ thái độ cảm xúc). Qua

quá trình truyền thông liên tục, con người sẽ có sự gắn kết với nhau, đồng thời có những

thay đổi trong nhận thức và hành vi. Chính vì vậy, truyền thông được xem là cơ sở để

thiết lập các mối quan hệ giữa con người với con người, là nền tảng hình thành nên cộng

đồng, xã hội. Nói cách khác, truyền thông là 1 trong những hoạt động căn bản của bất cứ

1 tổ chức xã hội nào.

Khái niệm: Truyền thông là một quá trình truyền đạt, tiếp nhận và trao đổi thông tin nhằm

thiế lập các mối liên hệ giữa con người với con người hay nói cách khác Truyền thông

(communication) là quá trình truyền đạt, chia sẽ thông tin; là một kiểu tương tác xã hội

với sự tham gia của ít nhất 02 tác nhân.

1.2.2. Mô hình truyền thông

Khi đề cập đến truyền thông liên cá nhân ( interpersonal communication) thì

người ta thường nhắc tới công thức nổi tiếng của Lasswell: “ Ai nói?nói cái gì?cho

ai?bằng kênh nào? Và hiệu quả như thế nào?” (“Who says what in which channel to whom

with what effect?”

Bài giảng môn Kịch bản truyền thông – Ngành Truyền thông Đa phương tiện

Bộ môn Truyền thông Đa phương tiện – Đạ6i học Công nghệ thông tin và Truyền thông

Mô hình truyền thông theo

Lasswell như một công thức rút

gọn, nhưng vẫn liệt kê được

những lĩnh vực cần nghiên cứu

của truyền thông như : nghiên cứu

về nguồn tin hay người phát tin

(“ai nói”); phân tích về nội dung

thông tin (“nói cái gì”); nghiên

cứu các phương tiện thông tin

(“nói qua kênh nào”); nghiên cứu

công chúng độc giả hay khán giả

(“nói cho ai”); và khảo sát các tác

động truyền thông nơi công chúng

(“có hiệu quả gì”). Nhưng sau

này thì người ta nhận ra mô hình

này chỉ mang tính một chiều (

người phát tin – transmitter và

người nhận tin – receiver)

Giới hạn của công thức này là tính chất tuyến tính một chiều từ người phát tin đến

người nhận tin trong đó người nhận tin dễ được cảm nhận như là một đối tác thụ động.

Chính vì thế mà về sau này, các nhà nghiên cứu thường quan niệm quá trình truyền thông

liên cá nhân với một quy trình khép kín trong đó bao gồm bốn giai đoạn chính. Quan niệm

này được nhà ngôn ngữ học Roman Jakobson phác thảo một cách khá hoàn chỉnh và mô

hình này được Michel de Coster phác họa thành sơ đồ với trình tự bốn giai đoạn chính như

sau: phát tin, truyền tin, nhận tin và phản hồi. Mô hình này cho rằng: một thông điệp, sau

khi được phát ra, luôn gây ra một phản ứng nào đó về phía người nhận, và người nhận tin

sẽ cho một thông điệp phản hồi gởi về lại cho người phát tin , lúc đó người nhận tin cũng

trở lại thành một người phát tin.

Bài giảng môn Kịch bản truyền thông – Ngành Truyền thông Đa phương tiện

Bộ môn Truyền thông Đa phương tiện – Đạ7i học Công nghệ thông tin và Truyền thông

1.2.3. Phân loại truyền thông:

Thông thường người ta thường chia truyền thông thành 3 loại:

- Truyền thông liên cá nhân (giữa người này với người khác);

- Truyền thông tập thể (truyền thông trong nội bộ 1 tổ chức);

- Truyền thông đại chúng: là quá trình truyền đạt thông tin 1 cách rộng rãi đến mọi

nguời trong xã hội thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng

Hiện nay, các phương tiện truyền thông đại chúng như báo in, phát thanh, truyền hình,

internet quảng cáo, các loại băng, đĩa âm thanh, hình ảnh… đã trở thành nhu cầu “không

thể thiếu” trong đời sống của đại đa số người dân trên toàn cầu. Theo thống kê mới nhất

của Hiệp hội Xuất bản – Báo chí thế giới (WAN-IFRA), hơn 3 tỷ người, hoặc 72% số

người lớn biết chữ trên toàn thế giới đọc, theo dõi thường xuyên các phương tiện thông

tin đại chúng.

1.2.4. Vai trò của truyền thông

Là một loại hình có tầm ảnh hưởng lớn nhất từ khi loài người xuất hiện ( Thomas

L. Friedman, tác giả quyển sách “Thế Giới Phẳng” (2006) đã nhấn mạnh đặc biệt vai trò

của các phương tiện truyền thông như một trong những yếu tố căn bản nhất góp phần

làm cho thế giới trở nên “phẳng” thông qua các loại tín hiệu kỹ thuật số, các chương

trình Internet, điện thoại di động với nhiều chức năng mới, và nhiều hình thức lưu trữ,

chuyển tải thông tin khác)

Thu hẹp khoảng cách giữa con người với con người

1.3. Các thuyết tiếp cận công chúng

Bài giảng môn Kịch bản truyền thông – Ngành Truyền thông Đa phương tiện

Bộ môn Truyền thông Đa phương tiện – Đạ8i học Công nghệ thông tin và Truyền thông

1.3.1. Lối tiếp cận “ sử dụng và hài lòng

Thái độ Chấp nhận: máy truyền hình được xem là công cụ tiêu khiển và phương

tiện để hội nhập vào xã hội ( người già, người độc thân, lao động chân tay, trẻ me dưới

12 tuổi,…)

+ Thái độ Chống đối:có thái độ lo lắng về hậu quả của truyền hình mang lại ( giới trung

lưu, và các bậc phụ huynh).

+ Thái độ Thích ứng hay Dung hòa: không xem nhiều mà cũng không xem không ít,

truyền hình có thể đáp ứng nhiều mục địch khác nhau, từ thông tin đến giải trí, tuy nhiên

cần phải có sự chọn lọc nhất định ( lao động tau nghề, tiểu thương, kinh doanh nhỏ,..)

Một công trình khác cũng được công bố năm 1972 bởi J. Sousselier ( Pháp) về phân loại

công chúng đối với truyền hình:

+ Những người xa lánh (8%): chỉ coi ít chương trình (người dân Paris, thanh niên 15 –

24 tuổi,sinh viên,…)

+ Những người thụ động ( 29%): thích những chương trình “ bình dân” và không thích

coi những chương trình mang tính “ trí tuệ” (những người có học vấn tiểu học, công

nhân và nông dân)

+ Những người chọn lọc ( 30%): quan tâm đến những chương trình mang tính chất trí

thức ( học vấn trung học và đại học, cán bộ,..)

+ Những người hài lòng ( 33%): thích xem hầu như tất cả các chương trình, nhưng vẫn

thích những chương trình bình dân nhiều hơn là những chương trình trí tuệ ( cư dân các

thành phố nhỏ hoặc thị trấn ở nông thôn, nhân viên, người về hưu,…).

1.3.2. Lối tiếp cận cấu trúc

“Công chúng’ của các phương tiện truyền thông hoàn toàn không phải là một khối

người đồng nhất và giống nhau, trái lại họ bao gồm nhiều tần lớp xã hội, có những quyền

lợi, những suy nghĩ, những điều kiện và vị trí kinh tế – xã hội khác nhau. Do đó, chúng

ta không thể lý giải được ứng xử của người dân đối với truyền thông đại chúng nếu

không đặt ứng xử này trong bối cảnh môi trường các mối quan hệ xã hội, trong đó họ

đang sống và làm việc, và nói một cách tổng quát, trong bối cảnh của cơ cấu xã hội.

Những đặc điểm về nhân khẩu và dân cư như giới tính, tuổi tác, trình độ học vấn, địa bàn

cư trú ( nông thôn/đô thị) sẽ được chú ý phân tích khi khảo sát về các phương thức tiếp

cận và tiếp nhận các phương tiện truyền thông đại chúng.