7045.doc

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

HOÀN THIỆN QUY TRÌNH KIỂM TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH

TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH DO CÔNG TY

TNHH KIỂM TOÁN TƯ VẤN THỦ ĐÔ (CACC) THỰC HIỆN

LỜI MỞ ĐẦU

Kinh tế Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ nhất từ trước đến nay.

Trong xu thế phát triển của thời đại mới, một nền kinh tế phát triển phải được thể

hiện bằng sự phát triển vượt trội của các ngành dịch vụ nhằm thỏa mãn một cách

tối đa được các nhu cầu của con người. Một trong số những nhu cầu quan trọng

của con người đó là sự thỏa mãn được mối quan tâm về sự thành bại của các doanh

nghiệp. Các chủ doanh nghiệp, các nhà đầu tư, tổ chức tài chính tín dụng, khách

hàng, người lao động… tuy họ quan tâm đến những khía cạnh khác nhau của một

doanh nghiệp nhưng quy tụ lại đều ở một điểm là những thông tin về doanh nghiệp

một cách trung thực chính xác và kịp thời nhất để đưa ra được những quyết định

đúng đắn. Trong tiến trình đó, kiểm toán Việt Nam ra đời với vai trò của một tổ

chức trung gian khách quan, độc lập nhất, trợ giúp các đối tượng quan tâm có

những quyết định sáng suốt bằng việc thực hiện chức năng kiểm toán của mình.

Một trong các vấn đề của doanh nghiệp mà Kiểm toán viên quan tâm đó là

Tài sản cố định của doanh nghiệp. Là việc quản lí và sử dụng tài sản cố định của

doanh nghiệp có tuân thủ theo đúng các quy định và chế độ của pháp luật Việt

Nam hay không. TSCĐ cũng là một chỉ tiêu liên quan trực tiếp đến nhiều chỉ tiêu

khác trên báo cáo tài chính. Việc phát hiện ra các sai phạm liên quan đến TSCĐ,

cùng những bất cập trong quản lý và sử dụng TSCĐ sẽ giúp KTV đưa ra được ý

kiến chính xác cung cấp tới các đối tượng có liên quan.

Với mong muốn đi sâu nghiên cứu và tìm hiểu thực tế kiểm toán TSCĐ, em

đã chọn đề tài “Kiểm toán tài sản cố định trong kiểm toán Báo cáo tài chính do

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Công ty TNHH Kiểm toán Tư vấn Thủ Đô -CACC thực hiện” cho chuyên đề của

mình.

Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung chuyên đề tốt nghiệp này gồm 3

chương chính:

Chương 1: Lí luận chung về kiểm toán tài sản cố định trong kiểm toán

báo cáo tài chính

Chương 2: Thực tế kiểm toán tài sản cố định trong kiểm toán báo cáo

tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán Tư vấn Thủ Đô -CACC thực hiện

Chương 3: Một số ý kiến nhận xét và đề xuất về thực hiện kiểm toán tài

sản cố định tại Công ty TNHH Kiểm toán Tư vấn Thủ Đô -CACC

Trong thời gian thực tập và viết chuyên đề tốt nghiệp, em đã nhận được sự

chỉ bảo tận tình của thầy giáo, Thạc sĩ Đậu Ngọc Châu và các anh chị kiểm toán

viên trong Công ty TNHH Kiểm toán Tư vấn Thủ Đô-CACC . Tuy nhiên do những

hạn chế về mặt kiến thức và những nhận định chủ quan nên chắc chắn nội dung

của chuyên đề sẽ còn những thiếu sót. Em rất mong được sự đóng góp của các thầy

cô và bạn bè để chuyên đề được hoàn thiện hơn.

Em xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày 27/04/2010

Sinh viên

Nguyễn Minh Hùng

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KIỂM TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH

TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH

1.Tài sản cố định và những vấn đề ảnh hưởng đến kiểm toán tài sản cố định

1.1. Khái niệm, đặc điểm của tài sản cố định

Khái niệm và đặc điểm

TSCĐ là những tài sản có giá trị lớn và thời gian sử dụng lâu dài.

Theo quy định chung, một tài sản được ghi nhận là TSCĐ khi nó thỏa mãn

đồng thời các điều kiện sau:

+ Doanh nghiệp chắc chắn thu được lợi ích trong tương lai từ việc sử dụng

tài sản đó;

+ Nguyên giá TSCĐ phải được xác định một cách đáng tin cậy;

+ Có thời gian sử dụng từ một năm trở lên;

+ Có giá trị từ 10 triệu đồng trở lên.

Trong quá trình tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh

nghiệp, TSCĐ vẫn giữ nguyên được hình thái vật chất ban đầu nhưng giá trị của nó

bị giảm dần sau mỗi chu kì sản xuất kinh doanh. Quá trình giảm dần giá trị đó

được gọi là quá trình hao mòn của TSCĐ, giá trị hao mòn được chuyển dịch dần

vào chi phí hoạt động kinh doanh. Giá trị đó được thu hồi khi doanh nghiệp bán

sản phẩm đầu ra.

TSCĐ là cơ sở vật chất kĩ thuật của đơn vị, phản ánh năng lực hiện có và

trình độ ứng dụng tiến bộ khoa học kĩ thuật vào hoạt động của đơn vị.

TSCĐ là yếu tố quan trọng tạo khả năng tăng trưởng bền vững, tăng năng

suất lao động, giảm chi phí và hạ giá thành sản phẩm dịch vụ.

Việc quản lí và sử dụng TSCĐ nếu được thực hiện tốt thì sẽ là nền tảng cơ

bản cho doanh nghiệp có một hệ thống cơ sở vật chất đảm bảo, tạo khả năng phát

triển sản xuất, tạo ra nhiều sản phẩm, hạ giá thành, tăng vòng quay của vốn và đổi

mới trang thiết bị, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

1.2. Kiểm soát nội bộ đối với tài sản cố định

Từ yêu cầu về quản lí TSCĐ, đơn vị cần xây dựng một hệ thống kiểm soát

nội bộ hoạt động có hiệu lực nhằm sử dụng TSCĐ đạt hiệu quả nhất. TSCĐ là

khoản mục trọng yếu trên Bảng cân đối kế toán, liên quan trực tiếp đến kết quả

hoạt động kinh doanh qua chi phí khấu hao. Do đó mà việc kiểm soát tốt TSCĐ có

vai trò vô cùng quan trọng.

Các doanh nghiệp có thể xây dựng các thủ tục kiểm soát với khoản mục

TSCĐ như sau:

- Áp dụng nguyên tắc bất kiêm nhiệm trong đó:

+ Tách biệt công việc bảo quản với công việc ghi chép các nghiệp vụ, theo

đó người quản lí TSCĐ sẽ không đồng thời là người ghi chép TSCĐ;

+ Quy định rõ thẩm quyền của từng cấp quản lí đối với việc phê chuẩn các

nghiệp vụ kinh tế có liên quan tới TSCĐ như mua mới, điều chuyển, thanh lí

TSCĐ;

+ Cách li quyền phê chuẩn với việc bảo quản TSCĐ, tránh tình trạng người

phê chuẩn cũng đồng thời là người quyết định việc mua bán, thuyên chuyển TSCĐ

dễ dẫn tới rủi ro do lạm quyền tự mua bán, thuyên chuyển TSCĐ.

+ Xây dựng hệ thống bảo quản TSCĐ như kho bãi, hàng rào bảo vệ, phân

định trách nhiệm bảo vệ tài sản, quy định thủ tục chặt chẽ việc đưa TSCĐ ra khỏi

doanh nghiệp.

- Lập kế hoạch và dự toán về TSCĐ:

TSCĐ là loại tài sản có giá trị lớn, mang lại nguồn lợi lâu dài cho doanh

nghiệp. Do đó mà các doanh nghiệp thường có dự toán cho ngân sách đầu tư vào

TSCĐ. Đây cũng có thể coi là một công cụ hữu hiệu kiểm soát TSCĐ. Nhờ việc

lập kế hoạch và dự toán mà doanh nghiệp có thể đối chiếu, rà soát lại tình trạng sử

dụng TSCĐ để thấy được sự bất hợp lí nếu có. Đồng thời doanh nghiệp còn có thể

cân đối được các phương án khác nhau trong quyết định đầu tư vào TSCĐ.

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

- Các công cụ kiểm soát khác:

+ Hệ thống sổ chi tiết TSCĐ: Các đơn vị cần phải mở sổ chi tiết cho từng

loại TSCĐ bao gồm sổ chi tiết, thẻ chi tiết, hồ sơ chi tiết gồm đầy đủ các chứng từ

có liên quan đến quá trình mua bán, sử chữa, thanh lí TSCĐ.

+ Xây dựng quy định chi tiết về các thủ tục mua sắm, thanh lí, nhượng bán

TSCĐ và đầu tư xây dựng cơ bản nhằm đảm bảo việc đầu tư vào TSCĐ đạt hiệu

quả cao.

+ Các quy định về phân biệt giữa các khoản chi được tính vào nguyên giá

hay tính vào chi phí của niên độ. Doanh nghiệp nên thiết lập tiêu chuẩn để xác định

về hai khoản này dựa trên chế độ kế toán hiện hành và trên cơ sở thực tiễn tại đơn

vị.

+ Các quy định về kiểm kê định kì bảo vệ vật chất TSCĐ;

+ Các quy định về tính khấu hao: thời gian khấu hao phải được Ban giám

đốc phê chuẩn trên cơ sở khung thời gian trong quyết định 206.

2. Kiểm toán tài sản cố định trong kiểm toán kiểm toán báo cáo tài chính

2.1. Mục tiêu của kiểm toán TSCĐ trong kiểm toán báo cáo tài chính

Mục tiêu trung gian

Để đạt được mục tiêu cuối cùng, trong quá trình kiểm toán, KTV phải khảo

sát và đánh giá lại hiệu lực trên thực tế của hoạt động KSNB đối với TSCĐ để làm

cơ sở thiết kế và thực hiện khảo sát cơ bản nhằm đánh giá các thông tin tài chính

liên quan đến TSCĐ.

Mục tiêu cuối cùng

Phù hợp với mục tiêu chung của kiểm toán BCTC là xác nhận về mức độ tin

cậy của BCTC được kiểm toán, mục tiêu cụ thể của kiểm toán khoản mục TSCĐ là

thu thập đầy đủ các bằng chứng thích hợp, từ đó đưa ra lời xác nhận về mức độ tin

cậy của các thông tin tài chính có liên quan đến TSCĐ trên Bảng cân đối kế toán

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

và Báo cáo kết quả kinh doanh. Đồng thời cũng cung cấp những thông tin, tài liệu

có liên quan làm cơ sở tham chiếu khi kiểm toán các chu kỳ có liên quan.

Trên cơ sở xác định mục tiêu kiểm toán TSCĐ như trên ta có thể xác định

mục tiêu kiểm toán cụ thể TSCĐ như sau:

 Mục tiêu đánh giá kiểm soát nội bộ TSCĐ

- Mục tiêu hiện hữu: các quy chế kiểm soát, các bước kiểm soát TSCĐ đã được

thiết kế và thực sự hoạt động.

- Mục tiêu hiệu lực: các quy chế kiểm soát, các bước kiểm soát TSCĐ là phù hợp

và hiệu quả.

- Mục tiêu liên tục: các quy chế kiểm soát, các bước kiểm soát TSCĐ phải hoạt

động thường xuyên.

 Mục tiêu về nghiệp vụ TSCĐ

- Sự phát sinh: Tất cả các nghiệp vụ TSCĐ được ghi sổ trong kỳ là phát sinh

thực tế, không có nghiệp vụ ghi khống.

- Tính toán, đánh giá: Đảm bảo các nghiệp vụ TSCĐ được xác định theo đúng

nguyên tắc và chế độ kế toán hiện hành và được tính đúng đắn không có sai sót

- Đầy đủ: các nghiệp vụ TSCĐ phát sinh trong kỳ được phản ánh, theo dõi đầy

đủ trên sổ kế toán.

- Đúng đắn: các nghiệp vụ TSCĐ trong kỳ đều được phân loại đúng đắn theo

quy định của các chuẩn mực, chế độ kế toán liên quan và quy định đặc thù của

doanh nghiệp. Các nghiệp vụ này được hạch toán đúng trình tự và phương pháp

kế toán.

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

- Đúng kỳ: các nghiệp vụ TSCĐ được hạch toán đúng kỳ phát sinh theo nguyên

tắc kế toán dồn tích.

 Mục tiêu về số dư TSCĐ

- Sự hiện hữu: tất cả TSCĐ được doanh nghiệp trình bày trên BCTC là phải tồn

tại thực tế tại thời điểm báo cáo. Số liệu trên báo cáo phải khớp đúng với số liệu

kiểm kê thực tế của doanh nghiệp

- Quyền và nghĩa vụ: toàn bộ TSCĐ được báo cáo phải thuộc quyền sở hữu của

doanh nghiệp, đối với TSCĐ thuê tài chính phải thuộc quyền kiểm soát lâu dài

của doanh nghiệp trên cơ sở hợp đồng thuê đã ký.

- Đánh giá: số dư tài khoản TSCĐ được đánh giá theo đúng quy định chuẩn

mực, chế độ kế toán và quy định cụ thể của doanh nghiệp.

- Tính toán: việc xác định số dư TSCĐ là đúng đắn không có sai sót.

- Đầy đủ: toàn bộ TSCĐ được trình bày đầy đủ trên BCTC (không bị thiếu hoặc

sót)

- Đúng đắn: TSCĐ được phân loại đúng đắn để trình bày trên BCTC

- Cộng dồn: số liệu lũy kế tính dồn trên các sổ chi tiết TSCĐ được xác định đúng

đắn. Việc kết chuyển số liệu từ các sổ kế toán chi tiết sang các sổ kế toán tổng

hợp và Sổ cái không có sai sót

- Báo cáo: các chỉ tiêu liên quan đến TSCĐ trên BCTC được xác định đúng theo

các quy định của Chuẩn mực, chế độ kế toán, không có sai sót.

2.2. Căn cứ kiểm toán TSCĐ

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Trong kiểm toán BCTC, căn cứ để kiểm toán hoàn toàn khác với căn cứ để

ghi sổ kế toán. Căn cứ để ghi sổ kế toán mới chỉ là căn cứ để kiểm tra tại phòng kế

toán. Ngoài những căn cứ này, căn cứ để kiểm toán TSCĐ còn bao gồm những tài

liệu để kiểm soát và chứng minh cho các nghiệp vụ phát sinh một cách khách quan

ở các bộ phận có liên quan, cụ thể:

 Căn cứ đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ TSCĐ

Các văn bản quy định về KSNB như: quy định về chức năng, nhiệm vụ,

quyền hạn của bộ phận hay cá nhân quyết định mua sắm TSCĐ, thanh lý, nhượng

bán TSCĐ. Quy định về trình tự thủ tục trong việc mua sắm, tiếp nhận TSCĐ,

quản lý, bảo quản, thanh lý nhượng bán.

 Căn cứ kiểm toán nghiệp vụ về TSCĐ

- Bảng cân đối kế toán, Thuyết minh BCTC

- Các sổ kế toán tổng hợp và chi tiết các tài khoản có liên quan: Sổ chi tiết TK

211,212,213,214,241. Sổ cái và sổ tổng hợp các tài khoản có liên quan : TK

111,331,…

- Các báo cáo kế toán tổng hợp và chi tiết của các tài khoản có liên quan như:

Báo cáo tăng giảm TSCĐ, báo cáo sửa chữa, báo cáo quyết toán xây dựng cơ

bản hoàn thành,…

- Các tài liệu là căn cứ pháp lý cho các nghiệp vụ tăng, giảm TSCĐ như: Hợp

đồng kinh tế, các bản thanh lý hợp đồng, Bảng đăng ký khấu hao,…

- Các chứng từ phát sinh liên quan đến TSCĐ như : Biên bản kiểm kê TSCĐ,

Hóa đơn mua, các chứng từ liên quan đến quá trình vận chuyển, lắp đặt, sửa

chữa TSCĐ, các chứng từ thanh toán có liên quan như: phiếu chi, giấy báo

nợ,…

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

- Các hồ sơ tài liệu khác liên quan đến TSCĐ: Kế hoạch mua sắm TSCĐ, kế

hoạch sửa chữa TSCĐ,…

2.3. Các bước công việc kiểm toán TSCĐ trong kiểm toán BCTC

Kiểm toán TSCĐ là một phần hành trong kiểm toán BCTC. Do đó KTV thực

hiện kiểm toán TSCĐ dựa trên những bước cơ bản sau:

2.3.1. Lập kế hoạch kiểm toán TSCĐ

Sau khi tìm hiểu, đánh giá những thông tin về khách hàng, nhận định khả

năng kiểm toán, đơn vị kiểm toán chấp nhận kiểm toán và kí kết hợp đồng kiểm

toán. Bước tiếp theo, KTV tiến hành tìm hiểu những thông tin cơ sở về khách

hàng. Việc tìm hiểu những thông tin cơ sở giúp KTV có thể nắm được một cách

khái quát về hoạt động kinh doanh của khách hàng; những thông tin ban đầu về

tính hiệu lực của hệ thống KSNB và có thể đưa ra được những đánh giá ban đầu về

rủi ro và mức trọng yếu.

Phân tích tổng quan tình hình TSCĐ của doanh nghiệp: Khi đã thu thập được

các thông tin cơ sở, KTV sẽ tiến hành phân tích ban đầu trên những thông tin đó.

Đối với khoản mục TSCĐ, KTV đối chiếu tổng TSCĐ năm nay so với năm trước

xem có tình hình biến động lớn hay không, những biến động ấy có phù hợp với kế

hoạch sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp hay không. Tỉ suất TSCĐ trên tổng

tài sản có phù hợp với lĩnh vực kinh doanh hiện tại hay không. Bên cạnh đó, KTV

cần phỏng vấn khách hàng về các thủ tục kiểm soát, các quy định về kế toán liên

quan đến việc quản lí, kiểm soát và hạch toán TSCĐ trong doanh nghiệp nhằm làm

cơ sở cho việc đánh giá rủi ro kiểm soát.

- Đánh giá trọng yếu cho khoản mục TSCĐ: KTV đưa ra mức trọng yếu cho

toàn bộ báo cáo tài chính của doanh nghiệp trên cơ sở những thông tin đã có và sự

xét đoán nghề nghiệp của KTV. Mức trọng yếu này sẽ giúp KTV lập kế hoạch cụ

thể trong việc thu thập bằng chứng kiểm toán. Mức trọng yếu này sẽ được điều

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368