07 mắt và các bệnh toàn thân

MẮT VÀ CÁC BỆNH TOÀN THÂN

Con mắt, nếu không phải là của sổ tâm hồn thì là tấm gương phản ánh sức khỏe

của cơ thể. Không một thầy thuốc lâm sàng nào có đầy đủ khả năng chẩn đoán

bệnh nếu không khám cơ quan nầy, vì nó cho nhiều đầu mối quan trọng của các

rối loạn có hệ thống, và nó là phần duy nhất của cơ thể mà chúng ta có thể nhình

trực tiếp các mô và mạch máu.

Rose

MẮT VÀ BỆNH TĂNG HUYẾT ÁP

Bệnh tăng huyết áp lâu ngày, không được điều trị đúng sẽ gây tổn thương các cơ

quan đích đó là tim, não, thận và mắt. Ở mắt, đó là một tổn thương các mạch máu

võng mạc đặc trưng gọi là bệnh võng mạc tăng huyết áp (BVMTHA), có thể nhìn

thấy được qua soi đáy mắt. BVMTHA được mô tả bởi Marcus Gunn lần đầu tiên

vào thế kỷ 19. Các triệu chứng đó là hẹp động mạch một phần hoặc toàn bộ, động

tĩnh mạch bắt chéo, xuất huyết võng mạc dạng chấm hoặc hình ngọn lửa, chấm xơ

bông, và phù gai thị. Năm 1939, Keith và cộng sự nhận thấy những dấu hiệu của

BVMTHA có thể tiên lượng được nguy cơ tử vong của bệnh nên đã phân thành 4

nhóm với mức độ nặng tăng dần.

Phân loại BVMTHA theo Keith – Wagener.

 Độ I: Động mạch co nhỏ, giống “sợi dây đồng” bởi vì thành động mạch xơ

vữa, dày hơn.

 Độ II: Giống độ I nhưng nhìn rõ hơn, có dấu hiệu động tĩnh mạch bắt chéo.

 Độ III: như độ II thêm các triệu chứng xuất huyết hình ngọn lửa, xuất tiết

cứng (lắng đọng lipid), xuất tiết xơ bông (thiếu máu võng mạc).

 Độ IV: Như độ III thêm phù đĩa thị

Tuy nhiên, phân loại nầy khó phân biệt được độ 1 và độ 2, hơn nữa, gần đây, dựa

vào những nghiên cứu các dấu chứng lâm sàng, chụp mạch huỳnh quang của bệnh

võng mạc CHA trong mối liên quan với các nguy cơ bệnh mạch vành, đột quỵ

Tien Y. Wong và Paul Mitchell ( The new england journal of medicine 2004) đã

đưa ra bảng phân loại sau:

Bảng 1.13: Phân loại bệnh võng mạc THA dựa trên quan điểm mới: y học

chứng cứ áp dụng vào lâm sàng (Nguồn: [56] )

Mức độ Dấu hiệu võng mạc Nguy cơ liên hệ

Không Không Không

Nhẹ Hẹp động mạch toàn bộ, hẹp khu trú, bắt

chéo động tĩnh mạch, thành động mạch

dây đồng, hoặc sự phối hợp các dấu hiệu

Nguy cơ vừa với đột quị

lâm sàng, dưới lâm sàng,

bệnh mạch vành, tử vong

Trung

bình

Xuất huyết (chấm, ngọn lửa), vi phình mạch,

xuất tiết cứng, xuất tiết dạng bông, phối hợp

Nguy cơ cao với đột quị

lâm sàng, dưới lâm sàng,