Ba i gia ng ae ng l a ng cha nha 160509

I. ÑÖÔNG LÖÔÏNG VAØ ÑÒNH LUAÄT ÑÖÔNG LÖÔÏNG

I.1 Ñònh nghóa ñöông löôïng

Ñònh luaät tyû leä boäi cuûa Dalton cho thaáy caùc nguyeân toá keát

hôïp vôùi nhau theo nhöõng tyû leä khoái löôïng nghieâm ngaët chöù khoâng

phaûi tuøy yù.

Dalton duøng khaùi nieäm ñöông löôïng (kyù hieäu Ñ) ñeå chæ soá

phaàn khoái löôïng cuûa moät nguyeân toá hay cuûa moät hôïp chaát keát

hôïp hay thay theá vöøa ñuû vôùi 1,008 phaàn khoái löôïng hydro hay 8

phaàn khoái löôïng Oxy.

Ñònh nghóa naøy cho bieát ñoái vôùi moät phaûn öùng oxy hoùa khöû

thì vieäc thay theá 1,008 phaàn khoái löôïng cuûa Hydro hay 8 phaàn khoái

löôïng cuûa Oxy töông öùng vôùi vieäc cho hoaëc nhaän 1 electron cuûa

moät nguyeân töû hay cuûa moät phaân töû. Töø ñaây suy ra raèng coâng

thöùc toång quaùt tính ñöông löôïng cuûa nguyeân toá trong phaûn öùng

oxy hoùa khöû laø:

Trong ñoù n laø soá electron maø moät nguyeân töû (hoaëc moät

phaân töû) cuûa nguyeân toá cho hoaëc nhaän trong phaûn öùng, A laø

khoái löôïng nguyeân töû vaø M laø khoái löôïng phaân töû

Ví duï 1: Tính ñöông löôïng cuûa Saét trong phaûn öùng döôùi ñaây:

Fe + HCl = FeCl2 + H2

Trong phaûn öùng naøy Fe –2e  Fe2+ , neân n = 2 .

ÑFe = AFe/n = 56/2 = 28 ñ.v.c

Ví duï 2: Tính ñöông löôïng cuûa Clo trong phaûn öùng döôùi ñaây:

Cl2 + 2KBr = 2KCl + Br2

Trong phaûn öùng naøy moät phaân töû Clo nhaän hai electron ñeå taïo

thaønh 2 ion Cl-

, neân n = 2

ÑCl = M/n = 71/2 = 35,5 ñ.v.c

Coâng thöùc (1 .1) cuõng duøng ñeå tính ñöông löôïng cuûa nguyeân

toá trong hôïp chaát ñôn giaûn. Trong tröôøng hôïp naøy n laø soá electron

tham gia lieân keát trong hôïp chaát ñôn giaûn neân cuõng baèng soá oxy

hoùa cuûa noù. A laø khoái löôïng nguyeân töû cuûa nguyeân toá ñoù.

Ví duï : Nitô coù 5 oxyt N2O , NO, N2O3, NO2 N2O5 coù caùc soá oxyhoùa

töông öùng +1; +2; +3 +4 vaø +5 vaø Oxy trong caùc hôïp chaát treân coù

soá oxyhoùa baèng –2. Aùp duïng coâng thöùc (1.1) chuùng ta tìm thaáy

ñöông löôïng cuûa Oxy trong 5 hôïp chaát laø 8 vaø ñöông löôïng cuûa Nitô

töông öùng laø 14 ; 7; 4,67 ; 3,5 vaø 2,8.

 Ñöông löôïng cuûa moät hôïp chaát trong phaûn öùng oxy hoùa khöû

ñöôïc tính baèng coâng thöùc (1.2), trong ñoù n laø soá electron maø

1