Bài 10 tương tác gen

Bài 10: TƯƠNG TÁC GEN VÀ TÁC ĐỘNG ĐA HIỆU CỦA GEN

I. MỤC TIÊU:

-HS giải thích được cơ sở sinh hóa của hiện tượng tương tác bổ sung.

-Biết cách nhận biết kiểu gen thông qua sự biến đổi tỉ lệ phân li kiểu hình của Menđen trong

phép lai 2 tính.

-Giải thích được thế nào là tương tác cộng gộp và vai trò của gen cộ/gộp trong việc qui định

ttrạng số lượng

-Giải thích được 1 gen có thể qui định được nhiều tính trạng khác nhau thông qua ví dụ cụ thể

về gen qui định hồng cầu hình liềm ở người.

II. CHUẨN BỊ:

-Tranh phóng to H10.1 và H10.2 SGK.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:

1. Ổn định lớp.

2. Kiểm tra bài cũ:

-Nêu điều kiện cần để khi lai các cá thể khác nhau về 2 tính trạng ta thu được đời con phân li

KH 9:3:3:1.

-Hãy chọn phương án trả lời đúng: Qui luật phân li độc lập thực chất nói về:

A. Sự phân li độc lập của các tính trạng.

B. Sự phân li kiểu hình theo tỉ lệ 9:3:3:1.

C. Sự tổ hợp của các alen trong quá trình thụ tinh.

D. Sự phân li độc lập của các alen trong quá trình giảm phân.

3. Bài mới:

Nội dung Hoạt động của GV và HS

I. Tương tác gen: Là sự tác động qua lại giữa các gen

trong quá trình hình thành kiểu hình mà thực chất là sự

tương tác giữa các sản phẩm của chúng (protein, enzim)

để tạo kiểu hình.

1. Tương tác bổ sung: là nhiều gen khác nhau có thể

tương tác với nhau cùng qui định 1 tính trạng.

a. Thí nghiệm: Lai các cây thuộc 2 dòng thuần hoa trắng,

F1 toàn cây hoa đỏ. F1 tự thụ phấn được F2 có tỉ lệ kiểu

hình 9 đỏ: 7 trắng

b. Nhận xét: F2 có 16 kiểu tổ hợp chứng tỏ F1 có 4 loại

giao tử (4x4=16), F1 chứa 2 cặp gen dị hợp qui định 1

tính trạng --> có hiện tượng tương tác gen.

c. Giải thích:

-Sự có mặt của 2 alen trội (A-B-) nằm trên 2 NST khác

nhau qui định hoa đỏ.

-Khi chỉ có 1 trong 2 alen trội (hoặc không có alen trội

nào thì có hoa màu trắng)

P: AAbb (hoa trắng) x aaBB (hoa trắng)

G: Ab aB

F1 AaBb (toàn hoa đỏ)

Tự thụ phấn:

F2: 9 ( A-B-) --> hoa đỏ

3 ( A-bb) , 3 (aaB-), 1 aabb --> hoa trắng

2.Tương tác cộng gộp: khi các alen trội thuộc 2 hoặc

nhiều locut gen tương tác với nhau theo kiểu mỗi alen

(trội hoặc lặn) đều đóng góp 1 phần như nhau vào biểu

hiện kiểu hình.

ví dụ:

P: AABBCC ( da đen) x aabbcc (da trắng)

F1 AaBbCc (da nâu đen)

-GV: cho hs tìm hiểu thế nào là gen

alen và gen không alen.

-HS: 2 gen thuộc cùng 1 locut

nằm / 1 cặp NST tương đồng-->

gen alen (A& a)

-GV: sự tương tác giữa các alen

thuộc các gen khác nhau thực chất

là gì?

-HS: các gen trong tế bào không

tương tác trực tiếp với nhau, chỉ có

sản phẩm của chúng tác động qua

lại với nhau để tạo nên kiểu hình.

-GV: cho hs đọc TNoở mục I.1 và

hỏi: trong TNo F2 có tỉ lệ 9:7 nói lên

điều gì? (số kiểu tổ hợp, số cặp gen

qui định cặp tính trạng đang xét)

-HS: 16 tổ hợp-->phép lai 2 cặp tt

-GV: so sánh với F2 trong TNo về

qui luật phân li của Menđen?

-HS: giống số kiểu tổ hợp và tỉ lệ

kiểu gen, khác tỉ lệ phân li kiểu

hình ở F2.

-GV: giải thích sự hình thành tính

trạng màu hoa và cho hs viết sơ đồ

lai.

-HS: đọc mục I.2 SGK và quan sát

H 10.1

-GV: yêu cầu hs phân tích và đưa

ra nhận xét về vai trò của các gen

trội trong việc tổng hợp sắc tố