08 - Thủng ổ loét dạ dày tá tràng docx

THỦNG Ổ LOÉT DẠ DÀY-TÁ TRÀNG

A. Đại cương:

I. Khái niệm:

• Thủng ổ loét dạ dày – tá tràng là một biến chứng thường gặp của ổ loét dạ dày tá tràng

• Thường chẩn đoán được 1 cách dễ dàng vì đa số các truờng hợp triệu chứng rõ rệt và điển

hình.

II. Dịch tễ:

• Giới: nam gặp nhiều hơn nữ với tỷ lệ 90% nam và 10% nữ.

• Tuổi: thường từ độ tuổi 35 – 65 tuổi, gặp nhiều nhất khaỏng 30 – 40 tuổi

• Điều kiện thuận lợi:

o Thời tiết: thường gặp vào mùa rét hơn mùa nóng, khi thay đổi thời tiết (chuyển từ nóng

sang lạnh hoặc ngược lại). Nhiều từ tháng 1 – 4.

o Bữa ăn: thủng có thể xảy ra bất kỳ lúc nào trong ngày, khá nhiều thủng sau bữa ăn,

thủng càng gần bữa ăn thì ổ bụng càng bẩn, càng nhanh dẫn đến viêm màng bụng.

o Chấn thương tinh thần: phẫu thuật, bỏng, shock tinh thần, sử dụng NSAIDs hoăc

corticoid lâu ngày, sang chấn tinh thần…

III. Giải phẫu bệnh:

1. Ổ loét thủng:

• Vị trí ổ loét:

o Thường ở tá tràng nhiều hơn dạ dày.

o Thường gặp ổ loét mặt trước tá tràng hoặc bờ cong nhỏ, ít gặp ở các nơi khác.

o Có khi ổ loét thủng gây phù nề, co kéo và viêm dính làm thay đổi giải phẫu, biến dạng

-> nhận dính khó khăn, không xác định đựơc chính xác, đặc biệt là các ổ loét gần môn

vị.

o Các ổ loét mặt sau dạ dày – tá tràng, khi tiến triển, thường dính vào các tạng lân cận.

Khi thăm dò không thấy lỗ thủng mặt trước, phải mở mạc nối dạ dày đại tràng vào hậu

cung mạc nổi để tìm lỗ thủng mặt sau.

• Số lượng ổ loét:

o Thường chỉ có 1 ổ loét, rất ít khi có 2 hay nhiều lỗ thủng 1 lúc.

• Kích thước ổ loét:

o Lỗ thủng có thể rộng và có khi được các giả mạc bịt lại 1 phần, phải lau sạch mới nhìn

thấy lỗ thủng.

o Cúng có ổ loét thủng và dính vào gan, túi mật hoặc mạc nối lớn đến bịt kín lại.

o Lỗ thủng ở tá tràng thường ít khi rộng, chỉ bằng hạt đậu hoặc nhỏ hơn. Thủng ổ loét bờ

cong nhỏ thường 1 – 3 cm.

• Tính chất ổ loét:

o Lỗ thủng có thể là một ổ loét non hoặc bờ đã chai cứng do quá trình tiến triển lâu dài.

o Có thể là một ổ loét đã được khâu lần trước hay có khi ở một ổ loét miệng nôi sau thủ

thuật nối dạ dày - ruột non hoặc cắt đoạn dạ dày.

o Bờ lỗ thủng thường chắc, xơ cứng.

o Tổ chức xung quanh ổ loét thay đổi rất khác nhau:

 Khi thì mềm mại gần như bình thuờng, khâu lại rất dễ dàng.

 Khi thì dày cộm do viêm, phù nề, khâu khó khăn.

1