Anna Carenina

ANNA CARENINA (phÇn 1) 1

http://ebooks.vdcmedia.com

Anna Carenina

LEV. Tolxtoi

Anna Carenina

tiÓu thuyÕt, tËp I

nhÞ ca - D−¬ng t−êng dÞch

nhµ xuÊt b¶n v¨n hãa th«ng tin

Trung t©m v¨n hãa ng«n ng÷ ®«ng t©y

LEV. Tolxtoi 2

http://ebooks.vdcmedia.com

Lêi giíi thiÖu

Lev Tolxtoi (1828 - 1910) lµ mét trong nh÷ng nhµ v¨n cæ ®iÓn lín

nhÊt n−íc Nga, ®∙ viÕt nhiÒu t¸c phÈm næi tiÕng: TruyÖn kÓ vÒ

Xevaxtopol, Luyxerno, ChiÕn tranh vµ Hßa b×nh, Anna Carenina, C¸i

chÕt cña Ivan Illitr, Phôc sinh, v.v...(1)

Lenin ®∙ gäi Tolxtoi lµ "tÊm g−¬ng soi cña c¸ch m¹ng Nga". Trong

Anna Carenina, chóng ta sÏ thÊy l¹i bøc tranh x∙ héi ch©n thùc vµ

sinh ®éng cña c¶ mét giai ®o¹n lÞch sö n−íc Nga vµo gi÷a thÕ kû XIX,

sau gi¶i phãng n«ng n«. Ngßi bót nghÖ thuËt ®iªu luyÖn, nghiªm kh¾c

v¹ch trÇn bé mÆt xÊu xa cña chÕ ®é phong kiÕn chuyªn chÕ sa hoµng

Nga; nh÷ng t− t−ëng, nguyÖn väng, −u ®iÓm, nh−îc ®iÓm cña n«ng

d©n cïng phong trµo c¸ch m¹ng cña hä ®∙ gi¸n tiÕp vang déi vµo

cuèn tiÓu thuyÕt. ChÝnh chñ nghÜa hiÖn thùc phª ph¸n cña Tolxtoi,

c©y bót biÕt g¾n liÒn nghÖ thuËt víi thêi ®¹i ®Ó ph¶n ¸nh ®Êu tranh

x∙ héi, ®∙ khiÕn Lenin viÕt nhiÒu bµi phª b×nh næi tiÕng vÒ Tolxtoi,

®Æt nÒn mãng cho khoa phª b×nh v¨n häc M¸c - Lenin.

*

* *

Bèn n¨m sau khi viÕt xong ChiÕn tranh vµ Hßa b×nh, ngµy 19-3-

1873, L. Tolxtoi l¹i h¹ bót viÕt dßng ®Çu tiªn cña cuèn tiÓu thuyÕt dµi

Anna Carenina.

Còng nh− nhiÒu nhµ v¨n håi ®ã, Tolxtoi chÞu ¶nh h−ëng cña

Puskin. ¤ng nãi: "T«i häc tËp ®−îc nhiÒu ë Puskin, «ng lµ ng−êi cha

cña t«i, ta nªn häc tËp «ng". §©y kh«ng ph¶i lµ ¶nh h−ëng bÒ ngoµi vÒ



(1) VÒ tiÓu sö cña t¸c gi¶, xin xem lêi giíi thiÖu cuèn ChiÕn tranh vµ Hßa b×nh. Nhµ xuÊt b¶n V¨n ho¸,

Hµ Néi, 1961.

ANNA CARENINA (phÇn 1) 3

http://ebooks.vdcmedia.com

c¸ch viÕt, giäng v¨n; còng kh«ng ph¶i lµ vay m−în, b¾t ch−íc cèt

truyÖn nµy nä. Nh÷ng t¸c phÈm Puskin ®∙ kh¬i dËy tÊt c¶ søc lùc

s¸ng t¸c s½n cã cña Tolxtoi, th«i thóc «ng lµm viÖc vµ gîi nhiÒu ý

s¸ng t¸c tèt, míi.

Nh©n ®äc truyÖn viÕt dë dang cña Puskin: Nh÷ng ng−êi kh¸ch häp

mÆt trong biÖt thù, Tolxtoi n¶y ra ý ®Þnh viÕt Anna Carenina. Vµ «ng

dùa vµo con g¸i Puskin lµ Mari Alecxandrovna Gactun lµm nguyªn

mÉu, ®Ó t¶ vÎ mÆt, d¸ng ng−êi nh©n vËt Anna. B¾t tay vµo lµm, nhµ

v¨n thùc ra chØ ®Þnh phãng bót viÕt, ch−a thÊy hÕt tÇm to lín cña

cuèn truyÖn, dÇn dÇn sau nµy trong qu¸ tr×nh viÕt, nã míi ®ßi hái

nhiÒu t©m søc. ¤ng còng ngõng bót nhiÒu lÇn v× bËn gióp vËn ®éng

cøu tÕ n¹n d©n h¹n h¸n, hoÆc bËn viÕt cuèn Bµn vÒ gi¸o dôc quèc gia

®Ó tranh c∙i vÒ ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc víi c¸c nhµ gi¸o ë Moxcva; «ng

l¹i nhiÒu lÇn ch¸n n¶n, muèn bá dë cuèn truyÖn, v× thÊy m×nh viÕt

kh«ng hay.

§©y lµ qu∙ng ®êi sèng ªm Êm trong gia ®×nh, víi t×nh h×nh t−

t−ëng æn ®Þnh vµ c«ng viÖc s¸ng t¸c phong phó nhÊt cña nhµ v¨n

trong m«i tr−êng quý téc t¹i tr¹i Êp ë I¸txnaia Poliana. Håi trÎ, «ng

tßng qu©n t¹i Capcad¬ vµ dù cuéc chiÕn tranh Nga - Thæ ë Cr−m. Nhê

®ã, «ng nh×n thÊu bé mÆt tr¸i cña chiÕn tranh ®Õ quèc tranh giµnh

thÞ tr−êng vµ ®ång thêi còng thÊy râ tinh thÇn dòng c¶m, lßng yªu

n−íc thËt sù cña binh lÝnh vµ thuû thñ b×nh th−êng. Lßng c¶m phôc

sù vÜ ®¹i cña d©n téc Nga vµ c¨m ghÐt chÕ ®é n«ng n« khiÕn «ng tõ ®ã

b¾t ®Çu chó ý tíi vÊn ®Ò d©n cµy. ¤ng ®i du lÞch nhiÒu n−íc ch©u ¢u

nh− §øc, Ph¸p, Thôy SÜ, ý, BØ, Anh, vµ nhËn ra nhiÒu thèi n¸t cña

chÕ ®é t− b¶n. NÕu Tolxtoi cßn t×m thÊy trong c¸c t¸c phÈm cña

Voltaire, Diderot, Jean Jacques Rousseau, chót tÝnh chÊt tiÕn bé nµo

®ã trong thêi kú ®Çu chñ nghÜa t− b¶n thay thÕ chÕ ®é phong kiÕn

mät ruçng cña thÕ kû XVII vµ XVIII ë Ph¸p, th× qua thùc tÕ x∙ héi

c¸c n−íc T©y ¢u nöa sau thÕ kû XIX, «ng ®∙ tËn m¾t chøng kiÕn

nh÷ng hiÖn t−îng thôt lïi, ph¶n ®éng, b¾t ®Çu lé râ kh«ng sao che

giÊu cña chñ nghÜa t− b¶n trªn toµn thÕ giíi. Trë vÒ n−íc, Tolxtoi lÇn

n÷a hiÓu thªm bé mÆt xÊu xa cña thùc tÕ x∙ héi Nga håi ®ã. ¤ng b¾t

LEV. Tolxtoi 4

http://ebooks.vdcmedia.com

®Çu nghiªn cøu c¸ch d¹y häc cho b×nh d©n, viÕt s¸ch gi¸o khoa, vµ

trong mét n¨m 1862, ®∙ më tíi 21 tr−êng häc cho ng−êi lín vµ trÎ em.

Tr−íc ®ã, khi cßn ë Peterburg. Tolxtoi cã quen nhãm v¨n sÜ tiÕn bé

trong t¹p chÝ Ng−êi ®−¬ng thêi nh− Trern−sevxki, Turghenev,

Gontrarov, Necraxov, Oxtrovxki, vµ còng cã quen c¶ nh÷ng nhµ nghÖ

thuËt vÞ nghÖ thuËt nh− Drudinin, Botkin vµ Amencov. Nh−ng víi c¶

hai nhãm chèng chäi nhau ®ã, Tolxtoi ®Òu kh«ng cïng chung quan

®iÓm vµ vÉn gi÷ ý kiÕn riªng vÒ ®êi sèng vµ nghÖ thuËt.

TÊt c¶ c¸c sù viÖc nhµ v¨n theo dâi vµ tr¶i qua trong x∙ héi th−îng

l−u ë Moxcva vµ Peterburg khi cßn lµ chµng thanh niªn −a ch¬i bêi

phãng ®∙ng, mäi hiÓu biÕt vµ suy nghÜ vÒ n«ng d©n Nga khi trë vÒ

tr«ng nom tr¹i Êp, mäi t×m tßi vµ mong muèn vÒ mét chÕ ®é x∙ héi

thÝch hîp víi c¸c quan ®iÓm chÝnh trÞ, t− t−ëng, ®¹o ®øc riªng, tù rót

ra khi nghiªn cøu triÕt häc, khoa häc, v¨n häc vµ tiÕp xóc víi c¸c trµo

l−u t− t−ëng håi ®ã ë trong vµ ngoµi n−íc, mäi kinh nghiÖm giµ giÆn

gom gãp sau hµng chôc n¨m s¸ng t¹o nghÖ thuËt, tÊt c¶ vèn liÕng d−

dËt vµ nhiÒu mÆt ®ã ®ñ gióp Tolxtoi viÕt xong cuèn tiÓu thuyÕt lín

Anna Carenina nµy.

Th«ng qua cuéc ngo¹i t×nh Ðo le, chÊm døt b»ng c¸i chÕt téi lçi vµ

bi th¶m cña Anna Carenina, cuéc sèng gia ®×nh lôc ®ôc cña Oblonxki,

mèi t×nh tr¾c trë nh−ng h¹nh phóc cña Levin, cïng ®êi sèng t×nh c¶m

phøc t¹p cña nhiÒu nh©n vËt kh¸c, nh− Betxi Tverxcaia, Lidia

Ivanovna, Lida Mercalova, Xapho Stond, nhµ v¨n ®∙ ®Æt ra vÊn ®Ò

t×nh yªu vµ h«n nh©n nh− mét sù viÖc c¸ nh©n vµ x∙ héi. Nh÷ng viÖc

vµ ng−êi ®−îc t¶ tØ mØ, thùc vµ ®éng, tr×nh bµy cho ta thÊy c¸c quan

niÖm kh¸c nhau vÒ t×nh yªu, h«n nh©n, dÉn ®Õn c¸c viÖc lµm vµ kÕt

qu¶ kh¸c nhau nh− thÕ nµo, c¸c nguån gèc x∙ héi s©u xa nµo quyÕt

®Þnh tÝnh chÊt tèt, xÊu cña mèi t×nh trai g¸i trong chÕ ®é phong kiÕn

vµ t− b¶n, cuèi cïng thùc chÊt cña h¹nh phóc cïng ®¹o ®øc yªu

®−¬ng theo nhµ v¨n hiÓu lµ ë ®©u? Nh©n dÞp nµy, Tolxtoi ph¬i trÇn

nhiÒu mÆt xÊu xa cña ®êi sèng quý ph¸i, tõ lèi sèng xa hoa, l−êi

biÕng, vî chång lõa dèi nhau, b¹n bÌ ghen ghÐt, x¶o tr¸, ®Õn thãi

ANNA CARENINA (phÇn 1) 5

http://ebooks.vdcmedia.com

quen sÜ diÖn h∙o, gi¶ nh©n gi¶ nghÜa, tranh giµnh ®Þa vÞ, bon chen

luån cói, nhu nh−îc, ph¸ s¶n cña tÇng líp quý téc.

Bªn c¹nh chñ ®Ò trªn, nhµ v¨n cßn ®−a ra nhiÒu vÊn ®Ò x∙ héi

kh¸c, cã tÇm quan träng lín h¬n nhiÒu, chñ yÕu b»ng c¸ch th«ng qua

nh©n vËt Levin: §ã lµ c¸c vÊn ®Ò lý t−ëng x∙ héi, c¸c ý kiÕn vÒ d©n

téc, vÒ n«ng d©n, vÒ tæ chøc x∙ héi, c¬ cÊu kinh tÕ, gi¸o dôc, chÝnh trÞ,

vÒ mäi sù thay ®æi ¶nh h−ëng quyÕt ®Þnh ®Õn ®êi sèng nh©n d©n, vÒ

triÕt häc, nghÖ thuËt vµ c¶ vÒ hßa b×nh, chiÕn tranh... Tãm l¹i, tÊt c¶

nh÷ng vÊn ®Ò thêi sù nãng báng mµ bÊt cø ng−êi Nga nµo thêi ®ã, Ýt

nhiÒu biÕt suy nghÜ vÒ vËn mÖnh n−íc nhµ, ®Òu ph¶i lo l¾ng tíi.

NhiÒu vÊn ®Ò cÊp thiÕt nªu lªn ®ã ch−a ®−îc gi¶i quyÕt vµ kÕt luËn,

hoÆc ®−îc gi¶i quyÕt vµ kÕt luËn theo lËp tr−êng riªng kh«ng Ýt sai

tr¸i cña nhµ v¨n, nh−ng mäi vÊn ®Ò ®−îc ®Æt ra ®∙ lµ mét ph¸t hiÖn

cã gi¸ trÞ lín lao, ph¶n ¸nh ®óng ®¾n c¸c m©u thuÉn x∙ héi chÝnh

trong giai ®o¹n khñng ho¶ng trÇm träng cña n−íc Nga gia tr−ëng cò

b¾t ®Çu tan r∙ mau chãng tr−íc sù x©m nhËp, chÌn Ðp cña chñ nghÜa

t− b¶n. NhiÒu lý lÏ chÝnh cña "häc thuyÕt Tolxtoi" vÒ vÇn ®Ò chÕ ®é t−

h÷u, ®¹o ®øc t− s¶n, lîi nhuËn, chÝnh quyÒn chuyªn chÕ vµ qu©n

phiÖt, nghÖ thuËt vµ t«n gi¸o, mµ sau nµy t¸c gi¶ sÏ tr×nh bµy trong

c¸c cuèn s¸ch lý luËn, nh− NghÖ thuËt lµ g×?, S¸m hèi, T«n gi¸o cña

t«i, Lµm g×... ®∙ b¾t ®Çu ®−îc trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp v¹ch ra trong

cuèn tiÓu thuyÕt nµy.

V.I. Lenin nhËn xÐt vÒ Tolxtoi nh− sau: "Mét mÆt th× chØ trÝch

th¼ng tay chÕ ®é bãc lét cña t− b¶n, tè c¸o nh÷ng hµnh vi b¹o ng−îc

cña chÝnh phñ, tè c¸o c¸c trß hÒ cña c«ng lý vµ cña hµnh chÝnh nhµ

n−íc, v¹ch trÇn hÕt tÝnh chÊt s©u s¾c cña c¸c m©u thuÉn gi÷a t×nh

tr¹ng cña c¶i ngµy cµng t¨ng thªm, v¨n minh ®¹t nhiÒu thµnh qu¶ vµ

t×nh tr¹ng cïng khæ, man rî vµ ®au th−¬ng cña quÇn chóng c«ng

nh©n còng ngµy cµng t¨ng thªm; mÆt kh¸c l¹i lµ ng−êi hiÒn tõ ®øng

ra khuyªn r¨n "kh«ng nªn dïng b¹o lùc chèng l¹i ®iÒu ¸c"... Tolxtoi vÜ

®¹i lµ ë chç «ng ®∙ nãi lªn ®−îc nh÷ng t− t−ëng vµ nh÷ng t©m tr¹ng

LEV. Tolxtoi 6

http://ebooks.vdcmedia.com

®∙ ®−îc h×nh thµnh trong hµng triÖu n«ng d©n Nga khi b¾t ®Çu cuéc

c¸ch m¹ng t− s¶n Nga"(1).

Nh÷ng suy nghÜ cña nhµ v¨n vÒ ®êi sèng hµng ngµy, còng nh−

nh÷ng t×m tßi ®Ó tr¶ lêi c¸c vÊn ®Ò x∙ héi lín cña thêi ®¹i ®Æt ra, ®−îc

thÓ hiÖn b»ng nghÖ thuËt viÕt truyÖn cao tay. Víi søc lµm viÖc trung

b×nh m−êi hai, m−êi ba giê mét ngµy, tõ ý ®Þnh ®Çu tiªn chØ lµ t¶

"mét ng−êi vî phô b¹c", qua nhiÒu lÇn bá dë, söa ch÷a, thay ®æi hoµn

toµn so víi b¶n th¶o thø nhÊt, tiÓu thuyÕt Anna Carenina viÕt xong

vµo th¸ng 7 n¨m 1877. Cuèn truyÖn v−ît ra ngoµi khu«n khæ mét tÊn

th¶m kÞch ngo¹i t×nh vµ trë thµnh tÊm g−¬ng ph¶n chiÕu mét giai

®o¹n lÞch sö Nga, sau c¶i c¸ch n«ng n«, vµo gi÷a nh÷ng n¨m 70 cña

thÕ kû XIX, víi mäi m©u thuÉn x∙ héi nãng báng vµ phøc t¹p nhÊt.

*

* *

Trªn trang më ®Çu cuèn truyÖn, cã ghi mét ®Ò tõ: "ViÖc b¸o o¸n

thuéc vÒ ta, chÝnh ta l¹i ra ©n ®Òn bï l¹i", víi ngô ý: chóng ta kh«ng

cã quyÒn ph¸n xÐt ng−êi ®êi, quyÒn ®ã thuéc vÒ Chóa. C©u nµy gãi

ghÐm ý nghÜa khe kh¾t vÒ luËt ph¸p v« t×nh cña Chóa Trêi, nh−ng

mÆt kh¸c tá râ tÊt c¶ lßng nh©n ®¹o, réng l−îng cña nhµ v¨n víi nh©n

vËt chÝnh. ¤ng muèn che chë Anna tr−íc d− luËn bÊt c«ng cña mét x∙

héi −a sèng gi¶ dèi, quen chµ ®¹p con ng−êi; «ng kh«ng cho nã ®−îc

quyÒn xÐt xö, v× chÝnh nã lµ nguån gèc g©y ra téi lçi. Vµ nÕu Anna lµ

téi nh©n xóc ph¹m vµo ®¹o ®øc, trËt tù phong kiÕn th× ®ång thêi còng

lµ n¹n nh©n cña lèi sèng gi¶ nh©n gi¶ nghÜa. Nãi vËy, kh«ng ph¶i

Anna hoµn toµn kh«ng cã tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc m×nh lµm. Trong c¸i

chÕt oan khiªn cña nµng ®∙ mang ý nghÜa tÝnh hËu qu¶ kh«ng tr¸nh

khái cña viÖc lµm téi lçi, vÒ sù tù trõng ph¹t.

Sau nh©n vËt Tachiana cña Puskin, Anna lµ mét h×nh ¶nh phô n÷

míi, tiÕn bé trong v¨n häc cæ ®iÓn Nga, ®∙ g¾ng gi¶i phãng c¸ tÝnh

con ng−êi, vïng vÉy tho¸t khái ¸p bøc vµ nhôc nh∙ cña phong kiÕn



(1) V.I Lenin: Bµn vÒ v¨n häc nghÖ thuËt, Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, 1960, tr.124.

ANNA CARENINA (phÇn 1) 7

http://ebooks.vdcmedia.com

quý téc. Cïng víi Trern−sevxki, Turghenev, Necraxov, t¸c gi¶ Anna

Carenina gãp phÇn vµo viÖc gi¶i phãng phô n÷, nh÷ng ng−êi bÞ ¸p

bøc tµn nhÉn nhÊt. MÆc dÇu chñ nghÜa x∙ héi cña Trern−sevxki lµ

kh«ng t−ëng, «ng vÉn cho viÖc gi¶i phãng phô n÷ kh«ng ph¶i chØ ë

mÆt t×nh yªu, mµ cßn ë trªn nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c: ®µn bµ ph¶i ngang

hµng víi ®µn «ng vÒ mäi c«ng viÖc x∙ héi, cã quyÒn lao ®éng h÷u Ých,

h−ëng thô vËt chÊt vµ chØ cã ®éc lËp vÒ kinh tÕ nh− vËy míi cã tù do

vÒ tinh thÇn. TÇm t− t−ëng, Tolxtoi vÒ vÊn ®Ò nµy cã phÇn hÑp h¬n so

víi nhµ c¸ch m¹ng d©n chñ. ¤ng chØ ®¸nh gi¸ cao vai trß ng−êi ®µn

bµ trong gia ®×nh. Th¸i ®é ®ã ®−îc thÓ hiÖn ë nh©n vËt Natasa trong

ChiÕn tranh vµ Hßa b×nh, nay l¹i thÓ hiÖn trong Anna Carenina, víi

c¸c nh©n vËt Doli, Kitti. Cßn víi Anna, ý ®Þnh ®Çu tiªn cña nhµ v¨n

lµ ph¶i phª ph¸n nghiªm kh¾c ng−êi ®µn bµ béi b¹c ®∙ ph¸ ho¹i nÒn

mãng gia ®×nh. Nh−ng v× ®ßi hái hiÖn thùc vµ chèng l¹i trËt tù phong

kiÕn, nhµ v¨n th¼ng th¾n ®∙ buéc ph¶i thay ®æi th¸i ®é víi nh©n vËt

chÝnh trong qu¸ tr×nh s¸ng t¸c: cuèi cïng «ng ®∙ bµo ch÷a cho Anna,

n¹n nh©n cña sù ®Ì nÐn, trãi buéc l¹c hËu.

Anna, ng−êi sø gi¶ h¹nh phóc ®i dµn hßa cho gia ®×nh xÝch mÝch

cña Doli, nh−ng trí trªu thay, ë ®ã nµng gÆp Vronxki vµ còng tõ ®ã

b¾t ®Çu sù tan vì cña chÝnh gia ®×nh nµng. Anna lÊy Carenin kh«ng

ph¶i v× t×nh yªu, mµ chØ do sù s¾p ®Æt cña bµ c« ®∙ t×m ®−îc cho m×nh

mét «ng ch¸u rÓ m«n ®¨ng hé ®èi, ®ñ tiÒn tµi danh väng. Carenin yªu

chiÒu vî theo thãi quen vî chång, nh−ng t©m hån c¨n cçi, t×nh c¶m

kh« khan, lèi sèng tÎ nh¹t khu«n s¸o, tÝnh nÕt gi¶ dèi, −a sÜ diÖn,

h¸m h− danh, céng víi ®Çu ãc th«ng minh l¹nh lÏo ®−îm mµu s¾c

giÔu cît ®¸ng ghÐt cña «ng (nhÊt lµ víi ®µn bµ mµ ch−a bao giê «ng

thùc t©m coi träng), tÊt c¶ t¹o cho Anna cuéc sèng gia ®×nh yªn æn

nh−ng buån tÎ, sang träng nh−ng u uÊt. Nµng cè tù lõa dèi ®Ó sèng

c¹nh ng−êi chång nh¹t nhÏo ngãt chôc n¨m trêi, víi bÒ ngoµi nh− mäi

sù trªn ®êi ®Òu tèt ®Ñp! Thùc ra, Carenin kh«ng hÒ ®em h¹nh phóc

®Õn cho ng−êi vî xinh ®Ñp, hån hËu, thËm chÝ cßn chµ ®¹p lªn søc

sèng tù nhiªn ë nµng. Vµ ®∙ ®Õn lóc tÝnh c¸ch ch©n thùc, sù cuång

nhiÖt, khao kh¸t ®−îc yªu, ®−îc sèng tù do cña Anna kh«ng thÓ k×m

h∙m n÷a vµ chØ cÇn tho¸ng gÆp Vronxki, mét ng−êi tr¸i ng−îc h¼n

LEV. Tolxtoi 8

http://ebooks.vdcmedia.com

víi chång, lµ nµng lËp tøc lao ®Çu vµo t×nh yªu, nh− thiªu th©n mª

¸nh löa, kh«ng tÝnh to¸n, mÆc kÖ c¶ lÔ gi¸o vµ d− luËn x∙ héi th−îng

l−u. C¸i h¹nh phóc hîp ph¸p ®óng víi gi¸o lý nÒn ®¹o ®øc chÝnh

thèng, ®¸ng ghen tÞ tr−íc con m¾t b¹n ®ång liªu, mµ Karenin t−ëng

rÊt v÷ng ch¾c, phót chèc hãa ®å m∙ sôp ®æ tan tµnh, v× kh«ng ®−îc

x©y dùng b»ng nguyªn liÖu t×nh c¶m thùc sù, Anna yªu say ®¾m,

c«ng khai, nh− ®Ó tr¶ thï chång, ®Òn bï l¹i tÊt c¶ ®Ì nÐn t×nh c¶m,

yªu th−¬ng gi¶ dèi mµ nµng ph¶i chÞu ®ùng trong cuéc h«n nh©n bÕ

t¾c. TÊn bi kÞch còng b¾t ®Çu tõ ®Êy: nµng muèn tù do vµ th¼ng th¾n

yªu, nh−ng vÊp ph¶i trë ng¹i lín lµ Carenin vµ x∙ héi th−îng l−u;

nµng rÊt ghÐt gi¶ dèi nh−ng råi buéc ph¶i giam m×nh vµo vßng dèi

tr¸.

Anna lµ ng−êi vî xÊu sè, nh−ng l¹i lµ ng−êi mÑ rÊt yªu con. ChÝnh

m©u thuÉn nµy lµm nµng chÞu nhiÒu cay ®¾ng, ®au khæ khi h−ëng

h¹nh phóc t×nh yªu míi. Nµng ®µnh xa l×a ®øa con trai røt ruét ®Ó ®i

víi Vronxki vµ biÕt ngay ng−êi yªu còng kh«ng sao hiÓu hÕt nçi lßng

ng−êi mÑ xãt xa. M¸nh khoÐ cña Carenin vµ luËt lÖ x∙ héi chia rÏ mÑ

con nµng, dån nµng vµo b−íc ®−êng cïng hoÆc ph¶i hy sinh quyÒn

sèng yªu th−¬ng thùc sù, hoÆc ph¶i c¾t ®øt t×nh mÑ con. LÇn gÆp gì

con trai khi ë n−íc ngoµi vÒ, võa vui s−íng võa ®au ®ín tuyÖt väng,

tá râ thªm bé mÆt tinh thÇn ®»m th¾m cña nµng vµ t×nh c¶nh ®¸ng

th−¬ng cña ®øa trÎ thiÕu t×nh mÑ. Nh÷ng giê phót yªu ®−¬ng vui

s−íng nhÊt còng chØ lµ vui g−îng bÒ ngoµi, kh«ng hÒ trän vÑn, v× lßng

nµng lu«n gi»ng xÐ gi÷a hai ng−êi: gi÷a con trai Xerioja vµ ng−êi t×nh

Vronxki, nµng chØ cã quyÒn chän lÊy mét.

Thùc ra, nÕu Anna muèn, nµng vÉn cã thÓ thu xÕp æn tho¶. ChÝnh

«ng chång ch¼ng ®∙ ®−a ra tr−íc mét c¸ch dµn xÕp rÊt hîp víi ®¹o

®øc vµ thãi quen cña x∙ héi th−îng l−u ®Êy −? ¤ng s½n sµng lµm ng¬

(nÕu ch−a ph¶i hoµn toµn thõa nhËn) tr−íc sù ngo¹i t×nh, víi ®iÒu

kiÖn dÔ dµng chØ cÇn vî gi÷ cho kÝn ®¸o vµ ®õng ®ßi ly dÞ, miÔn sao bÒ

ngoµi g×n gi÷ ®−îc danh gi¸ «ng, g×n gi÷ ®−îc nÕp nhµ vµ tôc lÖ nhµ

vua cïng ®¹o Chóa! §ã ch¼ng ph¶i sù viÖc th−êng thÊy trong c¶nh

gia ®×nh r¾c rèi cña bao tæ Êm quý téc ®ã −? Nh÷ng Betxi Tverxcaia,

Xapho Stond, Lida Mercalova kh«ng hÒ ¸y n¸y, buån rÇu trong nÕp

ANNA CARENINA (phÇn 1) 9

http://ebooks.vdcmedia.com

sèng quen dèi tr¸, cø ®µng hoµng ®i l¹i víi t×nh nh©n ë ngay gi÷a nhµ

chång, lÊy ®ã lµm thó vui ch¬i lÊp lç trèng cho cuéc sèng rçng tuÕch,

bª tha, tiªu biÓu cña giíi quý ph¸i ®ã sao. Nh−ng víi tÝnh t×nh trung

hËu, nång nhiÖt, th¼ng th¾n, Anna ®∙ cao th−îng h¬n hä. Nµng c−¬ng

quyÕt g¹t bá ý ®Þnh bØ æi vµ hÌn nh¸t cña chång. Tuy vÉn luyÕn tiÕc

®Þa vÞ x∙ héi m×nh, Anna vÉn c¶m thÊy lÎ loi trong x∙ héi ®ã; nã chØ

thõa nhËn th«ng d©m, ngo¹i t×nh, cßn kÕt téi mäi mèi t×nh ch©n thùc,

chÝnh ®¸ng. Sau bao n¨m sèng ngét ng¹t trong kh«ng khÝ ®¹o ®øc gi¶

dèi, nµng muèn xÐ toang mµn ®en dèi tr¸ «ng chång ®Þnh che phñ lªn

®êi nµng vµ vÞ ®¹i thÇn phu nh©n ®ã ®∙ ®ßi ly dÞ, ngang nhiªn bá

chång bá con ®i theo ng−êi t×nh tr−íc m¾t mäi ng−êi. ë ®©y, viÖc lµm

nµy cã ý nghÜa nh− mét sù næi lo¹n, mét sù khiªu khÝch chÝnh x∙ héi

nµng xuÊt th©n. Vµ tÊt nhiªn nã sÏ kh«ng dung tha, nã sÏ cÊm cöa tõ

bá nµng nh− ®øa con hoang. C¸c hä hµng, bÌ b¹n th©n nhÊt nh−

Varia, BÐtxy còng kh«ng d¸m tiÕp nµng, mô Cataxova th× chöi c¹nh

khoÐ. NÕu Anna cã gan chèng chäi, giµy xÐo lªn mäi lÔ nghi, sÜ diÖn

cña bän cµnh vµng l¸ ngäc th× chóng còng kh«ng th−¬ng xãt g× mµ

kh«ng phØ nhæ tr−íc khi nµng kÞp tù m×nh c¾t ®øt h¼n víi chóng.

Mèi t×nh Anna víi Vronxki sÏ ®−îc coi lµ ®øng ®¾n, thËt sù tiÕn bé

nÕu nµng qu¶ quyÕt ®Õn cïng lµm trßn viÖc tù gi¶i phãng. Nh−ng

kh«ng, Anna kh«ng lµm ®−îc nh− vËy. Nµng ®∙ cã gan bá chång xa

con, xa lu«n c¶ cuéc sèng tï tóng, gi¶ dèi. Trong cuéc t×nh duyªn míi

mÎ vµ hoµn c¶nh sèng ®∙ thay ®æi, ®¸ng lÏ nµng ph¶i t×m thÊy lÏ sèng

míi chÝnh ®¸ng, cao quý h¬n, ph¶i x©y dùng ®øng ®¾n cho mèi t×nh

hai ng−êi ®−îc bÒn v÷ng vµ b¾t tay vµo lµm c«ng viÖc g× cã Ých cho gia

®×nh vµ x∙ héi, n©ng cao ý nghÜa cuéc sèng. Nh−ng råi môc ®Ých duy

nhÊt cña Anna vÉn chØ lµ ®em tÊt c¶ cuéc ®êi phã mÆc cho sè mÖnh

næi tr«i theo mèi t×nh phiªu l−u, l∙ng m¹n, tÇm th−êng. Nµng tù

bu«ng th¶ trong cuéc sèng nhµn rçi, ®i rong ch¬i n−íc ngoµi, lµm

duyªn lµm d¸ng víi ng−êi chung quanh, thËm chÝ kh«ng yªu th−¬ng

ch¨m sãc c¶ ®øa con g¸i míi ®Î ®Ó g×n gi÷ s¾c ®Ñp vµ chiÒu theo mäi ý

thÝch cña ng−êi t×nh, tÝnh to¸n gi»ng co trong viÖc ly h«n, do dù

kh«ng d¸m c¾t ®øt h¼n víi x∙ héi cò. T×nh yªu ngµy cµng trë nªn Ých

kû. Nµng b¾t ®Çu so s¸nh, ®ßi hái, o¸n giËn, ghen tu«ng. Nµng ch¹nh

LEV. Tolxtoi 10

http://ebooks.vdcmedia.com

nghÜ nçi lßng ®au khæ ph¶i xa con ®Ó d»n vÆt ng−êi t×nh, chØ muèn

hoµn toµn ®éc chiÕm tÊt c¶ t− t−ëng, t×nh c¶m, thêi gian cña chµng,

®Ó chØ cã mçi viÖc lµ yªu quý, chiÒu chuéng nµng. Víi t©m lý ®ã, nÕu

mÊt Vronxki lµ nµng sÏ mÊt hÕt. V× tù ®em c¶ ®êi m×nh phô thuéc

vµo Vronxki, nh− c¸i bãng cã ®−îc nhê dËp theo c¸i h×nh, tù t−íc ®i

quyÒn lîi vµ kh¶ n¨ng sèng tù do, ®éc lËp, cho nªn nµng cã ¶o t−ëng

buéc ng−êi t×nh ph¶i hoµn toµn n« lÖ m×nh, ®Ó c©n b»ng gi¸ trÞ víi

mÊt m¸t cña nµng. C¸i t×nh trë thµnh c¸i nî, yªu th−¬ng biÕn thµnh

hên o¸n. Nµng kh«ng hÒ lµm c«ng viÖc g× cã Ých cho ®êi sèng riªng vµ

chung, cµng chui ®Çu vµo mèi t×nh hÑp hßi, kh«ng ngõng ®ßi tho¶

m∙n t×nh c¶m vµ dôc väng th× cµng trë nªn xÊu tÝnh, nhá nhen, vÞ kû.

Mèi t×nh cã thÓ nãi b¾t nguån tõ mét mong −íc cao th−îng, b»ng viÖc

lµm can ®¶m, cuèi cïng còng trë thµnh tÇm th−êng, hÌn kÐm, kh«ng

h¬n g× cuéc h«n nh©n ®Çu tiªn víi Carenin: Nµng vÉn kh«ng v−ît

khái vßng tiªu cùc, tho¸i hãa cña b¶n chÊt giai cÊp xuÊt th©n vµ hoµn

c¶nh sinh sèng. §ã lµ tÊn bi kÞch cña xung ®ét bªn trong con ng−êi

nµng, nã ®iÓn h×nh cho m©u thuÉn bªn trong cña líp ng−êi trung

thùc, muèn tiÕn lªn giµnh h¹nh phóc nh−ng kh«ng ®ñ søc chèng l¹i

trë ng¹i chÝnh lµ x∙ héi th−îng l−u håi ®ã.

Trong lÇn suýt chÕt v× sinh në, Anna ®∙ cã lóc c¶m ®éng v× chång

tha thø. Nh−ng phót yÕu lßng ®ã chØ tho¶ng qua vµ nµng kh«ng thÓ

nµo lµm lµnh víi cuéc sèng gi¶ dèi: ngay sau ®ã, nµng l¹i c¨m ghÐt

Carenin nh− th−êng. MÆt kh¸c, nµng còng kh«ng bao giê yªn æn

trong mèi t×nh míi vµ c¶m thÊy lÎ loi c¶ víi Vronxki. Nµng lo sî cho

mèi t×nh, lu«n bÞ ®e do¹ cã c¸i g× ®¸ng sî trong ®ã. Nµng nghÜ ®Õn c¸i

chÕt, thÊy chØ cã nã míi gi¶i tho¸t khái mäi nçi khæ ®au. Nµng nh−

sîi d©y c¨ng th¼ng chØ chê ®øt phùt. C¶m gi¸c ®Þnh mÖnh cã tÝnh

chÊt bi th¶m vµ viÖc ®o¸n tr−íc mét tai häa kh«ng tr¸nh khái lu«n

¸m ¶nh nµng. Nµng kh«ng hiÓu næi lùc l−îng gieo häa phóc ®ã n¶y

sinh tõ ®©u, nªn kh«ng thÓ cã c¸ch nµo chèng chäi l¹i. Nµng ®∙ mÊt

chång, mÊt con vµ mÊt c¶ chç ®øng trong x∙ héi. Nµng kh«ng cã lý

t−ëng sèng nµo kh¸c ngoµi t×nh yªu víi Vronxki mµ b©y giê, theo

nµng, nã ®∙ trë nªn mong manh, nh¹t nhÏo, hÕt hy väng. Cuéc ®êi

dang dë dÉn nµng ®Õn ngâ côt hÕt lèi tho¸t, ngoµi lèi tho¸t cuèi cïng

ANNA CARENINA (phÇn 1) 11

http://ebooks.vdcmedia.com

lµ c¸i chÕt. H¬n n÷a, nµng ph¶i tr¶ thï, ph¶i v¹ch mét vÕt nh¬ lªn c¸i

tr¸n ®¹o ®øc gi¶ dèi cña nhµ thê vµ x∙ héi. Nµng ph¶i lµm cho

Vronxki v× nµng mµ ®iªu ®øng, hèi hËn: nÕu kh«ng trãi buéc ®−îc

Vronxki b»ng thÓ x¸c th× nµng sÏ trãi buéc chµng b»ng mét kû niÖm

vÜnh viÔn, b»ng tiÕc th−¬ng kh«ng g× xo¸ ®−îc. Vµ Anna ®∙ chÕt b»ng

c¸i chÕt th¶m khèc. Trong khi huû ho¹i th©n m×nh, nµng huû ho¹i c¶

cuéc sèng t×nh c¶m cña ng−êi yªu mµ nµng ®∙ ®éc chiÕm, víi hy väng

chµng sÏ kh«ng bao giê cßn yªu ai b»ng nµng. §©y lµ sù trõng ph¹t

ng−êi vµ trõng ph¹t m×nh. C¶ x∙ héi th−îng l−u lÉn Carenin,

Vronxki vµ c¸ nh©n ng−êi chÕt ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc nµy.

TÊn trß ¸i t×nh ®∙ h¹ mµn, c¸i chÕt bÊt ®¾c kú tö cña ng−êi ®µn bµ

b¹c phËn m∙i m∙i sÏ cßn lµm cho nhiÒu ng−êi ph¶i giËn, ph¶i th−¬ng.

*

* *

Xoay quanh nh©n vËt Anna, nhµ v¨n cßn vÏ lªn mét lo¹t nhËn vËt

kh¸c còng kh«ng kÐm s¾c nÐt. Tr−íc hÕt lµ Carenin. ¤ng lµ ng−êi cã

nhiÒu ham muèn c«ng danh; b−íc ch©n ra khái nhµ tr−êng, «ng liÒn

®em hÕt t©m trÝ, nghÞ lùc giµnh lÊy ®Þa vÞ x∙ héi cao sang. VÒ chÝnh

trÞ vµ tÝn ng−ìng, «ng thuéc phe b¶o thñ, tá ra th«ng minh, giao thiÖp

réng, cã kinh nghiÖm tiÕn thñ trong ho¹n tr−êng. TÝnh nÕt vèn l¹nh

nh¹t, nay l¹i chuyªn sèng b»ng lý trÝ tµn nhÉn, t©m hån «ng ngµy

cµng kh« c»n. ¤ng lµ thø ng−êi quan liªu kiÓu mÉu trong c¶ viÖc n−íc

lÉn viÖc nhµ, khèi ãc vµ tr¸i tim ph¸t triÓn kh«ng ®Òu, suy tÝnh rÊt

m¸y mãc vµ xö sù rÊt bÊt nh©n. §©y lµ con ®Î cña n−íc Nga chuyªn

chÕ, xa rêi ®êi sèng, ®èi ®Þch víi nh©n d©n. Trong viÖc c«ng, «ng thùc

ra chØ lµ con rèi chuyªn nÆn ra c¸c thø giÊy tê v« dông. VÒ ®êi t−, «ng

còng l¹i tá ra lµ ng−êi chång, ng−êi cha hÌn kÐm, mï qu¸ng. ¤ng chØ

nghÜ ®Õn m×nh, kh«ng hÒ nghÜ ®Õn sè phËn Anna, ®Õn t©m t− t×nh

c¶m nµng. ThËm chÝ «ng cßn tù bÞt m¾t, kh«ng d¸m ®i s©u vµo ®êi

sèng tinh thÇn cña vî, coi ®ã lµ viÖc v« Ých, kh«ng t−ëng, nguy hiÓm.

¤ng l¶ng tr¸nh vµ phã mÆc cho t«n gi¸o. TÊt c¶ cè g¾ng chØ lµ vít v¸t

sÜ diÖn, t×m mäi c¸ch che giÊu viÖc Anna ngo¹i t×nh ®Ó khái ¶nh

h−ëng xÊu ®Õn viÖc th¨ng quan tiÕn chøc. Chñ nghÜa quan liªu thÊm

s©u vµo mäi mÆt ®êi sèng, c¶ ®Õn viÖc d¹y con: «ng kh«ng b¾t ®Çu tõ

LEV. Tolxtoi 12

http://ebooks.vdcmedia.com

lßng yªu th−¬ng, t×m hiÓu ®øa trÎ mµ chØ dùa vµo mÊy trang gi¸o

®iÒu cña cuèn lý luËn s− ph¹m ®Ó d¹y con mét c¸ch m¸y mãc, th«

thiÓn. ¤ng kh«ng hÒ yªu, kh«ng biÕt yªu vµ kh«ng thÓ yªu ai, kÓ c¶

vî con. ¤ng kh«ng cã lÊy mét ng−êi b¹n th©n. ¤ng sèng lÎ loi, co l¹i,

nghi ngê, khinh b¹ch, víi tr¸i tim tª liÖt. Sù tµn nhÉn bÊt l−¬ng tá râ

nhÊt trong viÖc «ng tõ chèi ly h«n Anna, quyÕt ®Þnh gi÷ nguyªn t×nh

tr¹ng cò, víi lý do ®Çy lßng "mé ®¹o" lµ ®Ó Anna cã dÞp "hèi c¶i" quay

vÒ!

Carenin ®¸nh b¹n víi n÷ b¸ t−íc Lidia Ivanovna. Tuy bÒ ngoµi cã

vÎ tr¸i ng−îc víi lèi sèng bª tha, d©m ®∙ng cña Betxi Tverxcaia,

nh−ng thùc chÊt cuéc sèng bªn trong bµ ta còng lµ c¶nh cïng héi

cïng thuyÒn. Ng−êi ®µn bµ tµn xu©n ®Çy thÌm muèn xÊu xa, ®eo mÆt

n¹ ®¹o ®øc, ®øng ra g×n gi÷ phong tôc, tÝn ng−ìng, biÕn chóng thµnh

thø tiÕt h¹nh gi¶ dèi, mª tÝn dÞ ®oan. TÝnh chÊt khÈu phËt t©m xµ cña

Lidia lé râ trong viÖc khuyªn Carenin kh«ng cho Anna gÆp l¹i con

trai. ChÝnh x∙ héi hñ b¹i gióp cho bän v« l¹i, bÞp bîm nh− L¨ng®«

thµnh c«ng. Tªn thÇy bãi nµy quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò quan träng

nhÊt cña cuéc sèng; nã nöa tØnh nöa mª g¹t bá viÖc xin ly h«n cña

Anna, ®Èy nµng mau tíi c¸i chÕt. Carenin sî sù thùc nh− có sî ¸nh

s¸ng. Ngän löa sèng hiu h¾t trong «ng tµn lôi dÇn, trËt tù gia ®×nh

sôp ®æ, sù nghiÖp c«ng danh b¾t ®Çu thÊt thÕ, tÊt c¶ chØ cßn lµ ¶o

t−ëng, vÒ cuèi cuèn truyÖn, «ng thËt sù chØ cßn lµ x¸c chÕt biÕt ®i. Vµ

tai h¹i nhÊt, mØa mai nhÊt lµ ë chç chÝnh nh÷ng ng−êi nh− «ng l¹i lµ

thµnh viªn tiªu biÓu cña x∙ héi th−îng l−u, nh÷ng kÎ cã quyÒn thÕ ë

triÒu ®×nh, nh÷ng ng−êi n¾m vËn m¹ng sèng cßn cña c¶ mét d©n téc.

Tuy kh«ng cã quan ®iÓm duy vËt lÞch sö, chØ ®øng trªn lËp tr−êng "®¹o

®øc vÜnh viÔn kh«ng thay ®æi", b»ng ngßi bót hiÖn thùc, Tolxtoi còng

®∙ th¼ng tay v¹ch trÇn ®¹o ®øc hñ b¹i cña chÕ ®é x∙ héi dùa trªn t−

h÷u, ¸p bøc.

Tuy nhiªn, nhµ v¨n kh«ng chØ t¶ sù c»n cçi, nghÌo nµn trong t©m

hån Carenin. Trung thµnh víi t− t−ëng t«n gi¸o, «ng cè g¾ng chøng

minh Carenin còng cã thÓ ®æi míi t©m hån, cã thÓ lµm nh÷ng viÖc

cao th−îng. §ã lµ c¶nh Carenin ë bªn gi−êng bÖnh Anna, tha thø

cho vî vµ dµn hßa víi Vronxki. ¤ng sung s−íng v× ®∙ tha thø vµ yªu

ANNA CARENINA (phÇn 1) 13

http://ebooks.vdcmedia.com

th−¬ng kÎ thï, ®óng nh− lêi Chóa tõng r¨n d¹y. Nguån gèc mäi ®au

khæ trë thµnh nguån gèc cña vui vÎ th¶nh th¬i trong lßng. Nh−ng

bªn c¹nh søc m¹nh tinh thÇn h−íng dÉn t©m hån «ng ®ã, cßn cã mét

søc m¹nh kh¸c, s¬ ®¼ng h¬n, nh−ng còng kh«ng kÐm phÇn m¹nh

mÏ, ®iÒu khiÓn ®êi «ng: «ng thÊy mäi ng−êi ng¹c nhiªn nh×n «ng,

kh«ng hiÓu «ng vµ ®ang chê ®îi ë «ng mét hµnh ®éng g× ®ã. Râ rµng

Tolxtoi ®∙ khÐo lÐo chøng minh mét gi¸o lý c¬ b¶n, cè h÷u cña ®¹o

C¬ ®èc lµ tha thø cho kÎ thï. Nh−ng thùc ra, vai kÞch Carenin s¾m

trong mét lóc ®ã rÊt g−îng g¹o. V× tha thø cho kÎ hÊp hèi cã lÏ cßn

dÔ dµng h¬n tiÕp tôc o¸n giËn. Trªn con ®−êng ®æi míi tinh thÇn cña

Carenin ®∙ hiÖn ra mét trë lùc, ®ã lµ søc m¹nh th« b¹o cña x∙ héi

th−îng l−u. ViÖc tha thø cho vî lµm «ng trë thµnh ng−êi kh¸c

th−êng, v−ît lªn trªn x∙ héi; nh−ng chung quanh, mäi ng−êi vÉn

sèng nh− cò, kh«ng thõa nhËn "ch©n lý" cña Kinh Phóc ©m, kh«ng

noi theo gi¸o lý C¬ ®èc, vÉn ¨n gian nãi dèi, cßn cã ¸c ý chÕ giÔu t×nh

c¶m «ng. Carenin trë thµnh lÎ loi, nhôc nh∙. ThÕ lµ «ng ®µnh ®i ®Õn

b−íc ®−êng cïng: «ng ®¸nh b¹n víi Lidia Ivanovna vµ hoµn toµn ph¸

s¶n vÒ tinh thÇn. H×nh t−îng Carenin rÊt thùc v× tu©n theo mäi quy

luËt ph¸t triÓn bªn trong; vµ ®óng lµ mét ng−êi hÌn h¹, ®éc ¸c nh−

vËy kh«ng thÓ tù m×nh ®æi míi tinh thÇn.

Tr¸i h¼n víi Carenin, Vronxki lµ mét ng−êi trÎ tuæi, ®Ñp trai, kháe

m¹nh, th¼ng th¾n, th«ng minh vµ nhÊt lµ ®¾m say, t¸o b¹o. Nhµ v¨n

kh«ng thÓ x©y dùng nh©n vËt nµy c¸ch kh¸c ®−îc: v× nÕu anh ta

kh«ng nh− thÕ th× lµm sao mét ng−êi ®µn bµ tµi s¾c ®Çy ®ñ nh− Anna

l¹i cã thÓ míi gÆp lµ yªu ngay? Nh−ng c¸c ®øc tÝnh tèt ®ã chØ hîp

riªng víi mÆt t×nh yªu kiÓu Anna vµ còng kh«ng sao thay ®æi ®−îc

cuéc ®êi nµng, cøu nµng tho¸t khái c¸i chÕt tuyÖt väng. Vronxki thùc

ra vÉn chØ lµ ng−êi xÊu, vÒ mäi mÆt t×nh c¶m, t©m hån, trÝ tuÖ ®Òu

kh«ng s¸nh kÞp Anna. Nhµ v¨n t¶ nh©n vËt nµy cã kh¸c víi c¸c nh©n

vËt ph¶n diÖn kh¸c nh−ng vÉn kh¸ râ nÐt. Vronxki chØ lµ ng−êi Ých

kû, sèng v« dông, kh«ng cã lý t−ëng, môc ®Ých g× hÕt, tãm l¹i ®óng lµ

®øa con ®Î ®−îc nu«ng chiÒu cña x∙ héi quý téc.

Vronxki vµ Anna ®Òu kh«ng gióp ®ì ®−îc g× cho nhau: hä kh«ng

bï ®¾p nh÷ng phÇn thiÕu sãt trong b¶n th©n mçi ng−êi vµ do ®ã, dÇn

LEV. Tolxtoi 14

http://ebooks.vdcmedia.com

dÇn c¶m thÊy kh«ng cÇn nhau n÷a. Chµng c«ng tö bét kh«ng hÒ ®Õm

xØa ®Õn lu©n lý, ®¹o ®øc, chØ biÕt ch¬i g¸i, ®¸nh b¹c, ®ua ngùa, r−îu

chÌ ®µn ®óm víi chóng b¹n vµ thõa tiÒn, thõa thêi giê th× coi sãc tr¹i

Êp, võa bãc lét lµm giµu võa ban ¬n c¶i l−¬ng cho n«ng d©n, coi ®ã

còng lµ thø "mèt" míi. Chµng cã c¸ch thøc riªng ®èi xö víi ®êi: ph¶i

rÊt thµnh thùc víi mäi ng−êi, trung thµnh víi bÌ b¹n, trõ víi ®µn bµ;

kh«ng ®−îc lõa dèi ai, nh−ng cã thÓ lõa dèi ng−êi chång cã vî ®Ñp:

s½n sµng quþt tiÒn c«ng thî may, nh−ng nhÊt thiÕt ph¶i tr¶ nî tiÒn cê

b¹c bÞp; cã quyÒn lµm nhôc ng−êi, nh−ng kh«ng chÞu ®Ó ng−êi kh¸c

lµm nhôc m×nh, chµng rÊt hiÕu th¾ng vµ cã thÓ hy sinh c¶ tÝnh mÖnh,

tiÒn tµi, sù nghiÖp cho t×nh yªu, nh−ng ®õng ai x©m ph¹m ®Õn lèi

sèng tù do cña chµng, dï lµ anh, lµ mÑ hay c¶ Anna n÷a. Bän chµng

rÊt khinh nh÷ng ng−êi "cæ hñ" cßn kh− kh− «m mí lÔ gi¸o "lè bÞch".

Hä chÕ giÔu tÊt c¶, tõ tÝnh nÕt trung thµnh, trinh tiÕt cña ®µn bµ,

tÝnh tù träng g×n gi÷ cña ®µn «ng, ®Õn sù d¹y dç con c¸i, lµm viÖc cÇn

cï. Mäi c¸i ®Òu sai tr¸i vµ v« lý, nh−ng l¹i thÝch hîp víi tÝnh h−ëng

l¹c vÞ kû cña m×nh, nªn chµng cho th¸i ®é Êy lµ tuyÖt ®èi ®óng vµ yªn

t©m, kiªu h∙nh sèng nh− vËy.

Nh−ng Vronxki còng tá ra h¬n bän thanh niªn cïng lo¹i ë vµi

®iÓm nhá. Tho¹t ®Çu, chµng còng chØ coi viÖc ngo¹i t×nh víi Anna lµ

trß tiªu khiÓn ®ang ®−îc thÞnh hµnh trong giíi quý ph¸i. Nh−ng sau

®ã, chµng ®∙ thËt lßng yªu, kh«ng nghe theo lêi khuyªn xÊu xa cña

mÑ vµ anh. Chµng rÊt khæ t©m khi sa vµo hoµn c¶nh lu«n ph¶i dèi

tr¸, tr¸i víi tÝnh nÕt thùc thµ cña m×nh. Chµng còng kh«ng ph¶i chØ

hîm hÜnh mµ cßn biÕt nh×n thÊy thãi xÊu cña m×nh vµ cña giíi th−îng

l−u. Trong khi ®−a mét hoµng th©n n−íc ngoµi ®i th¨m c¸c c¶nh ®Ñp

ë Peterburg, chµng nh×n thÊy râ tÝnh t×nh vµ lèi sèng ®¸ng ng¸n cña

mét ng−êi "rÊt kháe, rÊt s¹ch nh−ng rÊt ngèc vµ rÊt tù m∙n, cã thÕ

th«i". Vµ chµng thÊy m×nh ®−îc soi ®Çy ®ñ vµo tÊm g−¬ng ®ã! Chµng

hiÓu nh−ng kh«ng ®ñ søc thay ®æi con ng−êi m×nh.

Lèi sèng cña Vronxki lµ lèi sèng ®Þa chñ lai c¨ng, xa l¹ víi d©n téc.

Chµng lµ ng−êi Nga sèng trªn ®Êt n−íc Nga, nh−ng chung quanh

toµn lµ ng−êi vµ vËt tõ n−íc ngoµi ®em vµo. Tõ m¸y mãc lµm ruéng,

®å ®¹c, s¸ch b¸o ®Õn c¶ ®å ch¬i trÎ con còng ®Òu mua ë n−íc ngoµi.

ANNA CARENINA (phÇn 1) 15

http://ebooks.vdcmedia.com

Nµo ngùa gièng Anh, hÇu phßng, vó nu«i ng−êi Ph¸p, qu¶n lý ng−êi

§øc, nhµ th−¬ng kiÓu Mü, nãi chuyÖn b»ng tiÕng Ph¸p, ¨n ch¬i theo

lèi Anh. Lèi sèng sÆc mïi t− s¶n gi÷a n¬i th«n quª phong kiÕn chØ râ

®Çu ãc sïng b¸i n−íc ngoµi mét c¸ch mï qu¸ng cña chñ nhµ. Tr−íc

con m¾t bµ mÑ Doli ®«ng con, lèi sèng ®ã nh− diÔn ra trªn mét s©n

khÊu hµo nho¸ng, mµu mÌ. Ngay trong ®êi sèng t©m t×nh, Vronxki

còng b¾t ®Çu ®ãng kÞch. Chµng h¬i hèi hËn v× yªu Anna mµ mÊt c¶

tù do, nh−ng vÉn giÊu nçi bùc m×nh d−íi lêi lÏ dÞu dµng, lÞch sù. §èi

víi chµng, t×nh yªu vÉn cßn mµu s¾c mét chiÕn th¾ng vµ khi h− vinh

®ã gi¶m dÇn th× chµng b¾t ®Çu ch¸n.

Anna thÌm muèn h¹nh phóc thËt sù. Nµng yªu tha thiÕt v× mong

®ã lµ con ®−êng tho¸t khái mäi trãi buéc gi¶ dèi, ®éc ¸c cña giíi

th−îng l−u. Nh−ng Vronxki kh«ng ph¶i lµ ng−êi cã thÓ ®¸nh gi¸ ®óng

mong −íc ®ã. ChÝnh Levin, con ng−êi chÝnh trùc, ®∙ nhËn xÐt Anna lµ

ng−êi ®µn bµ hiÕm cã, luyÕn tiÕc cho mét t©m hån, trÝ tuÖ tèt ®Ñp vµ

lo ng¹i Vronxki kh«ng hiÓu hÕt nµng. §óng thÕ, Vronxki kh«ng hiÓu

næi Anna v× vÒ mäi mÆt cña ®êi sèng tinh thÇn, chµng ®Òu nghÌo nµn,

hÌn yÕu h¬n; chµng kh«ng cã ®ßi hái vÒ ®êi sèng bªn trong ®øng ®¾n,

kh«ng d¸m xa rêi giíi th−îng l−u, thËm chÝ cßn ®Çu hµng. Chµng ®∙

lÊy t×nh yªu lµm vinh quang, th× khi nã mÊt ®i, chµng còng thiÕu lÏ

sèng. Chµng ®∙ mét lÇn tù tö hôt v× bÞ sØ nhôc vµ bÞ mÊt Anna. Sau

khi nµng chÕt, viÖc chµng t×nh nguyÖn tßng qu©n ®i ®¸nh nhau ë

Xerbi hoµn toµn ch¼ng ph¶i v× lßng yªu n−íc hay ý ®Þnh lµm chÝnh trÞ

g× hÕt, mµ chØ lµ viÖc lµm tuyÖt väng, mét vô "tù s¸t" thø hai còng

kh«ng kÐm phÇn "næi tiÕng" nh− c¸i chÕt cña Anna.

*

* *

Cuèn truyÖn h×nh nh− chia lµm hai ®−êng d©y nh©n vËt riªng rÏ:

mét bªn lµ Anna, Carenin, Vronxki, mét bªn lµ Kitti, Levin. Thùc ra,

ngay ®Õn sè phËn riªng cña c¸c nh©n vËt kh¸c còng ®Òu ®−îc bè trÝ

theo mét h−íng thèng nhÊt, ®Ó ®ãng gãp vµo viÖc tr×nh bµy vµ gi¶i

quyÕt vÊn ®Ò trung t©m cuèn truyÖn: t×nh yªu vµ h«n nh©n, gia ®×nh

h¹nh phóc hay bÊt h¹nh. Coznusev, mét ng−êi sèng xa thùc tÕ, chØ