An sinh xã hội trong sự phát triển xã hội ở Việt Nam

^ 1 HONG VAN D6 KINH TeVi MO

An sinh xa hoi

•

trong sir phat trien xa hoi d Viet Nam

TS. Mai Ngoc Anh

Dai hoc Kinh te Qudc ddn

An sinh xa hpi la "sif dim thu nhapya mpt so'dieu kien thiet yeu khac cho ea nhan,

gia dinh va cpng ddng trade nhurng bien dpng ve kinh te, xa hpi va ta nhien lam eho ho

bj giam hoac mat kha nang lao dpng hoac mat viee lam, bj dm daii, benh tat hoac ta

vong ; eho nhifng ngudi gia ed ddn, tre em md edi, ngudi tati tat, nhOng nan nhan chien

tranh, nhifng ngudi bj thien tai, djeh hga" (4)

d nude ta, thuat nga an sinh xa hpi (ASXH) dugc nhac den nhieu trong nhifng nam

gin day Tuy nhiin mpt sd npi dung ihupe pham tru nay da tdn tai tit cac thdi ky phong

kien, qua nhang hoai dpng mang tinh ASXH da nha quy "nghTa dien", "nghTa thUdng",

cac hpi, phudng... nhim eufu mang nhiJng ngudi ngheo ddi bat hanh. Ben eanh dd, eac

trieu dai vua ehua thudng ban phat eifu giup nhitng ngudi khdn khd, ddi ngheo nhifng

luc mat mua, thien tai, ddj kem. Den thdi ky Phap thupc, ben canh viec thuc hien cac

hinh thac ASXH truyen thd'ng^ trong timg cpng dong lang, xa, thue dan Phap da xay dufrjg

len nhifng ed nhi vieri, nha te ban, thifc hien mpt sd che dp trg cap tai nan lao dpng, dtp

dau eho thg mo, che dp huu bdng eho nhifng hgudi lam viee trong bp rhay ehinh quyen

bao hp. Ngay sau khi Nha nude Viet Nam dan chit cpng hda ra ddi, Chinh phit tap trung

vao cicJTnh vue Cifu trg xa hpi, Uu dai xa hpi va thife hien ehe dp mdt sd quyen Igi cua

Bao hiem xa hpi cho mpt sd ddi tugng nha't djnh.

Cung vdi cdng cudc ddi mdi da't nudc, nhifng van de xa hpi nay sinh ngay cang tang.

Su phat then kinh te thj trudng di dpi vdi khiing hoing, that nghiep, phan hda bat binh

dang dat ra yeu cau dam bao ddi sdng eho nhifng ngUdi yeu the ed duge eupe sdng binh

thudng trong xa hpi ngay cang tang len. Nhan thac dugc yeu eau dd. Dang va^Nha nudc

ta ngay cang ehu y den viec xay dang he thdng cae ehii trudng, chinh sach ve ASXH. Vi

the an sinh xa hpj^ trd thanh mpt npi dung quan trgng, mpt hgp phan khdng the thieu dUdc

trong sitphat then xa hpi.

Bai viet nay^ de cap den tim quan trgng ciia ASXH trong sitphat then xa hpi hien nay

d nude ta, chira nhifng thanh tUu, han ehe va nhifng van de dat ra can giai quyei nhim

phat then xa hpi Viet Nam nhithg nim tdi.

1. Vi sao can co he thdng

an sinh.;(a hpi trong sU

phat trien xa hpi

Vdi ban chat ciia nd, trong

mpi xa hpi, ASXH hpi bao gdm

cap bp phan eau, thanh ehii

yeu l i bao hilm xa hdi

(BHXH), bio hiem y t l (BHYT)

va cifu trp xa hpi (CTXH].

Thong gua thUc hien cac npi

dung eau thanh ehu ylu nay,

dim bao ASXH ed vj, tri quan

trong trong sU phat trien xa hpi.

Tha nhat, ASXH thpng qua

he thdng BHXH se di m bao

cho ngudi lao dpng khi hit tudi

lao dpnp cd dupe thu nhap de

dam bap cupc sdng ciia hp

trong tu,di gia. Khi kinh t l cang

piiat trien, thu nhap ngay cang

tang, tudi thp eiia ngudi lao

dpng eung ngay cang dupe

nang eao. Viee dim bao cupc

sdng eho ngifdi gia vi the dpi

hdi xa hpi phai quan tam nhilu

hdn. Cd nhu the mdi ,dam bio

xay dung va phat trien xa hpi

vi con ngudi.

Khong chi di m bio ehp

ngUdi lao dpng sdng trong tuoi

gia, he, thdng BHXH con phai

dim bao eho chfnh ngudi lao

dpng dang trong thdi gian lam

vile ed dugc eupe sdng dn

djhh trudc su biln dd'i cua tu

nhien va xa hpi. Su phat trieh

eua kinh t l thj trudng la theo

chu ky. Theo dd, giai doan

khiing hoang lam cho hp bi

mat viec lam, xa hoi rdi ren.

Chi'nh hinh thirc bao'hilm that

nghiep se tao eho ngudi lao

dpng ed dL/dc thu nhap d l

sdng trong diiu kien suy thoai

eiia thj trudng lao dpng.

Tha hai, dm dau benh tat la

thir khong mong m,udn jihUng

nd ludn bam dudi mdi eon

ngudi trong thue tl . Mpt xa hpi

ma eon ngUdi bj dm dau benh

tat qua nhilu khong nhu'ng se

l i nipt xa hpi dm yl u ma edn

mat khi nang lao dpng va

sang tao. Vi thi, ehi'nh saeh

BHYT se giiip eho mpi ngUdi,

tu tre em den ngUdi lao dpnp,

ngudi gia ea ed dupe sUe khoe

de tham gia vao mpi hoat

dpng xa hpi, lam tang sire

khde eho toin xa hpi.

Tha ba, xa hpi nao eung ed

ngUdi yeu the, do nhu'ng bien

doi eiia xa hpi va tu nhien. Od

la nht/ng tre md'coi khong

ngudn nuoi duQng, nhi/ng

ngUdi gia eo ddn khong ndi

16