40 năm quan hệ Việt Nam - Ô-Xtrây-Li-A: đường đến quan hệ đối tác toàn diện

Nghiên cứu Quốc tế số 4 (91) Đối ngoại Việt Nam

12/2012 33 1 34 12/2012

40 NĂM QUAN HỆ VIỆT NAM -

Ô-XTRÂY-LI-A: ĐƯỜNG ĐẾN QUAN HỆ

ĐỐI TÁC TOÀN DIỆN

PGS. TS. Nguyễn Anh Tuấn*

Tóm tắt

Ngày 26/2/1973, một tháng sau khi hiệp định Pa-ri về Việt Nam

được ký kết, Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Liên bang Ô-xtrây-li-a đã

chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao cấp đại sứ. Trong bốn thập kỷ

qua, mối quan hệ giữa hai nước đã trải qua nhiều bước thăng trầm nhất

định do bối cảnh lịch sử quốc tế cũng như khu vực, nhưng mối quan hệ

này luôn ở trong xu hướng không ngừng được củng cố, phát triển và đã

đạt tới đỉnh cao vào năm 2009 khi hai nước ký thỏa thuận thiết lập Quan

hệ Đối tác toàn diện và tiếp sau đó là việc triển khai thực hiện Chương

trình hành động Việt Nam - Ô-xtrây-li-a giai đoạn 2010-2013. Bài viết

này cố gắng phác họa một bức tranh tổng thể về quan hệ Việt Nam - Ô￾xtrây-li-a trong 40 năm qua.

Quan hệ Chính trị - An ninh

Giai đoạn từ 1973 đến khi Việt Nam tiến hành Đổi mới (1986)

Đây là giai đoạn kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao đến

trước khi Việt Nam thực hiện chính sách Đổi mới và cải cách kinh tế vào

* Học viện Ngoại giao, nguyên Tham tán Công sứ, Đại sứ quán Việt Nam tại Ô-xtrây-li-a.

giữa thập kỷ 80. Trong giai đoạn này, Việt Nam phải tiến hành công cuộc

kháng chiến chống chế độ của Chính quyền Sài Gòn thân Mỹ để đi tới

thống nhất đất nước vào năm 1975. Tuy nhiên, sau khi thống nhất đất

nước, Việt Nam bị Mỹ tiến hành bao vây cấm vận, trong khi Ô-xtrây-li-a

lại là đồng minh thân cận của Mỹ. Thêm vào đó, do vấn đề về ý thức hệ

giữa hai quốc gia (Việt Nam lúc này đang theo mô hình kinh tế của Liên

Xô và Đông Âu) nên quan hệ giữa hai nước cả về kinh tế và chính trị hầu

như không có.

Giai đoạn từ cuối thập kỷ 70 đến cuối năm 1986, quan hệ giữa hai

nước đã có bước phát triển mới. Xuất phát từ lợi ích của mỗi quốc gia,

Việt Nam và Ô-xtrây-li-a đã tìm thấy những cơ hội tốt trong việc thúc

đẩy và phát triển quan hệ song phương. Đặc biệt, Ô-xtrây-li-a đã thiết lập

quan hệ với Việt Nam trên nhiều lĩnh vực nhằm giúp Việt Nam trở thành

thành viên chính thức của Liên Hợp Quốc, bình thường hóa quan hệ với

các tổ chức tài chính - tiền tệ thế giới, bình thường hóa quan hệ với Mỹ.

Như vậy, sự hợp tác trên nhiều lĩnh vực giữa hai nước là kết quả của

những nỗ lực ngoại giao chung của hai chính phủ nhằm giữ gìn một môi

trường ổn định và phát triển cho khu vực châu Á - Thái Bình Dương

(TBD).

Giai đoạn từ 1986 đến trước khi Việt Nam hội nhập sâu rộng vào

Cộng đồng Quốc tế (1995)

Trong giai đoạn này, Việt Nam thực hiện chính sách Đổi mới một

cách toàn diện trên tất cả các lĩnh vực từ chính trị, đối ngoại đến kinh tế.

Trong đối ngoại, Việt Nam thực hiện chính sách đa phương hóa, đa dạng

hóa quan hệ đối ngoại, thực hiện chính sách ngoại giao rộng mở theo

phương châm “Việt Nam muốn là bạn với tất cả các nước trên thế giới”,

sẵn sàng gác lại quá khứ để mở ra một giai đoạn hợp tác mới với tất cả

, 12/2012:

33-64.