Abraham lincoln với công cuộc giải phóng nô lệ ở mỹ nửa sau thế kỉ xix.

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA LỊCH SỬ

*****

Đề tài:

ABRAHAM LINCOLN VỚI CÔNG CUỘC

GIẢI PHÓNG NÔ LỆ Ở MỸ NỬA SAU THẾ KỈ XIX

SVTH: Nguyễn Thị Quế Hương

Lớp 10SLS, Khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng

GVHD: ThS. Dương Thị Tuyết

Khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng

- Đà Nẵng, 5/2014 -

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU................................................................................................................ 1

1. Lý do chọn đề tài................................................................................................. 1

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề................................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................................ 4

4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu....................................................................... 4

5. Nguồn tư liệu và phương pháp nghiên cứu .......................................................... 4

6. Đóng góp của đề tài............................................................................................. 5

7. Bố cục của đề tài ................................................................................................. 5

NỘI DUNG ............................................................................................................ 6

Chương 1. VÀI NÉT VỀ CUỘC NỘI CHIẾN MỸ (1861 - 1865) VÀ

ABRAHAM LINCOLN ........................................................................................ 6

1.1. Khái quát về cuộc nội chiến ở Mỹ (1861 - 1865) ........................................... 6

1.1.1. Bối cảnh nước Mỹ trước cuộc nội chiến ........................................................ 6

1.1.1.1. Về kinh tế ................................................................................................... 6

1.1.1.2. Về chính trị................................................................................................. 7

1.1.1.3. Về văn hóa – xã hội .................................................................................... 8

1.1.2. Tiến trình cuộc nội chiến ............................................................................. 10

1.1.3. Kết quả và ý nghĩa....................................................................................... 12

1.2. Vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Abraham Lincoln ............................ 15

Chương 2. VAI TRÒ CỦA ABRAHAM LINCOLN TRONG VIỆC GIẢI

PHÓNG NÔ LỆ Ở MỸ NỬA SAU THẾ KỈ XIX .............................................. 21

2.1. Chế độ nô lệ ở Mỹ......................................................................................... 21

2.1.1. Giải thích một số thuật ngữ, khái niệm ........................................................ 21

2.1.1.1. Chế độ nô lệ.............................................................................................. 21

2.1.1.2. Chế độ nô lệ đồn điền ở Mỹ...................................................................... 22

2.1.2. Nguồn gốc nô lệ Mỹ .................................................................................... 23

2.1.3. Số lượng nô lệ Mỹ ....................................................................................... 26

2.1.4. Thân phận của nô lệ Mỹ .............................................................................. 28

2.2. Công cuộc giải phóng nô lệ ở nước Mỹ của Abraham Lincoln .................. 31

2.2.1. Trước khi xảy ra cuộc nội chiến................................................................... 31

2.2.2. Trong quá trình diễn ra cuộc nội chiến......................................................... 38

2.2.2.1. Giai đoạn đầu của cuộc nội chiến (1861 - 1862) ....................................... 38

2.2.2.2. Giai đoạn hai của cuộc nội chiến (1863 - 1865) ........................................ 42

2.3. Một số nhận xét, đánh giá ............................................................................ 50

KẾT LUẬN.......................................................................................................... 54

TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................... 55

PHỤ LỤC

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Mỹ là nơi chế độ nô lệ bị bóc lột, đối xử tàn tệ và là nơi nô lệ bị vắt kiệt sức

lao động nhất trong thời kì cận đại. Vấn đề nô lệ là một lực cản đối với sự phát triển

của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa, nó đã cản trở sự phát triển của nước

Mỹ. Chính vì vậy mà việc thủ tiêu chế độ nô lệ ở Mỹ đã trở thành vấn đề cấp thiết

hơn bao giờ hết. Người đã giúp công rất nhiều vào việc chấm dứt chế độ nô lệ ở Mỹ

là Abraham Lincoln. Nhắc đến Abraham Lincoln, người ta nhớ đến ngay bản

“Tuyên ngôn giải phóng nô lệ” ngày 1 tháng 1 năm 1863; với tuyên ngôn này người

da đen được giải phóng khỏi thân phận nô lệ và trở thành người tự do. Suốt cuộc

đời ông đã đấu tranh cho sự ra đời của bản tuyên ngôn vĩ đại này, nó đã mở ra thời

kì mới trong lịch sử nước Mỹ. Ông đã từng nói: “vì không muốn làm một kẻ nô lệ

nên tôi sẽ không làm một chủ nô lệ” [46]. Câu nói nổi tiếng này đã thể hiện rõ quan

điểm của ông về vấn đề nô lệ da đen. Có lẽ xuất phát từ lòng yêu thương con người,

mong muốn có một xã hội tự do bình đẳng, và với khao khát giải phóng những

người da đen thoát khỏi thân phận nô lệ đã thôi thúc ông đấu tranh và cống hiến cả

cuộc đời mình cho sự nghiệp xóa bỏ chế độ nô lệ ở Mỹ.

Nước Mỹ nổi tiếng với sự tự do, nhưng đối với người da đen đó là một ngoại

lệ, họ bị đối xử một cách hà khắc, mất đi sự tự do cá nhân, mất đi sự công bằng

trong xã hội. Người nô lệ bị cưỡng bức lao động trong các đồn điền, bị đối xử tàn

tệ, bị đánh đập hành hạ, nếu chống lại chủ thì bị xiềng xích đóng gông. Người bỏ

tiền mua nô lệ, dùng thỏi thép nung đỏ, đóng dấu trên lưng để nhận dạng nô lệ nếu

bỏ trốn. Trong các vị Tổng thống Mỹ thời cận đại, thì Tổng thống Abraham Lincoln

là người luôn mong muốn giải phóng chế độ nô lệ, muốn người nô lệ được hưởng tự

do hạnh phúc. Với vai trò của mình thì Abraham Lincoln đã góp phần lớn vào việc

giải phóng thân phận thực sự của những người nô lệ sau này. Vì sau khi Lincoln

qua đời, thì trên cơ sở các tuyên cáo giải phóng nô lệ mà ông là người khởi xướng,

2

thì ngày 18 tháng 10 năm 1865, Quốc hội thông qua Tu Chính Án thứ 13 chính thức

xỏa bỏ chế độ nô lệ trên toàn nước Mỹ. Đến năm 1867, khi mà “Đạo luật tái Thiết”

ra đời, thì quyền của người da đen được thực thi trên cả phương diện pháp lý và

thực tiễn. Người da đen ngày càng có vị trí quan trọng trong chính quyền Liên bang

và sự phát triển của nước Mỹ.

Khi nghiên cứu về những đóng góp của Abraham Lincoln trong việc thủ tiêu

chế độ nô lệ ở Mỹ thì qua đó, chúng ta sẽ hiểu rõ hơn về Lincoln cũng như đóng

góp của ông có ý nghĩa lớn đối với sự phát triển của nước Mỹ.

Vì những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài: “Abraham Lincoln với công cuộc

giải phóng nô lệ ở Mỹ nửa sau thế kỉ XIX” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp của

mình.

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

Từ trước đến nay, các vấn đề về nước Mỹ thời cận đại, đặc biệt là vấn đề giải

phóng nô lệ ở Bắc Mỹ luôn thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu.

Một số tác phẩm có liên quan đến vấn đề:

- Howard Clintotta trong “Khái quát lịch sử nước Mỹ”, NXB Thanh niên, 2007

đã trình bày khá rõ về những vấn đề trong suốt thời kì lịch sử của nước Mỹ. Trong

đó đề cập khái quát về nguồn gốc nô lệ ở Bắc Mỹ, về cuộc đấu tranh giải phóng nô

lệ ở Mỹ về vấn đề giải phóng nô lệ trong cuộc nội chiến (1861 - 1865). Tuy nhiên,

tác phẩm chưa có nói nhiều về vai trò của Lincoln đối với việc thủ tiêu chế độ nô lệ.

- W.A.Degregoric (2006), “43 đời Tổng thống Hoa Kỳ”, NXB Văn hóa -

Thông tin đã trình bày về thân thế, tính cách, gia đình, sự nghiệp, sở thích, những

câu nói nổi tiếng…của 43 vị Tổng thống Hoa Kỳ của Lincon, trong đó có Abraham

Lincoln.

- Richard B.Morris (1967), “Những tài liệu căn bản về lịch sử Hoa Kỳ”, Việt

Nam khảo dịch xã, Sài Gòn. Đây mặc dù không phải là công trình nghiên cứu,

nhưng được coi là công trình tập hợp tài liệu gốc về lịch sử Hoa Kỳ. Trong công

trình này có những tài liệu gốc liên quan đến đề tài, đó là: Tuyên ngôn giải phóng

3

nô lệ ngày 22 tháng 9 năm 1862 có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 1863, diễn văn

đọc tại Gettysburg ngay 19 tháng 11 năm 1863, diễn văn tựu chức kì thứ nhất vào

ngày 4 tháng 3 năm 1861 và tựu chức kì thứ hai vào ngày 4 tháng 3 năm 1865 của

Tổng thống Abraham Lincoln. Đây là những tài liệu rất quan trọng.

- Lê Vinh Quốc (chủ biên) (1996), “Các nhân vật lịch sử thời cận đại, tập 1 -

Mỹ”, NXB Giáo dục có trình bày về cuộc đời và sự nghiệp của Abraham Lincoln,

quan điểm của ông đối với chế độ nô lệ ở Mỹ cũng như quá trình mà ông đấu tranh

để xóa bỏ chế độ nô lệ, về công lao của ông đối với nước Mỹ.

- Trần Thu Phàm (2006), “Abraham Lincoln (1809 - 1865)”, Nguyễn Văn Ái

dịch, NXB Văn hóa - Thông tin. Tác phẩm trình bày rất rõ những câu chuyện về

cuộc đời của Lincon, cũng như vai trò của ông đối với việc giải phóng nô lệ ở Mỹ.

Nhưng đây là những câu chuyện kể nên nó ảnh hưởng văn phong của dịch giả

nhiều.

- Nguyễn Văn Út với tác phẩm “9 bản tuyên ngôn nổi tiếng Thế giới”, NXB

Văn hóa - Thông tin, 2006, đã đề cập khá rõ về “Tuyên ngôn giải phóng nô lệ” ngày

1 tháng 1 năm 1863 của Abraham Lincoln.

- Eric Foner (2008), “Lược sử nước Mỹ thời kỳ tái thiết 1863 - 1865”, NXB

Khoa học xã hội, Hà Nội, đã đề cập đến vấn đề tái thiết Mỹ một cách khá toàn diện.

Tác phẩm này có trình bày về sự ra đời của chính sách giải phóng nô lệ, đi sâu vào

mặt trong của cuộc nội chiến, cho thấy được vấn đề giải phóng nô lệ có vai trò quan

trọng đối với cuộc nội chiến. Tuy nhiên, đây là công trình được dịch và chuyển ngữ

sang tiếng việt nên khó tiếp cận.

Nhìn chung, có nhiều tác giả, công trình nghiên cứu về Lincoln với việc giải

phóng nô lệ của mình song chưa có công trình nào nghiên cứu một cách đầy đủ hệ

thống và toàn diện. Trên cơ sở các nguồn tài liệu, các bài viết của các tác giả, bản

thân tôi đã khái quát để làm rõ vấn đề nghiên cứu.